Heima er bezt - 01.04.1990, Side 15

fæddir í Isafjarðarsýslu og tveir í Dalasýslu. Nú hefur
mönnum með þessu nafni fækkað til muna.
Sakarías, ýmist skrifað með 5 eða z, er úr hebresku. Svo
hafa heitið konungar og spámenn. Þýðingum ber ekki
saman, kannski merkir þetta: guð er frægur, guð hefur
munað, eða eitthvað þvíumlíkt. Þetta nafn náði talsverðri
útbreiðslu um miðja 19. öld, en er orðið fátítt nú.
Tvínefni voru lítt komin til skjalanna í ísafjarðarsýslu
1801, en við höfum þó séð eitt, þar sem var Elísabet Rósin-
kar. Ég hef ástæðu til að ætla að hún sé fyrsta íslenska
manneskjan í sýslunni sem ber tvö nöfn. Ég skal taka það
fram, að í þessari grein eru hvergi með taldir útlendingar
sem dvöldust á verslunarstöðunum, svo sem Þingeyri,
Flateyri og Eyri við Skutulsfjörð, þar sem nú er ísafjarðar-
kaupstaður.
Fyrir utan Elísabetu Rósinkar veit ég aðeins um einn
tvínefndan ísfirðing 1801, Flinrik Kristján Helgason, föður
Elísabetar Rósinkarar yngri. Hann fæddist í Kaupmanna-
höfn 1794 of var síðar bóndi á Sandeyri á Snæfjallaströnd
og víðar vestra.
3
Þá er komið að síðustu viðmiðun í þessari grein, mann-
talinu 1845. Fólki hafði fjölgað lítið eitt frá 1801, konur
teljast mér nú 2167 og karlar 1914. Nöfnum hafði fjölgað
mikið. Karlanöfn eru 213 og kvenna 194. Lítum sem fyrr á
algengustu nöfnin.
Konur
1. Guðrún......................... 340 = 15.7%
2. Sigríður....................... 169 = 7.8%
3. Kristín........................ 121 = 5.6%
4. Margrét........................ 108 = 4.9%
5. Ingibjörg....................... 104= 4.8%
6. Helga........................... 73
7. Jóhanna......................... 64
8. Guðríður........................ 50
9. Guðbjörg........................ 47
10. Steinunn....................... 38
11. Elín........................... 37
12. Ólöf........................... 35
13. María.......................... 34
14. Elísabet....................... 33
15. Valgerður...................... 31
16.-17. Guðný.......................... 29
16.-17. Þuríður........................ 29
18. Rannveig....................... 28
19. Halldóra....................... 27
20. Þórdís......................... 25
Karlar
1. Jón........................... 335 = 17.5%
2. Guðmundur..................... 199 = 10.4%
3. Bjarni.......................... 116= 6.0%
4. Sigurður........................... 76
5. Ólafur............................. 74
6. Kristján........................... 62
7. Halldór............................ 48
8. Magnús............................. 47
9. Einar.............................. 38
10. Jóhannes.......................... 33
11. Þórður............................ 30
12.-14. Árni............................. 29
12.-14. Friðrik.......................... 29
12.-14. Páll............................. 29
15. Gísli............................. 27
16. Þorsteinn......................... 26
Lítil breyting hefur orðið á algengustu kvennanöfnum,
en nokkur samt. í sex efstu sætunum eru enn Guðrún,
Sigríður, Kristín, Margrét, Ingibjörg og Helga. En þau tið-
indi hafa gerst, að Jóhanna, sem ekki var til 1703, er nú
komin í 7. sæti. Önnur ný nöfn á lista þeirra, sem 25 konur
eða fleiri heita, eru: Guðbjörg, Elín, María, Elísabet,
Rannveig og Þórdís. Erlend nöfn eru í greinilegri sókn,
María var t.d. ekki til 1703. Hlutfall Guðrúnar hefur
minnkað mikið, en forusta hennar þó örugg.
Svipað er að segja um nafngjafafestuna meðal karla sem
meðal kvenna. Fimm efstu nöfnin eru hin sömu og 1703.
Jón, Guðmundur, Bjarni, Sigurður og Ólafur, en eitt erlent
nafn hefur rokið upp í 6. sæti, Kristján, sem ekki var til í
sýslunni 1703. Þá hafa tvö önnur erlend nöfn komist á
toppinn, Jóhannes í 10. sæti og Friðrik í 12.-14. Annars er
allt svipað og 1703. Hlutfall Jóns hefur lækkað líkt og
hlutfall Guðrúnar meðal kvenna, en Jónar eru þó vel
margir enn.
Frá því í aldarbyrjun hafa mörg ný nöfn bæst í hópinn
meðal ísfirðinga og ekki öll mjög eftirsóknarverð. Vaxandi
nafnspilling lýsir sér meðal annars í því, að á þessum 44
árum rignir niður kvenmannsnöfnum sem mynduð eru af
samsvarandi karlmannsnöfnum með erlendu endingunum
ía, jana, ina og sína. Ég nefni sem dæmi: Andría, Ágústína,
Benónía, Eggertína, Fernandína, Filippía, Guðmundína,
Haraldína, Jensína, Jónína (það nafn æddi upp í ísafjarð-
arsýslu og munaði minnstu að það kæmist á toppinn á
örfáum árum), Karólína, Kristjana eða Kristjána, Mikael-
ína, Ólafía, Pálína, Petólína, Tómasína og Vilhelmína.
Er nú svo komið, að hundraðshluti kvennanafna í B-
flokki er orðinn 35.6, en meðal karla 33.
Þá notuðu menn nokkuð hina gömlu íslensku endingu ey
til að mynda nöfn kvenna af nöfnum karla, svo sem Arey,
Bjarney og Narfey. Skemmtileg nýbreytni er Ríkey, en þá
var skírð mær eftir föður sínum Eiríki með því að snúa
nafni hans við og hirða aldrei um einfalt eða tvöfalt
Fyrsta konan með þessu nafni á íslandi mun hafa verið
Ríkey Eiríksdóttir sem var 15 ára 1845 í Hraundal í Norð-
ur-ísafjarðarsýslu. Nöfnin Bjarney og Ríkey lifa góðu lífi,
svo og Bjargey, en Arey og Narfey sýnast mér vera dauð.
Ríkev þykir mér ólíkt betra en Eiríka og Eiríksína.
Lítum svo á nokkur fleiri kvenmannsnöfn í ísafjarðar-
sýslu 1845, flest komin utan úr heimi:
Heimaerbezt 123