Heima er bezt - 01.09.1959, Page 11

ÁRNI ÁRNASON FRÁ GRUND:
ERFIÐUR FISKIRÓÐUR
Fast þeir sóttu sjóinn
og svo er enn....
/s ' . . . , ,
Ovíða á landi hér mun vera erfiðari sjosókn og
hættulegri en frá Vestmannaeyjum. Þar ger-
ast dætur Ránar gömlu ærslafengnari og
ágengari við sjómennina en víðast annars
staðar við íslenzkar verstöðvar. Óhemjulegar og tryllt-
ar leika þær um stríða straumála og sker, flúðir og
grynningar, og leika margan sjómanninn grátt með
glettni sinni. Þar er ríki Ránar á alla vegu svo þeim
mæðgum finnst efalaust, að þær hafi fullan rétt til þess,
að valsa þar urn í fullum skrúða og haga leik sínum
að eigin geðþótta. En þessi gamla trausta hamraborg,
Vestmannaeyjar, er þeirn ávallt þyrnir í augum, sérstak-
lega hin síðari ár, vegna tregðu ibúa hennar að gjalda
þann skatt til Ránar ríkis, sem krafinn hefur verið af
henni frá alda öðli í mannfórnum. Hinir harðgeru íbú-
ar Eyjanna og samanval sannra karlmenna þangað hvað-
anæfa af meginlandinu, hafa með sívaxandi tækni og
betri útbúnaði í hvívetna, hrundið æ betur öllum áhlaup-
um Ránar, brögðum hennar og brellum um skattgreiðsl-
una. Eyjamenn eru nú betur búnir í þessari þrotlausu
baráttu en þeir voru fyrrum, þegar sjómenn höfðu ekki
einu sinni áttavita eða Ijóstýru um borð sér til öryggis,
nriklu betur útbúnir en þeir voru fyrir þrem til fjór-
um áratugum, þegar engir bátar höfðu þau siglingatæki,
sem sjálfsögð og ómissandi þykja í dag. Má þar til
nefna örugg ljós, rafmagnsljós, tal- og viðtökustöðvar,
dýptarmæli, ratsjá, miðunarstöð og síðast en ekki sízt
miklu stærri og traustari báta með aflmiklum vélum, og
öllum hugsanlegum tækjurn til aukins öryggis.
En þrátt fyrir algera vöntun á hvers konar nauðsyn-
liœjarbryggjan 1924—25. Frernst á myndinni sjást gumlu hróf-
in, upp af „Lœknum", eftir að þau voru lagfærð.
legum tækjum til sjósóknar og öryggis, héldu Eyja-
menn lífsbaráttu sinni á hafinu ótrauðir áfram ár frá
ári. Ekki ósjaldan var fetað tæpasta vaðið af óbilandi
þori, þreki og þoli, sem þessar kempur höfðu til að bera
í ríkum mæli, eiginleikar, sem færðu Eyjamönnum
oftar sigurinn heim, því ekki var skatturinn til Ránar
ávallt greiddur þó krafinn væri í fullri alvöru og harka-
legu návígi.
Hér skal skýrt frá einni slíkri viðureign. I henni var
allur bátafloti Eyjanna þátttakandi með um 400 manns
innanborðs, samanvalið lið Eyjaskeggja og meginlands-
verkamanna. Reyndi þá mjög á þessa kjarnakarla og þá
ekki sízt þær skipshafnir, sem lágu úti um nóttina. Voru
þær alls 19 og lágu ýmist í vari vestan og norðan Heima-
eyjar, eftir að hafa brotizt þangað í ofsaveðri eða háðu
hörðustu baráttu fyrir lífi sínu á hafi úti í nær þrjú
dægur.
í sjálfri útilegunni voru um 100 manns og er það
fjölmennasta útilega í Eyjum síðan 1869, en þá, hinn
25. febrúar, lágu úti 13 áraskip með um 230 menn inn-
anborðs. Fórust þá alls 16 menn, skipshöfnin af „Blíðu
og 3 aðrir.
Vertíðina árið 1928, sem er fræg í sögu sjómanna
Eyjanna, var róðrartímum hagað þannig að búið væri
að leggja línuna á miðin með birtu. Böjuluktir voru þá
ekki komnar til sögunnar. Kæmi fyrir að bátarnir væru
búnir að leggja línuna áður en bjart var orðið af degi,
varð að andæfa á færinu þar til dagur var á lofti. Til
þess þurfti venjulega tvo menn auk formanns. Gætti
þá annar maðurinn færisins í línurúllunni, dró inn eða
gaf út eftir því sem við átti, en hinn bar á milli til for-
manns og lét hann fylgjast með því hvernig færi á.
Eftir að farið var að birta veðurlýsingu og veðurspá
Sexaringurinn ísak (1898) var með barkaróðri, þ. e. áttróinn.
Skábyrðingur að lagi til.
Heima er bezt 303