Menntamál - 01.06.1972, Side 23

líf ct ckki \kja breytilegt frá einni stétt til ann-
arrar. Þar sem þetta eru næsta óvenjulegar nið-
urstöður og gauza gegn þeim, senr fengizt hafa
úr flestum erlenaum rannsóknum, væri ekkert
undarlegt, þó að maður hefði tilhneigingu til að
draga sannleiksgildi þeirra í efa. Þar verður fyrst
fyrir, að niðurstöðurnar eru fengnar frá aðeins
334 hörnum. Hefur ekki úrtakið skekkzt svo
mikið við þetta mikla brottfall, að á því er ekki
lengur mark takandi? í öðru lagi gæti einhverj-
um dottið í hug að spyrja sent svo, hvori íslend-
ingar væru ekki einfaldlega á svo lágu stigi vits-
muna og menningar, að þar væri enginn öðr-
um hærri.
Þessum mótbárum er sem betur fer auðsvarað.
Þar má fyrst draga fram aðra þáttagreiningu.
Hún er sants konar og sú fyrrnefnda að því frá-
skilclu að barnaprófseinkunnir eru nú ekki nteð.
Við það' fæst ntun réttari mynd af úrtakinu í
lteilcl, því að nú verða börnin 820 alls. Eins og
sjá ntá á ntynd 2, konta hinar áðurnefndu breytu-
þyrpingar nokkurn veginn óbreyttar fram frá
því sent var á rnynd 1. Tilgátan um skekkingu
úrtaks stenzt því ekki.
Tilgátan unt sérlega lágt stig vitsmuna og
menningar 1 iá Reykvíkingum stenzt heldur ekki.
WlSC-prófið þurfti lítið sem ekkert að létta, þeg-
ar það var staðlað fyrir ísland, og dreifing greind-
arvísitalna fylgir að sjálfsögðu normalkúrfu. Við
þetta má bæta því, að börn í Reykjavík virðast
ekki vera nteira andlega miður sín en tíðkast í
nágrannalöndum. Séu þau metin á alþjóðaalin í
þessu tilliti, reynast h.u.b. 18% andlega vanlteil
og h.u.b. 62% andlega heilbrigð2. Þetta eru svip-
uð hlutföll og annars staðar hafa fundizt.
Það lítur því út fyrir, að fyrrgreind túlkun á
ntyiul ] ætli að stanclast. Til frekari lullvissu og
að nokkru leyLi til gamans, gerði ég þó litla sant-
anburðarathugun.
Á seinni árunt hefur ntikið verið unt það rætt
nteðal fagmanna, að stéttamunur endurspeglist
greinilegast í málþroska barnanna. Brezki félags-
fræðingurinn Basii. Bernstein er víðkunnur fyr-
ir rannsóknir sínar á þessu sviði.
Árið 1960 birti ltann niðurstöður af athugun,
sem hann gerði á 61 dreng úr verkamannastétt
og 45 clrengjum úr miðstéttr>. Báðir drengja-
hóparnir voru prófaðir nteð orðskýringaprófi
(vocabulary test) og verklegu prófi (performance
test). í Ijós kom, að miðstéttardrengirnir voru
23—24 GV-stigum hærri en verkamannasynirnir
í orðskýringaprófinu, en einungis 8—10 GV-stig-
um ltærri í verklega prófinu. Hér fannst sem sé
14—15 GV-stiga stéttbundinn ntismunur á úr-
lausnum úr ntunnlegu og verklegu prófi. Bern-
stein taldi skýringuna vera þá, að miðstéttar-
drengirnir fengju svo ntiklu betri skilyrði til ntál-
farslegs þroska en verkamannadrengirnir. Hann
taldi, að eðlislægur greindarmunur hópanna
væri naumast ýkja mikill, í hæsta lagi 8—10
GV-stig.
Ef fyrrgreind tilgáta unt greindarfarslegt jafn-
ræði reykvískra barna af ólíkunt stéttum er
rétt, ætti þessi mikli stéttbundni mismunur á
munnlegri og verklegri GV ekki að finnast í úr-
taki því sem hér um ræðir. Til könnunar á þessu,
skipti ég úrtakinu í tvo hópa, eftir sömu reglu
um verkamanna- og miðstétt og Bernstein hafði
gert, og reiknaði meðalgreindarvísitölur, ntunn-
legar og verklegar fyrir báða ltópa. Niðurstöð-
urnar sjást á töflu 2. Tölurnar, sent svara til
14—15 GV-stiga mismunar hjá Bernstein, eru
lengst til hægri á töflunni. Þar sést að fyrir úr-
takið í heild sinni er mismunurinn 2,75 GV-
stig, mestur verður ltann hjá telpum 10—15
ára, en þar er munurinn 5.57 GV-stig. Þessi litla
athugun styður Jtví enn fyrrnefnda tilgátu.
Áður en reynt verður að skýra, hvernig á þess-
ari sérstöðu reykvískra barna getur staðið, lang-
ar ntig að skýra frá lítilræði, sem kont alveg ó-
vænt í ljós, Jtegar farið var að atliuga tölurnar í
töflu 2. Lítum á eftirfarandi töflu (Tafla 3), sent
er úrdráttur framangreindrar töflu. Hér sést, að
munnleg greind telpna, einkum telpna af verka-
mannastétt lækkar því eldri sent Jtær verða. Hið
gagnstæða gildir tim drengi bæði af verkantanna-
og miðstétt.
Skýringar hef ég ekki á Jtessum undarlegu
tölum, en nærliggjandi er sú vinnutilgáta, sent
vissulega væri prófunarverð, að skólanámið hafi
ekki vitsmunalegá þroskandi áhrif á telpur í
sama mæli og drengi.
MENNTAMÁL
125