Heima er bezt - 01.10.1960, Blaðsíða 20

ur og ekki í litlu broti. Saminn hafði hann verið með
það fyrir augum að hnekkja áliti Páls. Ritlingur þessi
var talinn runninn undan rifjum Júlíusar bankastjóra
Sigurðssonar. Að dögurði loknum kom Guðmundur
læknir þeysandi á reiðhjóli sínu og bað húsbónda minn
að prenta fyrir sig svar gegn ritsmíð þessari. Undið var
að því í skyndi. Fyrir hádegi mátti lesa þetta á bláu
uppfestingarskjali, með stóru letri, víðs vegar um bæ-
inn. „Stutt var það. Seint kom það. Kjósendurnir svara
því.“ Kjósendurnir svöruðu því með kosningasigri Páls
Briem, eins og kunnugt er.
„í aftureldingu.
Á árinu 1906 kom út bók með þessu nafni. Höfund-
ur hennar var Guðmundur læknir Hannesson. Kom
mikið í minn hlut setning hennar. Fór vel á með okkur
Guðmundi. Er lokið var prentun bókarinnar gaf hann
mér hana ásamt tíu króna peningaseðli. Þótti mér það
rausnargjöf og drjúgur skildingur.
Slökkviliðscefingin.
Seint á árinu 1905 eða snemma árs 1906 komu fyrstu
slökkvi dælur hingað til Akureyrar. Hvað sem um það
er að segja, er vitanlega gagnslaust að eiga dælur ein-
vörðungu. Kom því undir þá gjörð að skipuleggja og
skipta niður störfum á menn, þegar eldsvoða bæri að
höndum. Var þetta líka gert. Kvisazt hafði til okkar í
prentsmiðjuna, að allir 16 ára karlmenn mundu eiga að
koma til æfingar, þegar kallið kæmi. Reyndist svo í
framkvæmd. Við höfðum allir náð þeim aldri. Eftir
mikinn undirbúning, fyrirmanna bæjarins, að æfingu
þessari, svo sem að skipa slökkviliðsstjóra, menn til að
stjóma slöngum og aðra til að starfa við dælurnar,
ákveða æfingarsvæðið, velja bruna-boðberann o. fl.
Vetur þennan eftir nýjár var tíð mjög hagstæð, svo
hagstæð, að mér fannst æfingin hafa farið fram seint á
sumri, en staðreyndin er 29. marz 1906. Þá voru auðar
götur og sólfar mikið. Er ekki að orðlengja það, að
eftir hádegi 29. marz, var brunakallarinn þeyttur. Var
það kassi, sem borinn var framan á sér í reim, sem
hvíldi á báðum öxlum. Á öðrum gafli hans var sveif.
Þegar henni var snúið, drundi óskaplega í honum.
Höfðum við verið búnir undir, hvað til stæði, þustum
út úr prentsmiðjunni, og var henni lokað. Haldið var
norður eftir Aðalstræti og Hafnarstræti, og staðnæmzt
nálægt bugnum, Hafnarstræti—Strandgata, en þá var
þar ólíkt umhorfs, en þekkist nú í dag. Ekki þótti til-
tækilegt að hafa æfinguna á íbúðarhúsi. Hafði því verið
horfið að því ráði að fá leyfi tveggja félagsbræðra, sem
áttu hús í smíðum, þar sem nú er Brekkugata 15 eða
Uppsalir. Félagar þessir hétu Jón Gunnlaugsson og
Lárus Jakobsson. Jón Gunnlaugsson varð tengdasonur
séra Péturs Guðmundssonar Grímseyjarklerks; fór til
Vesturheims, en um Lárus er mér ekki kunnugt. Þarna
var ákvörðunarstaðurinn. Allir, sem ekki höfðu ákveð-
in störf, Ientu í vatnsberaliðinu. Var ég einn þeirra á
meðal. Um venjulegan vatnsburð var þó ekki að ræða.
