Bjarmi - 01.08.1911, Síða 1

BJARMI
KRISTILEGT HEIMILISBLAÐ
V. arg.
Reykjavík, 1. ágúst 1911.
15.
»Eg er mcð pér til að /relsa pigu. Jer. 15, 20.
Hannes byskup Finnsson.
Hann var sonur Finns Jónssonar,
síðar byskups í Skálholti, fæddur 8.
maí 1739 í Reykholli, því þá var
faðir hans prestur þar. Hann gekk á
Skálhollsskóla 1753, og sigldi að loknu
námi þar til Hafn-
ar og tók þar em-
bættispróf 1758. —
Síðan tók hann að
leggja stund á ís-
lenzka fornfræði og
sögu og voru það
honum kærustu
fræðigreinarnaralla
æfi síðan og hlaut
liann mikið lofbæði
innan lands og ut-
an fyrir ritgjörðir
sínar í þeim fræði-
greinum.
Hannes var eink-
ar þjóðrækinn maður og vann sér
snemma traust og fylgi landa sinna,
af því hann hafði náð hylli stjórnar
og konungs og fékk ýmsu á veg kom-
ið landsmönnum í hag; en þá var
ekki annarstaðar ásjár að leita en
hjá konunginum og stjórnarráðum
hans.
Skúli íógeti var um þessar mund-
ir í hlóma sinum og harðist djarft
gegn verzlunareinokuninni og fyrir
viðreisn atvinnuveganna hér á landi
og honum fylgdi að málum liver
þjóðvinurinn öðrum betri. Hannes
var einn af þeim og skáldið Eggert
Olafsson. En það skildi með þessum
tveimur ágætismönnum, að Eggert
vildi taka upp aftur alla fornaldar-
háttu í stjórnarfari, búnaðarliáttum,
klæðaburði og hverju einu, en Hann-
es vildi láta þjóðina leita sér fram-
fara á sama hátt og aðrar menta-
þjóðir í Norðurálfu. —
Hannes fékkst
við fornfræðina og
íslendingasögur í
Höfiji í margt ár
og lauk meðal ann-
ars við kyrkjusögu
íslands, er faðir
hans hal'ði rilað.
En 1777 var hann
vígður lil hyskups
og íór þá út liing-
að föður sínum til
aðsloðar og 1785
tók hann við hysk-
upsstörfum að fullu
og öllu. --
Eftir að Hannes byskup kom út
hingað, þá lél hann sér annast um
það tvent, að safna til sögu landsins
og fræða alþýðu um sérhvað það, er
heyrði lil almennrar mentunar. Ilann
var kennari með afhrigðum og koma
þeir hæfileikar hans bezl í ijós i rit-
um hans, ekki sízt í »Kvöldvökunum<r,
sem hann ritaði fyrir »Landsuppfræð-
ingarfélagið«. Engum manni honum
samtímis hefir tekisl jafnvel að ná
íslenzku máli undan tungurótum al-
þýðunnar, eins og það var þá, enda
eru »Kvöldvökur« hans l'remri llest-
um eða öllum alþýðuhókum alt fram