Heima er bezt - 01.02.1965, Blaðsíða 26

verkum, láta inn kýr, gefa þeim og brynna. Sumir aka
vatninu heim á hestvögnum úr ánni, en aðrir sækja
vatnið í brunna. Hópur unglinga ekur þarna um á reið-
hjólum. Þeir stíga af reiðhjólunum og fara að spjalla
við okkur, eða réttara sagt, þessir unglingar töluðu við
félaga minn en ég stóð hjá eins og glópur og skildi
ekki neitt. En krakkarnir störðu undrandi á mig, er þau
heyrðu að ég væri frá íslandi. ísland fannst þeim ógur-
lega langt í burtu.
Þegar klukkan var orðin tíu, kom loksins gamall
maður róandi á lítilli bátsskel. Sagði hann að vélin væri
biluð í hinum bátnum, sem sótt hafði okkur um morg-
uninn, og yrðum við því að fara yfir á þessari litlu
kænu. Hann talaði finnsku, en félagi minn þýddi fyrir
mig. Karlinn fór úr jakkanum og settist undir árar, en
fékk mér breiða ár eða árarblað og sagði mér að stýra.
Hann hefur víst haldið, að afkomandi hinna norrænu
víkinga kynni þá list. En þar skjátlaðist honum, því að
ég efast um að ég hafi nokkurn tíma fyrr stýrt með
árarblaði. Þetta tókst þó vonum betur, og mér heppn-
aðist að forða bátnum frá árekstri, þótt ég yrði að
stýra í gegnum trjáflotann. Eftir rösklega hálftíma róð-
ur, — þeir skiptust á að róa á tvær árar — komum við
loks að landi Svíþjóðarmegin. — Var þá ferðinni til
Finnlands lokið.
Maður kynnist vitanlega lítið stóru, strjálbýlu landi,
þótt maður dvelji þar einn sólbjartan, vorlangan dag,
en mér er þó Finnland kærara eftir þessa stuttu dvöl
þar. Börnin, sem ég sá í þessum eina barnaskóla, sem
ég heimsótti, eru mér Ijóslifandi í minni. Þau voru
broshýr og glöð þótt þau væru fátæklega klædd og
byggju við þröngan kost.
Stefán Jónsson.
þess koma, heldur svo að þú sjáir, hvað ég vildi að
hinn maðurinn hefði forðazt að segja.“
Hér birtast svo þessi kvæði, sem um er rætt, hlið við
hlið. — Kvæðið Móðurást úr Sunnanpóstinum og kvæð-
ið Móðurást úr ljóðmælum Jónasar Hallgrímssonar. —
Er þarna lítill vandi að greina snilldarverkið frá Jjóða-
hnoðinu.
MÓÐURÁST
t Sunnanpóstinum.
1) Allt er jafnslétt, ís yfir tjörnum,
andi næðir kaldur á hjörnum;
stjörnur dauft í snjóþoku skína,
stefnunni því hægt er að týna.
2) Fátæk móðir fór með tvo krakka
fram á leiðis verður að flakka;
erfiður er aumingja gangur,
einkum þegar vetur er strangur.
3) Tvíburar um háls móður hanga,
henni verður megn um að ganga,
fóta — kann ei fram róa — árum;
frosnum særist þunn kinn af sárum.
4) Annist guð, segir hún, aumingja þessa,
eg er villt, en farið er að hvessa;
hvernig má eg börnunum bjarga,
bitran svo þeim ei nái farga?
5) Spjarir af sér taka ei tefur,
tjörgum þessum börnin hún vefur,
frelsist þau frá nístingi nætur
nístings hel ei vinnur á sætu.
6) Komið vetrar náköldu nauðir,
nú hún tér; þig hræðist ei dauði,
börnunum er borgið, skalt vita,
brjóstsins móður glóðar af hita.
Allir unglingar þekkja kvæðið Móðurást, eftir Jónas
Hallgrímsson, en sem kunnugt er á þetta kvæði nokkuð
sérstæða sögu.
Þegar það birtist fyrst í Fjölni árið 1837, er það
kallað Grikkur. Kvæðinu fylgir kafli úr bréfi frá Jón-
asi. í bréfinu segir hann, að hann hafi séð kvæði í Sunn-
anpóstinum, sem var ort út af sorglegum atburði, er
gerðist í Noregi á þessum árum. Jónasi þótti kvæðið
svo illa ort, að hann orti nýtt ljóð um sama efni, til að
reyna að opna augu manna fyrir því, hvernig ekki ætti
að yrkja, og á hann þar við kvæðið í Sunnanpóstin-
um. Hann segir svo í bréfinu:
„Ég er ekki skáld, eins og þú veizt, og sendi þér ekki
kvæðið mitt í því skyni, að þér muni þykja nokkuð til
7) Niður á kjakann synina sína,
síðan leggur, vindarnir hvína,
áveðurs sig að þeim hún vefur,
yl það nokkurn sveinunum gefur.
8) Að næsta morgni menn hana finna,
í megnis frosti dána, helstinna.
En þá stranga upp taka reifa,
í þeim bæði börnin sig hreyfa.
9) Móðurást! sem aldrei kannt þverra,
elsku muntu líkust vors Herra,
meðan neisti lífs einhver Iifir,
líknar móðir barnið sig yfir.
70 Heima. er bezt