Fötur þær, sem við handlékum, voru úr rauðmáluðum
seglastriga. Æfingin fór þannig fram, að vatnsberalið-
inu var skipað í tvær raðir, með svo sem hálfs annars
metra millibili; sneri andht gegnt andliti. Þessar raðir
náðu alla leið frá slökkvidælunum til sjávar, og jafnvel
fram í sjó, því að vatnið, sem staðið var í, þurfti að
vera svo djúpt, að auðvelt væri að sökkva upp í föt-
unni. Eftir syðri fylkingararmi gengu síðan allar fullar
fötur upp að dælukerunum, sem dælt var úr, en tómu
föturnar niður nyrðri arminn. Enn fremur var æft með
einfalda röð. Þar fór fulla fatan upp á við í hægri
hendi, en tóma fatan niður á leið í þeirri vinstri. Ekki
veit ég með vissu, hve langan tíma æfing þessi tók.
Gæti ég nú getið þess til, að hún hefði staðið yfir í ein-
ar þrjár klukkustundir. Fór öll æfingin fram á þá lund
eins og við værum að drepa niður eld. Að æfingu þess-
ari lokinni var ekki orðin sjón að sjá fórnarlambið.
Hvort þeir félagar hafa fengið nokkrar skaðabætur fyr-
ir spjöll þau, er á húsinu urðu, er mér ókunnugt. Það
eignaðist sína sögu. Hitt er mér ljóst nú, að æfing þessi
hafi verið sjálfsögð og nauðsynleg. Það sýndi sig bezt
18. október sama ár, en það er önnur saga.
Sögulegt ferðalag.
Ein þeirra dygða, sem húsbóndi minn innrætti okk-
ur, var stundvísi. Einsetti ég mér að rækja hana af kost-
gæfni. Þó brá einu sinni út af, svo að um munaði. Á
prentsmiðjuárum mínum kom það fyrir þó nokkrum
sinnum, að ég fór heim til foreldra minna á laugardags-
kveldi og dvaldi þar næturlangt. Var ævinlega við let-
urkassann á mánudagsmorgni á réttum tíma, nema þetta
eina skipti. Það mun hafa verið eftir nýjár 1905, að ég
fór heim til foreldra minna. Jörð mátti heita mikið til
auð á flatlendi, en heima við bæi voru hálffrosnar drift-
ir. Um þessar mundir hafði dvalið hjá fósturforeldrum
sínum, séra Davíð prófasti Guðmundssyni á Hofi í
Hörgárdal og konu hans frú Sigríði Ólafsdóttur Briem,
ungfrú Ragnheiður Blöndal, dóttir Magnúsar kaup-
manns Blöndals á Akureyri og konu hans, frú Halldóru
Lárusdóttur Thorarensen. Komið hafði til orða, að
hún slægist í inneftirferðina með okkur feðgunum, og
átd faðir minn að taka fararskjóta hennar með sér í
bakaleiðinni og koma honum að Hofi. Sunnudag að
liðnu nóni, lögðum við feðgar af stað. Ragnheiður átti
að koma í veg fyrir okkur. Veður var hlýtt, til þess að
gera á árstíma þessum, en þéttingsgola af suðvestri;
mundi nú vera kallaður kaldi eða stinningskaldi. Ragn-
heiður var komin í samfylgdina. Allt gekk vel til að
byrja með, en þegar við vorum komin suður að Karls-
kofa, örnefni á miðju Möðruvallanesi, rauk allt í einu
á ofsaveður. Ragnheiður var í ljósleitri kápu að yfir-
höfn, hnepptri þremur stórum hnöppum, og handskjól
úr loðskinni hafði hún í keðju upp um hálsinn. Hafði
hún fengið það í jólagjöf og þótti kostagripur. Var
ekki örgrannt um að sumar stöllur hennar lití það öf-
undarauga. Um Ieið og vindhviðan reið yfir, svipti hún
öllum hnöppum úr kápu ungfrúarinnar. Gat hún ekki
við neitt ráðið. Kom ég henni til hjálpar með því að
392 Heima er bezt