Heima er bezt - 01.06.1995, Blaðsíða 14

opinskátt um leyndar gerðir þeirra.
Sama máli gegndi auðvitað um ræ-
kalls korktappann sem unga drósin
hafði brugðið á eldinn meðan baun-
imar brenndust og litað síðan með
augnbrúnir sínar og augnhár.
Já, það má nú segja að víða lágu
hættur í leyni fyrir ungt og
ástfangið fólk, sem gjarn-
an vildi draga dul yfir
dufl sitt.
Þegar kaffibaunirnar
voru fullbrenndar og hæfilega kæld-
ar, hófst mölunin, sem framkvæmd
var í þar til gerðri kaffikvörn.
Þessar kvarnir voru fremur litlar
og handsnúnar. Neðst í þeim var
skúffa sem tók á móti möluðu kaff-
inu.
Það var seinlegt verk að mala kaffi
og ég held að flestum hafi þótt leið-
inlegt að brenna og mala kaffi og því
kom það auðvitað oftast í hlut barna
eða aldraðra að annast þau verkin.
Að hella upp á könnuna var ekki
síður vandaverk en hvað annað, enda
var það talið ráða miklu um kaffi-
bragðið. Sú aðferðin sem mér er
minnisstæðust og talin var bera best-
an ávöxt var að hella réttsælis í hring
sjóðandi vatninu yfir kaffið og gæta
þess að allt kaffið vöknaði vel og
jafnt.
Kaffikönnur voru flestar „emiler-
aðar“ járnkönnur eða ólitaðar ál-
könnur. Efsti hluti þeirra var að-
þrengdur og þar í kom pokahringur-
inn, sem hélt taupokanum, sem kaff-
ið var sett í.
Væri kaffi lagað utanhúss, t.d. á
engjum, var enginn poki notaður. Þá
var sett vatn í pott eða ketil, kaffi og
rót þar í. Síðan var þetta soðið og að
lokum kælt þar til kaffið, eða korgur-
inn, hafði sest til. Og nú nefndist
uppáhellingin „ketilkaffi.“
Þegar færa þurfti þeim kaffi, sem
voru á engjum, í mógröfum eða
torfristu fjarri bænum, var það sett á
3ja pela glerflöskur sem færðar voru
í ullarsokka, bundnar saman tvær og
tvær og reiddar á hnakknefinu á sinn
áfangastað.
Sfðustu orðin sem kaffisendill
heyrði frá bæ voru:
„Vertu nú fljótur, væni minn, svo
að kaffið kólni ekki.“
Að drekka blessað kaffið var auð-
vitað kúnst út af fyrir sig. Fyrst var
því hellt í bolla en síðan á undirskál
og ævinlega var það drukkið svart.
Að setja mjólk út í kom ekki til
greina, því að það skemmdi bragðið.
Smákandísmoli var settur upp í sig
og síðan var kaffið sötrað af skálinni.
Yfir þessari einföldu athöfn hvfldi
einhver helgiblær.
Þar sem ég ólst upp fengu börn,
það er þau sem voru innan við ferm-
ingu, aldrei kaffi, enda var það talið
óhollt fyrir slíkan aldur.
Til fróðleiks vil ég geta þess að
aldrei sá ég te drukkið. Hins vegar
var kakó eins konar hátíðardrykkur.
Ég er ansi hræddur um að kaffisí-
þamb nútímans hefði farið illa fyrir
brjóstið á gamla fólkinu á mínum
yngri árum, gott ef það hefði ekki
flokkast undir guðlast af ásettu ráði.
Eftir allt þetta kaffiraus finnst mér
ekki fráleitt að enda þessar línu með
svofelldri vísu:
Að fá nú aðeins kaffi í krús
ég kynni vel að meta.
Einnig mætti molalús
með í sporið feta.
JzQg?
194 Heima er bezt