Heima er bezt - 01.11.1994, Síða 15

Að störfum á sunnlenskum sveitabœ.
Á bænum Gunnarshólma nálægt Reykjavík var 9 vetra
góð mjólkurkýr veik af doða og komin í dauðann. Hún
hafði staðið þurr í þrjá mánuði og var orðin akfeit. Bónd-
inn hafði sprautað kúna með kalsíum og dælt lofti í
júgrið til að styrkja æðaslátt og draga úr mjólkurflæði.
Þetta var fyrsta erfiða verkefnið mitt á íslandi, og ég varð
að halda uppi heiðri þýskrar læknislistar. Ég minntist
uppskriftar frá ágætum kennara mínum í Hannover, dr.
Richard Götze prófessor, og sauð 500 ml af vatni, 35 g af
kalsíumkióríði, 12 g af magnesíumklóríði og 100 g af
þrúgusykri. Þessari blöndu sprautaði ég líkamsheitri beint
í æð og fyldgist náið með hjartslætti, vegna þess hve
skepnan var illa á sig komin. Þetta ráð dugði. Búbót reisti
höfuð, skynjunin varð greinilega skýrari og þarmar og
blaðra tæmdust, allt merki þess að lömun í líffærum var
að hverfa. Aðferð minni hafði aldrei fyrr verið beitt hér á
landi.
Svartskjöldótt úrvalskýr bóndans í Bitru hafði þjáðst af
langvarandi meltingartruflunum. Á þeim árum létu bænd-
ur sér mjög annt um góða mjólkurkú, enda var hún ein
dýrmætasta eign þeirra. Eftir að ég hafði þrýst á hrygg og
bringubein, fannst mér allt benda til að einhver aðskota-
hlutur væri í keppnum. Kýrin fann mikið til vegna áverka
í lífhimnunetju, svo að ég stakk upp á vambarskurði. Jón
Pálsson var aðstoðarmaður minn og ég skýrði fyrir hon-
um, hvemig ég ætlaði að haga aðgerðinni. Fyrst stað-
deyfði ég skurðarsvæðið á vinstri hlið kýrinnar. Svo skar
ég gegnum húð og vöðva og lokaði leiðinni að lífhimn-
unni með saumgimi, áður en ég opnaði vömbina. Ég fjar-
lægði sumt af magainnihaldinu, en ýtti öðm til hliðar.
Síðan batt ég seglgam um kartöflu og hélt á henni í hend-
inni sem ég stakk inn í keppinn
og leitaði þar að hvössum að-
skotahlutum. Ég ætlaði þeim að
stingast í kartöfluna. Og viti
menn! Fólkið var ekki lítið hissa
þegar ég dró út 20 sentímetra
langan gaddavírsbút. Kýmar
skorti salt, svo að þær voru sís-
leikjandi og gleyptu þá nagla,
vírspotta o.fl.
Sárið greri ágætlega. Nokkrum
árum seinna sá ég Svartskjöldu
mína hressa á beit meðfram veg-
inum til Hellu. Jón taldi að þetta
væri fyrsta kviðarholsaðgerðin á
stórgrip hérlendis.
Jón var mér líka til aðstoðar
þegar ég gerði fyrsta keisara-
skurðinn á íslenskri kú haustið
1950. Kýrin var í eigu bóndans á
Kirkjubæ í Fljótshlíð. Áður
höfðu menn hjálpað kúm í burð-
amauð með því að toga úr þeim
kálfinn, færa hann til eða jafnvel sundurlima hann. Ég
var því að vinna brautryðjendastarf. Meðan á aðgerðinni
stóð gerði hvassviðri með rigningu, svo að rafmagnið fór
og ég varð að notast við kertaljós. Regnvatnið lak inn um
ryðgað fjósþakið. Ég fjarlægði skorpnað fóstur þar sem
allir vefir voru uppþomaðir og nánast ekkert eftir nema
beinin. Kýrin náði góðri heilsu og mjólkaði vel, en fékk
ekki fang vegna samgróninga í leginu. Ég bauð bóndan-
um að gera annan uppskurð, honum að kostnaðarlausu,
en hann hafnaði því.
Hvað viltu segja að lokum?
- Námsár mín í Hannover voru einkar ánægjuleg og ég
væri ekki svona ungur í anda á gamalsaldri ef ég hefði
ekki lifað þau unaðslegu ævintýri. Endurminningar em
blóm sem maður bindur í vönd, og þau velkjast aldrei. Þó
að ævideginum halli er ég enn til í að hlaupa út undan
mér og sýna blíðuhót.
Ég hef ekki orðið ríkur á dýralæknisstarfinu; það er
sérstök list að láta auðæfi og sýndarríkidæmi vega salt.
Ég er vinur kvenna og dýra, því að þessar lífverur þurfa
mikla umhyggju og hlýju. Sönn ást er að elska annan
meira en sjálfan sig!
Ástkærri konu minni, Carmen, og öllum þeim sem ég
haft ánægju af að kynnast þakka ég góðan skilning, ekki
síst á erfiðum stundum.
Mér hefur hlotnast lífsfylling, því að ég fylgt arabíska
spakmælinu og byggt hús, alið upp böm, gróðursett tré,
skrifað bækur og tamið villta hesta!
f?Tarn
Heima er best 371