Heima er bezt - 01.01.1954, Síða 19

Nr. 1
Heima er bezt
15
var þar, heyjuðust um þúsund
hestar. Var það í þá daga talið
mjög mikið.Þurfti að ætla ferða-
mannahestum mikið hey, einnig
pósthestfunum, en pósturinn gisti
alltaf í Fornahvammi, bæði á
suður- og norðurleið. Gekk hann
frá Reykjavík að Stað í Hrúta-
firði. Var hann jafnan með
marga hesta, einkum þó á vetr-
um.
VI.
Á ein er Hvassá nefnist, rennur
við túnið í Fornahvammi. Þetta
mun hafa verið um viku eftir
krossmessuna. Ég hafði skroppið
norður til foreldra minna aðal-
lega þeirra erinda, að fá hest hjá
föður mínum í ferð, er ég ætlaði
að takast á hendur ofan í Norð-
urárdal, því að þar átti unnusta
mín heima. Ég kom í Forna-
hvamm að norðan að kvöldi
og var þá Hvassá mjög illfær.
Morguninn eftir, er ég ætlaði að
leggja af stað, sáust tveir menn
koma ríðandi að neðan upp með
ánni. Vildi ég gjarnan sjá
hvernig þeim reiddi af yfir ána.
Hafði hún minnkað mikið um
nóttina. Gekk ég út að ánni og
teymdi hest minn. Heimilisfólkið
fylgdi mér niður að ánni. Hún
var kolmórauð af leysingarvatni.
Er hún mjög óhrein í botni og
stórgrýtt og straumhörð. Nú sá
ég, að ferðamennirnir handan
við ána voru karlmaður og kven-
maður. Þekktum við þau ekki.
Strax, er þau komu að ánni,
reið stúlkan út í á undan föru-
naut sínum. Hún reið stórum og
fallegum hesti, en maðurinn var
á fremur lítilfjörlegum reið-
skjóta, að því er okkur virtist,
og getur varla hafa treyst hon-
um. Þegar stúlkan kom út í ána
miðja, hrasaði hesturinn og
hún féll af baki í vatnið.
Áin var þarna á miðjar síð-
ur. Stúlkan kom standandi nið-
ur en straumurinn skellti henni
strax um koll. Hún hélt með
vinstri hendi um tauminn á hest
inum þegar hún féll úr söðlin-
um. Straumurinn hreif hana
með sér en hesturinn óð til
baka til sama lands, en hún
hélt enn í tauminn og dróst
því með hestinum. Hesturinn
fór beina leið til mannsins, sem
var í ánni skammt frá bakk-
anum hinumegin. Þegar mað-
urinn nær til stúlkunnar, gríp-
ur hann í hendi hennar og hún
tekur á móti. Áin var þarna í
kvið. Um stund leit helzt út
fyrir að allt myndi fara í ána,
því að maðurinn gat ekki neytt
sín til að bjarga stúlkunni þar
sem hún hélt um aðra hönd
hans, en með hinni hélt hann
við hest sinn. Þegar stúlkan
náði í hönd félaga síns, sleppti
hún takinu á taumnum. Þannig
mun hún hafa hangið í um
það bil tíu mínútur. Beljaði
ískaldur straumurinn um hana
og hún hafði ekki orku til að
halda sér lengur og féll því í
ána. Hún rak upp sárt angist-
aróp, og fólkið sem stóð hinu
megin ásamt mér, var utan við
sig af skelfingu. Ég hugsaði
mér að gera tilraun til að bjarga
stúlkunni, ef nokkur tök væru
á að koma björgunartilraunum
við. Straumurinn bar hana út
í miðja ána. Ég setti hest minn
út í ána tuttugu til þrjátíu metr-
um neðar. Lengra niður eftir var
ekki unnt að fara, því að þar var
hylur í ánni. Tvær hestlengdir
fyrir ofan hylinn beið ég þess,
að hún ræki þangað sem ég stóð.
