Æskan - 01.11.1977, Page 53

otre Dame er langtum meira en meistaraverk,
langtum meira en forngripur, langtum meira en kirkja.
Þessi kirkja er ekki sambærileg við neina aðra dómkirkju.
Péturskirkjan í Róm er stærri, dómkirkjan í Strasbourg
hefur hærri turn, Beauvais hærri hvolfþök, Chartres er
fegurri. Samt skarar Notre Dame fram úr þeim öllum. Hið
sögulega hlutverk hennar, lega hennar og afstaða,
fegurð hennar, aldur, — og fjöldamargt annað — veitir
henni sérstöðu meðal bygginga gerðra af manna-
höndum.
Hún stendur á bökkum hinnar fornu ár, frægrar úr
sögum síðan á tímum Galla. Þarna á bökkunum hófst öll
saga borgarinnar.
Notre Dame þaut ekki upp eins og höll Sameinuðu
þjóðanna í New York, og jafnvel Péturskirkjan í Róm.
Bygging hennar var trúarathöfn, og aldrei fléttaðist inn í
hana nein drambsemi og mikilmennska. Hver lagði sinn
skerf fram í auðmýkt; aðalsmenn, borgarar, listamenn,
prestar og prelátar, og allir gáfu af rausn, gull sitt, jarð-
eignir, tíma og erfiði, æsku sína, allir vönduðu verk sín.
Enginn veit nú orðið hvað smiðirnir hétu, ekki einu sinni
yfirsmiðirnir, ekki sjálfur meistarinn, ekki listamennirnir,
allir þessir sem verkin unnu og verkunum stjórnuðu á
fyrri öldinni.
Hornsteinninn mun hafa verið lagður 1163, og það er
ekki fyrren við miðbik 13. aldar, sem kirkjan átti að heita
fullgerð, — en það er hún reyndar ekki enn. — Það er
áætlað að um þúsund menn hafi unnið við þessa smíð á
hverjum degi í hálfa aðra öld. Myndhöggvararnir, múr-
ararnir, trésmiðirnir hafa ekki haft sitt erfiði einungis til
að vinna fyrir sér, það kom nokkuð annað til: ástin á
verkinu sjálfur hreyfði hendur þeirra. Svo vönduð smíð er
kirkjan að hún hefur staöið af sér sjö aldir, og þar setti
Napóleon kórónu á höfuð sér, og margt mætti nefna sem
of langt væri að telja. I Notre Dame hófst allt, þar lauk
öllu.
Og enn skín hún við okkur í Ijósi frá átta öldum. Hún er
stórkostleg. En við sjáum hana ekki í réttu Ijósi. Við sjáum
hana með augum ferðamannsins. Vitnisburður hennar er
jafn Ijós þó fáir skynji hann. Hún vai reist guði til dýrðar,
hún er engu síður vottur um mannlega snilli. Og kynslóö
okkar, sem annars á svo annríkt, ætti að gefa sér tíma til
að nema staðar sem snöggvast, eða öllu heldur lítið eitt
lengur en svo, fyrir framan þetta mikla skip úr hafi ald-
anna, og spyrja sig þeirrar spurningar, hvort ókomnar
kynslóðir muni hafa jafn mikla ástæðu til að miklast af
verkum forfeðra sinna sem við af verkum þessara for-
feðra okkar.
Ein þekktasta byggingin er söngleikahúsið (Óperu-
höllin) reist í lok 19. aldar. Hún er geysilega stór og
mikil um sig og tekur 2200 manns í sæti. Hún er
skreytt listaverkum eftir fjölmarga 19. aldar listamenn.
Þau eiga að sýna á táknrænan hátt ýmis atriði tónlistar-
innar. Þar eru einnig myndir af ýmsum þekktustu tón-
skáldum heimsins, t. d. Bach, Haydn, Pergolesi,
Cimarosa, Mozart, Beethoven og Rossini.
Af öðrum byggingum má nefna Frakklandsbanka,
markaðshallirnar og kauphöllina að ógleymdum fjöl-
mörgum glæsilegum tískuverslunum.
Nú verður lítillega lýst tveimur öörum byggingum í
París, en þær draga einkum að sér ferðamenn. Þetta eru
Sigurboginn og Eiffelturninn.
Bygging Sigurbogans hófst á dögum Napóleons en
lauk ekki fyrr en á stjórnartímum Lúðvíks Filippusar
konungs. Fólk getur farið upp á hann og notið þaðan
ágæts útsýnis yfir borgina, enda er hann rúmlega 50
metra hár. Sigurboginn stendur við vesturendann á
Champs Elysées-stræti.
Eiffelturninn dregur nafn af manninum, sem byggði
hann, Gustave Eiffel. Turninn er 984 fet eða meira en 300
metrar á hæð og er eingöngu gerður úr járni. Til þess
þurfti 7300 tonn af stálinu. Efst í honum er stórfenglegt
útsýni yfir borgina og veitingastaðir eru á ýmsum stöðum
ofarlega í honum. Nú er sjónvarpssendir efst í turninum.
Sigurboginn er á myndinni til vinstri en Eiffelturninn til
hægri.
Ef til vill er Louvre-höllin stórkostlegasta byggingin i
París. Upphaflega var hún konungshöll en nú er hún
minja- og listasafn. Margar vikur þarf til þess að sjá
munina og listaverkin sem þar eru geymd. Meðal
frægustu listaverkanna í Louvre er myndin Mona Lísa
eftir Leonardo da Vinci. Einnig má nefna Venus frá Milo
frá blómaöld lista og menningar í Grikklandi.