Heima er bezt - 01.03.1985, Blaðsíða 16

SESSELJA HELGADÓTTIR
Litið til baka
Minningar um Sölva Helgason, Jóhann þögla
og Símon Dalaskáld
Skráð hefurJón Kr. Guðmundssonfrá Skáldsstöðum í Reykhólasveit.
Sesselja Helgadóttir,
sem lengi var einbúi í
Skógum í Þorskafirði,
sagði mér einu sinni
þessi minningarbrot frá
æskuárum sínum:
Foreldrar mínir Helgi Björnsson og
Kristjana Þórðardóttir bjuggu á ýms-
um jörðum í Gufudalssveit: Kleifa-
stöðum, Seljalandi, Barmi og Hof-
stöðum. Á þeim árum voru stundum
förumenn á ferðinni og minnist Sess-
elja þriggja landskunnra förumanna
er komu til foreldra hennar er hún var
ung.
Þegar pabbi og mamma bjuggu á
Kleifastöðum kom til þeirra Sölvi
Helgason og gisti hann hjá þeim um
nótt. Talaði hann margt við heimilis-
fólkið á vökunni, sagði frá ferðum
sínum bæði innanlands og utan. Þó
einkum frá dvöl sinni í Kaupmanna-
höfn. Þar kvaðst hann hafa forframast
mikið og kynni hann margt fyrir sér,
sem aðrir gætu ekki, til dæmis gæti
hann á svipstundu látið allt fólkið í
baðstofunni falla í dá. Kvenfólkið var
hálfhrætt við mátt hans og vildi sem
minnst hafa saman við hann sælda.
En Helgi karlinn var hvergi smeykur.
Sváfu þeir samrekkja um nóttina, því
rúmstæði voru fá til og sængurfatn-
aður ekki annar til en sem minnst var
hægt að komast af með.
Annar förumaður kom líka til
þeirra á meðan þau bjuggu þar, hann
hét Jóhann þögli. Hann talaði yfirleitt
aldrei orð og var ávallt illa til fara, föt
hans voru rifin og illa farin. Jóhann
þessi var upprunninn úr Skagafirði.
Þar bjó hann, átti konu og börn. Hann
réði eitt sinn til sín vinnukonu. Hún
fékk á honum svo mikla ofurást að
hún fyrirfór sér þegar eiginkona hans
vildi að hann bægði henni frá heimil-
inu. Þetta fékk svo á Jóhann að hann
fór að heiman, ferðaðist víðsvegar um
landið og virtist hvergi hafa ró, sagt
var að vinnukonan sækti að honum í
svefni og léti hann svo illa í svefni að
hann rifi utan af sér fötin. Vildi hann
því helst ekki sofa innan um fólk til að
valda því ekki ónæði og skemmdi ekki
rúmfötin. Fór hann sjaldan eða aldrei
úr fötum og vildi helst sofa í útihúsum
eða á öðrum afviknum stöðum, þar
sem hann var ekki of nærri mönnum.
Þriðji förumaður var Símon Dala-
skáld. Hann orti vísur um húsbænd-
uma og heimilisfólkið þar sem hann
kom. Um foreldra Sesselju, Helga og
Kristjönu orti hann vísur, einnig orti
hann um tengdaforeldra Helga, sem
áttu heima hjá honum þá. Þau hétu
Þórður Jónsson og Anna Jónsdóttir.
Símon orti sína vísuna um hvort
þeirra. Vísan um Þórð er fallin í
gleymsku en vísan um Önnu er svona:
Hans er kvinna hýr í sinni A nna,
eðalsteinagrundin góð,
gengur beina dyggðaslóð.
Um Helga bónda orti hann:
Helgi dýri dáðamann,
dyggð og tryggðum búinn.
Sífellt hýr um sinnurann
Selja býr á landi hann.
Fót þó að vanti fráan sinn
freyrinn linna hlýða.
Hann mun leiða lausnarinn,
lífs á götu fríða.
Þig ég drottin bestan bið,
blíður meður anda.
Fótarvana leggðu lið,
lyndisfrómum branda.
Um Kristjönu húsfreyju orti hann:
Gáfuð fríð og gestrisin,
gœfureifuð safni.
Konan blíða kemur inn
Kristijana að nafni.
Fram að bana þóknast þjóð,
þýðlynd fríð og vitur.
Kát að vana konan góð,
Kristijana Þórðarjóð.
Ekki nægði Símoni að yrkja um
heimilisfólkið á Seljalandi heldur orti
hann líka um Guðrúnu systur Krist-
jönu, sem hann þekkti af afspum.
Hún átti heima í Flatey á Breiðafirði.
Flatey Breiðafirði á,
flúna þraut og pínu.
Bráin heiða björtu gná,
ber í skauti sínu.
Ó ég mœtti finna og fá,
fagra silkiþrúði.
Eflaust skyldi égyrkja þá
um elskulega brúði.
Símon Dalaskáld var talandi skáld,
mælti ljóð sín af munni fram án mik-
illar yfirvegunar og því vildu þau
verða æði misjöfn að gæðum og lítið
um sígild verk.
92 Heima er bezt