Skírnir - 01.01.1920, Qupperneq 57

Skirnir]
Ritfregnir.
51
um biskupsstólanna, sórstaklega Hólastóls, og tekjum biskupanna
bér á landi í lok páfadómsins, og hefir enginn mór vitanlega orðiiS
til þess fyrri. En þetta er allmiklum vanda bundið, og hefir höf.
því miður ekki treyst sór til að fara svo nákvæmlega út í þá
sálma, sem æskilegt hefði verið, enda hygg eg, að niðurstaða bú,
sem hann kemst að, só ekki sem ábyggilegust í öllum greinum.
En samt sem áður er viðleitni hans í því efni góðra gjalda verð,
og væri æskilegt, að hann eða aðrir fyndi hvöt hjá sór til þess að
taka það og ýmÍBlegt fleira, sem þar að lýtur, til sórstakrar rann-
sóknar seinna meir, þvl það er næsta mikilvægt atriði.
Engan þarf á því að furða, þó að menn sóu misjafnrar skoð-
unar um einstök atriði í lífsferli Jóns bÍBkups og sona hans, eða
kunni að líta nokkuð öðrum augum á þau en höf., enda eru sum
þeirra svo vaxin, að eigi er unt að komast fyrir hið sanna. Mætti
þar sórstaklega benda á kaflann um börn Jóns biskups og frama
þeirra (VI. kap.). Er hann mjög svo fróðlegur og merkilegur að
mörgu leyti, en sumar af fullyrðingum höf. hygg eg þó að orki
tvímælis. Munu að líkindum flestir ljúka upp einum munni um
það, að Jón biskup hafi helzti freklega dregið börn sín fram til
valda og virðingar á unga aldri, og farið þar stundum lengra en
góðu hófi gegndi. Þannig leikur meira en lítill grunur á því, að
kjörbrófi Þorleifs Pálssonar til lögmannsembættis hafi verið stungið
undir stól í þágu Jóns biskups og í því skyni, að koma Ara syni
hans að, og ekki tekst höf. að mínum dómi að sanna það til fulln-
Ustu, að alt hafi verið með feldu um arfstilkallið eftir Rafn lög-
tuann. Segir hann á bls. 108, að Jón próf. Halldórsson í Hítar-
hafi fyrstur manna dróttað því að Jóni biskupi, að hann hafi
farið með rangt mál um barn þelrra Rafns og Þórunnar, og að
þetta só ekkl nefnt á nafn í elztu og beztu heimildunum, Skarðsár-
aunál og Æflsögu Jóns biskups Arasonar og barna hans, er hanu
Bjalfsagt með róttu eignar sr. Þórði JónBsyni í Hftardal. En þetta
er ekkl rótt hjá höf., því sr. Þórður tilgreinir einmitt söguna
fyrstur manna, og er auðsætt af orðalaginu á báðum stöðunum, að
Jó» píóf. hefur hana eftlr sr. Þórði. Öll atvik benda til þess, að
e>tthvað hafi þótt grunsamt og bogið við þetta mál.
Pleiri atriði msetti tilnefna, sem ástæða væri til að fara nánar
f, en það yrði of langt mál. Skal því að lokum að eins farið
uokkrum orðum um skoðun höf. á Jóni biskupi Arasyni og baráttu
hans. Þvf mun aldrei verða neitað, að Jón biskup hafi verlð stór-
Vef gefinn maður og mikilmenni á marga lund, einlægur trúmaður
4*