Áin var þarna í bóghnútu. Vegna
þess hve vatnið var gruggugt, sá
ég illa hvað stúlkunni leið. Þegar
hana hafði rekið vel hálfa leið
til mín, lenti hún á stórum steini
er þar stóð upp úr ánni. Festist
pils hennar við steininn. Ég sá,
að öll björgunarvon var úti, ef
hún yrði þar föst. En straumur^-
inn sneri henni við, og losnaði
hún þá við steininn. Var hún í
mjög víðum reiðfötum, eins og
tízka var í þá daga. Á reiðtreyj-
unni voru stórir pokar á öxlun-
um. Sá ég þá upp úr vatninu.
Ég óttaðist mest, að hesturinn
minn myndi verða hræddur,
þegar hana ræki að okkur. Ég
stillti svo til að hún kæmi fram-
an við bóginn á hestinum, og
svo varð: Náði ég þá í öxlina á
henni og kippti henni lítið eitt
upp. Ég beygði mig niður og gat
lyft henni upp undir kverkina á
hestinum, því að ég þorði ekki
að snúa honum undan straumn-
um með stúlkuna. Þá er ég hafði
komið henni í hlé við hestinn,
kippti ég henni upp úr vatninu,
svo að höfuð hennar varð frjálst.
Síðan sneri ég hestinum upp í
strauminn og hélt stúlkunni upp
að hliðinni á honum. Gerðist
þetta allt á skemmri tíma en
það tekur að segja frá því. Hélt
ég svo til lands. En þegar ég sá
að stúlkan náði niðri, renndi ég
mér af hestinum og í ána. Tók
vatnið mér í mitti. Ég óð til lands
með stúlkuna í fanginu. Varð ég
að neyta allra krafta, því að
stúlkan var þung og áin ströng.
Þegar ég kom á þurrt land, lagði
ég stúlkuna niður á grúfu. Komu
þá fleiri að. Stúlkan var búin að
drekka mikið vatn, en þó var
hún með rænu. Tókst okkur að
láta renna mikið vatn upp úr
henni. Smám saman færðist líf
í hana. Lyftum við henni þá á
hestbak. Var hún studd á hestin-
um og teymt undir henni heim.
Ég fór mína leið, sem ákveðið
hafði verið, en lét fólkið fara
heim með stúlkuna. Ekki hafði
ég þá hugmynd um, hver þessi
stúlka var. En seinna frétti ég,
að hún hét Kristín Guðmunds-
dóttir. Faðir hennar bjó á Þor-
kelshóli í Vesturhópi í Húna-
vatnssýslu. Var það efnað heim-
ili. Seinna varð Kristín kona
Bjarna Bjarnhéðissonar, en
hann var bróðir Bríetar, móður
Héðins Valdimarssonar. Þegar
þetta gerðist var Bjarni verzlun-
armaður á Hvammstanga.
Björgun þessi þótti mikið af-
rek af unglingi, en hvergi mun
þess hafa verið getið opinber-
lega. Vert er að geta þess, að
mér var sagt, að hún hefði aldrei
viljað minnast á slys þetta, og ég
hef aldrei séð hana síðan.
í kirkjunni
Rétt áður en guðsþjónustan
átti að byrja í kirkjunni í smá-
bæ einum á Þýzkalandi, sunnu-
dag einn að vorinu, komu hjóna-
leysi ein til prestsins og báðu
hann um að gefa þau saman.
„Þið hefðuð átt að koma dá-
lítið fyrr til mín“, sagði prest-
urinn, „en bíðið samt þangað til
messunni er lokið, þá skal ég
sjá hvað ég get gert“.
Eftir prédikun sagði prestur-
inn yfir söfnuðinn:
„Þá, sem ætla að ganga í
hjónaband, bið ég um að koma
hingað“.
Einn karlmaður og fjórtán
ungar stúlkur gengu fram fyrir
prestinn.