Bjarmi - 01.03.1998, Side 14

andi hjá sér stjörnuspeking er ráðlagði
honum í hinum ýmsu málum. Og allir
vita nú hvemig þau ráð reyndust. Áhugi
fyrir spádómum hverskonar virðist hafa
farið vaxandi á síðari ámm þó ekki hafi
ég nú gert neina vísindalega úttekt á
hversu margir snúa sér til spákarla og
kerlinga með sín persónulegu mál. Þekkt-
ust spákvenna (eða karla?) á okkar ágæta
landi er efalaust Völvan sem um hver
áramót birtir spá fyrir komandi ár. Engin
veit hver þessi ágæta Völva er né á hveiju
hún byggir spá sína. Enn síður hafa
menn farið kerfisbundið yfir spána að ári
liðnu til þess að sjá hvað gekk upp og
kenninga og átrúnaðar Nýaldarhreyf-
ingarinnar. Það er ekki fjarri lagi að álykta
sem svo enda hefur Nýaldarhreyfingin
lagt mikið upp úr spádómum hverskonar
sem og öðm er tengist fomum, heiðnum
átrúnaði Evrópu eða dulspekilegum
vangaveltum ýmissa dulfræðinga á síðari
tímum. Af þeim spádómsaðferðum sem
nú eru notaðar er stjörnuspekin
þekktust. Hægt væri að rita langa grein
um stjömuspekina af þessu tilefni en til
þess er vart rými hér. Stjörnuspekin
byggir á tveimur gmndvallarkenningum ,
fomaldarinnar. Önnur er sú að í heimin-
um séu aðeins 5 fmmefni. Þau er að finna
i stjörnunum og endurspeglast í mann-
inum. Þvi hafa stjömur, i réttu samhengi
stjömumerkja, áhrif á líf, þróun og örlög
mannanna. Hin kenningin gengur þá út
frá því sem gefnu að stjörnumerkin séu
til í raun og vem, það er að stjömumar
séu i tengslum hver við aðra. Svo dæmi sé
tekið af stjörnumerkinu Karlsvagninum
sem flestir þekkja þá samanstendur það
af 7 björtum stjörnum sem virðast liggja
á sama plani og mynda línuleg tengsl,
séð frá jörðu. Gallinn er bara sá að engin
tengsl em á milli þessara stjama, stjam-
fræðilega séð. (N.B. lesandinn athugi það
að gera greinarmun á stjörnuspeki og
stjömuffæði sem er hin vísindalega fræði-
grein um stjömurnar). Sú stjama í Karls-
Leikurinn fær á sig alvarlegan blæ pegar virtir
stjórnmálamenn, er ráða örlögum milljóna, leita á
náðir spádóma til að vita hvernig peir eiga að ráða
ráðum sínum. Frægasta dæmið um petta á siðari
tímum er efalaust AdolfHitler sem hafði starfandi hjá
sér stjörnuspeking er ráðlagði honum í hinum ýmsu
málum. Og allir vita nú hvernig pau ráð reyndust.
Þeir höfðu njósnara á hverju strái og
vissu allt um alla í hinum ýmsu borg-
ríkjum. Svo var spáin líka gjarnan það
tvíræð að hægt var að túlka hana á ýmsa
vegu, allt eftir þvi hvemig fór. Það hafa
spámenn samtima okkar reyndar tekið í
arf því oft er erfitt að botna í þeim spám
sem þeir senda frá sér og hægt er að
túlka þær á marga vegu.
Spámenn og nútíma
vísindi
í dag, já. Þrátt fyrir alla þekkingu okkar
og vísindi er enn ríkjandi mikill áhugi
fyrir spádómum hverskonar. Þar ríkir
kanskl oftar en ekki forvitnin ein saman:
„Verð ég ríkur, fæ ég ástina mína?“ og svo
ffamvegis. Þannig em spádómamir gjam-
an saklaus leikur, og þó. „Það gæti nú
verið eitthvað til í þessu,“ hugsa margir og
lesa stjörnuspá dagsins í laumi. Leikur-
inn fær á sig alvarlegan blæ þegar virtir
stjórnmálamenn, er ráða örlögum mill-
jóna, leita á náðir spádóma til að vita
hvemig þeir eiga að ráða ráðum sínum.
Frægasta dæmið um þetta á síðari tímum
er efalaust Adolf Hitler sem hafði starf-
hvað ekki eða hvaða merkisatburðir
gleymdust. í stað þess taka menn bara
við nýrri spá um ný áramót. Hvers vegna
spáði Völvan t.d. ekki um fráfall Díönu
prinsessu af Wales, gosið í Vatnajökli eða
klifur íslendinga upp á Mount Everest
svo aðeins séu fáein dæmi tekin? Oftast
spáir Völvan eins og fýrirrennarar hennar
í Delfi forðum með almennum orðum og
út frá líkum í þjóðfélagsmálum þó ekki
ætli ég henni að svindla af ráðnum hug.
Fáir eru trúaðri á spádóma en einmitt
þau er Ieggja spána og túlka.
Stjörnumerki
Margir trúarbragðafræðingar og trúarlífs-
félagsfræðingar hafa haldið því fram að
spádómsáhuginn hafi farið vaxandi á
síðustu árum og áratugum með útbreiðslu