Heima er bezt - 01.05.1968, Blaðsíða 14

Ingirnar Hallgrimison.
Var þá efst í huga hennar nafn og minning Ingibjargar
móður hennar. Hún lét því drenginn sinn heita Ingimar.
Þegar Soffía Jónsdóttir var orðin heil heilsu eftir
barnsburðinn, varð henni tíðhugsað til nánustu framtíð-
ar sinnar. Henni var það fullljóst, að raunar átti hún
ekki heimili á Hálsi, hafði aðeins verið komið þar fyrir
um stundarsakir, verið ráðstafað þangað, eins og títt var
um sveitlægt vandræðafólk. Henni Var fullljóst, að til-
gangurinn með flutningi hennar að Hálsi var vitanlega
aðeins sá, að koma í veg fyrir að hún fæddi „hóruung-
ann“ heima í Miklagarði, og með því leitast við að
breiða yfir lítið horn af því hneyksli, sem hún var þátt-
takandi í að valda. Hún fann líka að hér var litið á hana
sem einhverja gustukaskepnu. Við þetta var ekki un-
andi. Nei, hún skyldi sýna, að hún væri ekki nein niður-
brotin og úrræðalaus rola. Bezt væri að hverfa burt úr
sveitinni, úr augsýn þeirra, sem líta mundu á hana vand-
lætingaraugum sem fallna konu. Hún réði sig því í vist
út í Kræklingahlíð hjá óþekktu og vandalausu fólki.
Eftir fjögurra ára viðburðasnauða vinnumennsku í
Kræklingahlíðinni fluttist hún vistferlum frá Lögmanns-
hlíð að Syðri-Varðgjá í Kaupangssókn vorið 1863, þá
29 ára gömul. Þar var þá vinnumaður á bænum, sem
Kristján hét. Hann var sonur Stefáns Kristjánssonar, er
áður bjó á Uppsölum og síðar Ytri-Skjaldarvík. Kristján
faðir Stefáns á Ytri-Skjaldarvík bjó á Garðsá. Hann var
sonur Davíðs bónda á Arnarstöðum Tómassonar bónda
í Hvassafelli, Tómassonar. Frá Tómasi er talin hin
merka og mannmarga Hvassafellsætt.
Kristján Stefánsson á Syðri-Varðgjá var fæddur 25.
september 1840, og því sex árum yngri en Soffía Jóns-
dóttir. Kristján var myndarmaður í sjón, greindur sem
hann átti kyn til og hinn röskvasti maður. Hann hafði
frá því innan við tvítugsaldur stundað hákarlaveiðar og
aðra sjósókn fyrir húsbændur sína, og var svo enn. Hann
var því æfður sjómaður og eftirsóttur til þeirra starfa.
Árið 1868 var hann vinnumaður á Þverá í Staðarbyggð.
Húsbóndi hans hafði ráðið hann háseta á hákarlaskipið
„Ingólf“. Skipstjóri var Vigfús Loftsson frá Keflavík,
austan Eyjafjarðar. Ingólfur lagði út frá Eyjafirði í síð-
asta „túr“ sinn á þeirri vertíð, í byrjun júlímánaðar 1868.
Fljótt á eftir hreppti skipið fádæma illviður. í þeim
hamförum fórst Ingólfur með allri áhöfn, níu manns.
Meðal þeirra var Kristján Stefánsson frá Þverá, aðeins
28 ára gamall. Þannig lauk hans stuttu æfi.
Ekki alllöngu eftir að Soffía fluttist að Syðri-Varð-
gjá felldu þau hugi saman vinnuhjúin þar, Kristján og
Soffía, sem á öðru ári leiddi til þess, að hún varð barns-
hafandi af völdum elskhuga síns. En þegar svo var kom-
ið, gerbreyttist öll framkoma Kristjáns í garð Soffíu.
Sýndi hann henni nú kulda og kæruleysi. Og þar kom,
að hann lét uppskátt, að hann vildi ekkert meira með
hana hafa. Urðu þetta Soffíu harmsár vonbrigði. Hún
hafði verið farin að byggja sér fagra framtíðarkastala,
þar sem hún hugðist mundi lifa ánægjusömu lífi í sam-
búð við elskaðan maka og afkvæmi þeirra. Nú var allt
frjálst og ekkert í meinum. En allt í einu reyndist öll
framtíðarbyggingin tómir loftkastalar, sem á svipstundu
hrundu til grunna og urðu að rústum einum. Og hvað
var þá framundan? Áð bugast út af vonbrigðunum var
fjarstætt eðli hennar og vilja. Á rústum hrundu kastal-
anna skyldi hún aftur byggja yfir sig og barnið sitt,
þótt það yrði ekki nema hreysi eitt í stað háreistra kast-
ala. Ein og óstudd skyldi hún leggja til efniviðinn með
eigin höndum og erfiði. Nú mundi engum takast að
ræna hana barninu sínu, eins og áður.
Þegar kom fram á vorið 1865 var henni ljóst, að í
vist gat hún ekki ráðið sig eins og högum hennar var
komið. En barnshafandi einstæðings konur áttu ekki um
mörg prræði að velja. Engan ættingja átti hún að, sem
hún gat leitað skjóls hjá. En þá kom henni í hug, að
hún vissi til þess að í fyrravor fluttust að Kotá við Ak-
ureyri ung hjón framan úr Saurbæjarhreppi, og bjuggu
nú á Kotá. Þessi hjón þekkti hún mjög vel, frá því hún
átti heima í Saurbæjarhreppnum. Bóndinn var Jóhannes
sonur Jóns hreppstjóra á Strjúgsá Gíslasonar og kona
hans var Rannveig Þorsteinsdóttir frá Hvassafelli. Rann-
veigu í Hvassafelli hafði Soffía allnáið kynnzt á árun-
um, er hún var í Miklagarði. Þær voru þá svo að segja
nágrannar. Og þó Rannveig væri fjórum árum yngri en
Soffía, tókst með þeim góð vinátta. Soffía Jónsdóttir
leitaði því ásjár þessara hjóna og fornvina sinna, og tóku
þau málaleitan hennar mjög vel. Vorið 1865 fluttist
Soffía frá Syðri-Varðgjá að Kotá og taldist þar vinnu-
158 Heima er bezt