Heima er bezt - 01.09.1959, Side 19

fundur fyrir mig, sem ævinlega söng og hafði aldrei
haft annað en hárgreiðu sem hljóðfæri. En ég kunni
ekki á langspil. Ég fór með það til mömmu og spurði
hver ætti það og því hún hefði aldrei sýnt mér það.
Hún sagði mér að það hefði verið eign Helga, föður
Jónasar tónskálds, og hann ætti það nú. Hvernig það
var komið til hennar mundi hún ekki, en hún hafði
geymt það vel. Ég skrifaði Jónasi strax og sagði honum
frá þessum dýrgrip, sem mamma geymdi, og spurði
hvort hann vildi fá hann eða hvort ég mætti eiga hann.
Ég fékk það svar, að litla frænka mætti eiga langspil-
ið ef hún vildi, og þá færi það heldur ekki úr ættinni.
Ég skrifaði honum þakkarbréf, en sagði að ég kynni
ekki á það; það stæðu stafir á hverri nótu. En að mig
langaði að læra lögin hans, sem ég vissi að voru komin
út. Hann sendi mér lag með langspilsnótum, og síðan
hvert lagið á fætur öðru í mörg ár.
Ég var heima um sumarið og vann eins og ég gat.
Dabbi ráðsmaður var farinn að eldast og þoldi illa vinn-
una. Mamma og María slógu tún og engjar, en við
yngri telpur rökuðum á eftir. Mamma var kaupandi að
blaði, sem hét Norðlingur, gefið út á Akureyri af Skafta
Jósefssyni. Snemma þetta sumar sá ég auglýsta í blað-
inu bókina „Kátur piltur“ eftir Björnson, þýdda af Jóni
Ólafssyni. Mig langaði að fá bókina og skýrði Maríu
systur frá því. Þetta var á slættinum og erfitt að komast
að heiman. Eitt laugardagskvöld lagði ég á Lýsing með
vitund systra minna, en án leyfis mömmu. Eg reið til
Akureyrar um nóttina. Aldrei gleymi ég þeirri sjón, er
hlasti við mér er ég kom á brún Vaðlaheiðar. Sólin var
að koma upp yfir hafinu og virtist dansa á öldunum, en
grænt landið brosti döggvott við fyrstu morgungeislun-
um. Ég reið heim að bæ, sem varð á vegi mínum, og
hitti bóndann að máli. Ég spurði, hvort það væri flóð
eða fjara.
„Því spyrðu að því, stúlka mín?“ sagði hann.
„Ég ætía að ríða Leiruna, því að ég er ókunnug ár-
vöðunum,“ svaraði ég.
„Þú, barnið?“
Ég fullvissaði hann um, að ég væri vön að ríða vatns-
föll og þáði ekki boð hans um fylgd, en fékk að vita
hvar ég skyldi fara. Til að forðast sandbleytu átti ég að
ríða út í sjóinn úr miðri fyrstu kvíslinni. En hesturinn
kannaði botninn og ég þurfti ekki að stýra honum.
Alla leiðina yfir söng ég „Eyjafjörður finnst oss er“.
1 fjörunni stóðu tveir menn, þeir Helgi föðurbróðir
minn og Möller kaupmaður, scm mamma skipti við.
„F.rt það þú, bjáninn þinn,“ var fyrsta kveðja Helga
frænda míns. Möller sagði: „Hvað ertu að fara, barn?“
„Ég er að sækja „Kátan pilt“.
Möller spurði mig, hvort ekki væri nóg um þá í
Bárðardal, en hann skildi mig nú samt, og lofaði að út-
vcga mér bókina, þó að það væri sunnudagur. Hann fór
incð mig heim til konu sinnar. Þar fékk ég að borða og
var látin leggja mig. Helgi frændi minn sá um hestinn,
og fylgdi mér yfir árnar síðar um daginn. Þegar ég kom
heim um kvöldið, stóð mamma á hlaðinu og sagði við
mig: „Þú ættir refsingu skilið, sem ferð þetta í levfis-
leysi.“
Ég hljóp upp um háls hennar og kyssti hana hlýjum
kossi, og þá var henni allri lokið.
Þetta sumar dreymdi mig, að ég væri stödd í Reykja-
vík; mér hafði þá aldrei dottið í hug að fara þangað.
Mér fannst ég ganga þar á götu með vinstúlku minni,
sem ég hafði aldrei séð fyrr. Við komum svo að vörðu,
sem kölluð var Skólavarða. Ég sting þá upp á því við
fylgdarkonu mína. að við förum heim að Bergþórshvoli.
Hún spyr, hvað ég ætli að gera þangað. „Eg ætla að
mana hann gamla Njál upp, þú manst að hann var for-
spár; ég vil vita framtíð okkar.“ Hún var til í það og
við komum að Bergþórshvoli. Við komum að haugi
Njáls og hafði ég þá sama ráð og við hjásetuna, þegar
ég hafði þótzt koma að haugi; ég reif mér lynghríslu,
barði utan hauginn og manaði haugbúann fram. Aldrei
hafði neinn komið, en nú steig Njáll úr haugnum. Hann
var fremur moldarlegur, klæddur brúnum kyrtli og
gyrtur belti. í andliti var hann ekki ósvipaður afa gamla
á Mýri. Hann kvartaði yfir að fá ekki frið í gröf sinni.
Ég varð fyrir svörum og sagði: „Þú ferð ekki fyrr en
þú hefur sagt fyrir um framtíð okkar.“
Hann sagði þá fyrst við stúlkuna, sem með mér var:
„Þú verður kyrr á íslandi og starf þitt verður frjó-
samt.“ Við mig sagði hann: „Þú munt fara af landi burt,
en verða ævinlega góð dóttir lands þíns.“ Svo hvarf
hann aftur inn í hauginn. (Framhald).
Á Urðahlíð
(Framhald af bls 302)-----------------------------
ur uppi á skerjum vzt í Breiðafirði og sefur fast. Fer
kannske ekki í sjóinn dögum eða vikum saman, en læt-
ur brim og boða gæta sín — ásamt svartbaknum. Þá situr
svartbakurinn þar sem hæst ber á skerjunum og hefur
sig óðar til flugs þegar honum þykir tilveran eitthvað
grunsamleg, og er þá hávær og ferðmikill. Og selurinn
skilur fyrr en skellur í tönnunum. Fyrir það og raunar
fleira hefur svartbakurinn fengið margt óþvegið orð í
eyra, en jafnframt forðað mörgum selnum frá kylftim
eða kúlum veiðiniannanna.
Kópurinn litli lá í bóli sínu á tanganum vikutíma og
dafnaði vel. Hvítu, mjúku hárin, sem hann fæddist með,
voru nú farin að falla af honum og lágu eins og flos í
kringum hann. Hann gerðist svartflekkóttur og mjög
feitur. Hans var gætt af foreldrunum og svartbökunum
til skiptis. Honum var nú engin hætta búin lengur af
örnum og hröfnum. — En grimmasta rándýr jarðarinn-
ar, maðurinn, gaf honum auga öðru hvoru — og hann
er hættulegri vöxnum útselskóp en nokkrir ernir.
* (1937.)
Bergsveinn Skiilason.
Heima er bezt 311