Heima er bezt - 01.12.1955, Síða 7

Nr. 12
Heima er bezt
359
Kaflar úr endurminningum Guðbjargar S. Árnadóttur
Skrásett af Jóni Marteinssyni
VI. Kirkjuferðir.
Ég ætla nú að geta þess, sem
mér er hugstæðast frá veru
minni frammi í þessu afskekkta
heiðarbýli, en það eru kirkju-
ferðirnar. Þær voru ekki marg-
ar, venjulega þrjár yfir árið, sú
fyrsta, þegar ferming fór fram,
önnur um mitt sumar, og hin
þriðja einhverntíma að haust-
inu. Það var sjaldan svo góð tíð
að vetrinum, að lagt væri í að
fara til kirkju. Voru þá hús-
lestrarnir látnir nægja, en þeir
voru lesnir á hverjum sunnu-
degi, auk kvöldlestra og föstu-
lestra. Oft las mamma kafla upp
úr Bíblíunni áður en föstulestr-
arnir byrjuðu. Það þótti mér
skemmtilegt, því að mér fannst
þetta vera eins og hverjar aðrar
sögur. Ég beið venjulega með
mikilli eftirvæntingu eftir
kirkjufterðunum, ekki einungis
til að hlusta á prestinn, heldur
ekki ræðuna, sem oft hreif mig
mikið eða á hinn hrífandi söng,
heldur og öllu fremur að lyfta
mér upp og koma til fólksins
niðri í sveitinni. Var þá venju-
lega farið snemma á fætur til
að ná í hestana, og búa sig á
stað, því að vegurinn var langur
og seinfarinn ,en messa byrj-
aði venjulega kl. 12 á hádegi.
Það voru hátíðlegar og hljóðar
stundir. Þegar komið var ofan
fyrir bæjarhólinn var stanzað.og
pabbi minn tók ofan hattinn og
hélt honum fyrir andlitinu og
ias ferðabænina í hljóði, eins
gerðum við. Við bændum okkur
og lásum í hljóði. Mamma hafði
kennt mér Reisusálm Hallgríms
Péturssonar. Þegar búið var að
lesa bænina setti pabbi upp
hattinn og sagði: „Guð gefi okk-
ur öllum góðar stundir“. Mikill
helgiblær ríkti yfir allri ferðinni,
ekki nokkurt orð talað fyrst
lengi. Mikið fannst mér alltaf
birta yfir mömmu minni þegar
við komum svo langt, að við sá-
um bæinn á Hrútatungu. „Þar
sjáum við blessaðan bæinn, þar
sem ég hefi lifað mínar sælustu
stundir“, sagði mamma. Hún
elskaði þennan bæ og alla sem
þar voru. Þegar við riðum í
hlað, stóðu allir 5 bræðurnir
sparibúnir til að taka á móti okk-
ur. Það voru ungir og hraustir
piltar, synir hjónanna. í því kom
húsmóðirin út með stóra mjólk-
urkönnu, með þeim ummælum
að okkur mundi þörf að bragða
á kúamjólk, ekki hefðum við svo
mikið af henni þarna fram undir
heiðinni. Síðan var farið inn og
drukkið kaffi, og urðum við svo
öll samferða til kirkjunnar. Þótti
mér sá spotti skemmtilegastur,
því að þá var hægt að láta hest-
ana spretta úr spori, en ekki
lötra seinagang eins og alla þá
löngu ieið út að Hrútatungu.
Séra Páll Ólafsson var þá
prestur á Stað og prófastur í
Strandaprófastdæmi. Séra Páll
var tilkomumikill prestur, bæði
í sjón og raun, og ástsæll af
sóknarbörnum sínum, barnavin-
ur og mannvinur. Raddmaður
var hann og ræðumaður ágætur.
Minnist ég ekki að hafa heyrt
nokkurn prest halda eins hjart-
næmar fermingarræður sem
hann. Það hefur verið mér gott
veganesti á hinni löngu og
ströngu æfi minni, hin yndis-
lega áhrifaríka ræða hans þegar
hann fermdi mig. Meðhjálpar-
inn var oddvitinn okkar, Gisli
Sigurðsson bóndi á Fossi. Hann
las bænina skýrt og með miklum
áherzlum. Hann var orðinn
nokkuð við aldur. Hann var
greindur vel og lét margan
brandarann fjúka í samræðum.
Hann var afi Jakabs Th. skálds
í móðurætt. Þegar messa var úti,
var fólkinu veitt kaffi eins og
siður er á sveitaheimilum. Þeg-
ar að Hrútatungu kom beið
okkar matur. Heyrði ég, að hús-
bóndinn sagði að ekki væri svo
mikill matur í messunni, og við
ættum langa og seinfarna leið
fyrir höndum. Venjulega fyllt-
ist Hrútatungubaðstofan af
kirkjugestum, þvi man ég eftir
er ég var þar vinnukona síðar.
Minntist þá Gísli á að messufært
væri orðið, en húsbóndinn svar-
aði því, að hann yrði þá að vera
presturinn. Kvað Gísli þá ekki
standa á sér að prédika yfir
þessum söfnuði; sig vantaði
ekkert nema hempun/a. „Ekki
stendur á að útvega þér ein-
hverja flík af kvenfólkinu til að
gera þig ögn prestlegan,“ svar-
aði húsbóndinn. Var svo rabbað
og gert að gamni sínu oft fram
undir háttatíma, því að alls stað-
ar þar sem Gísli var með, var létt
yfir mönnum, því að hann var
ætíð hrókur alls fagnaðar. Hann
var fróður og minnugur, og
sagði manna bezt frá. Voru
margar sögur hans skemmtileg-
ar, því að hann kryddaði þær
með hnittnum orðatiltækjum,
ekki sízt ef hann var eitthvað
hreifur af víni. Mun þá hús-
bóndinn hafa venjulega séð hon-
um fyrir einhverri hressingu til
að skerpa minnið. Voru sögur
hans venjulega af eldri og yngri
viðburðum, sumar nokkuð
mergjaðar, aðrar hnittnar gam-
ansögur. Lét honum vel að segja
helzt þannig sögur, ef hann var
við skál, og þá ekki ætíð tekinn
alvarlega. Hann var einkar vel
látinn í sinni sveit og almennt
saknað er hann á gamals aldri
varð að flytja úr byggðarlaginu.
Hann var tvígiftur, fyrri kona
hans, Guðbjörg, var ljósmóðir,
en seinni konan, Sigríður, var
ekkja eftir Sigurð Sigurðsson
bónda á Stóra Fjarðarhorni í
Kollafirði. Hann flutti úr hreppn
um árið 1899 að Hlíð í Kolla-
firði. Báðar mestu myndarkon-