Morgunblaðið - 06.01.1962, Blaðsíða 14

14
MORGU1SBLAÐ1Ð
Laugardagur 8. jan. 1962
IIM MEMORIAM
Dr. Matthías Þórðarson f. 30/10 1877 d. 29/12 1961.
Frægur féll að velli — Ríkti reglusemi —
fom að árum klárum, rétt að marki settu,
forn í fræða gæðum signdi sig að morgni
forn í dráttum þátta. sáttur daginn átti:
Hægur, stilltur, hylltur Ljót orð lét ei heyra
horfna þráðinn kljáði ljúfur ei né hrjúfur,
Þjóðar þarfur arfi frómur fylgdi svona
þökk fyrir verkin merku. fastur í rótar rasti.
Maður stór til staðar Vinur vina sinna
stundir yðju mundi var í hlýju svari.
gaf sitt traust án tafar bar í brjósti hlýju —
trúr án útúr dúra. brauð gaf úti snauðu.
Gáði af giftu ráðum Þolinmóður þreyði
gætinn, rangt að bæta. þarfur vel í starfi:
Vilji og vit að skilja þyngsta þéttur fyrir
voru í hans fórum. þótti, og áfram sótti.
Muni gamla að muna
Matthías ei latti,
virðing hans og hirða
- hélt í tíma veltu,
gætinn gerði mæta
gagni lífs og magni.
Genginn, látinn, lengi
lifir marga yfir.
Andrés Johnson.
31/12 1961.
— Dr. Matthías
Frti. af bls. 13.
bafa á orði hve virðulegur full-
trúi sinnar þjóðar hann hafi ver-
ið Ihvar sem starfsbræður úr mörg
um löndum komu saman til fund
ar. Og kunnugt er mönnum hið
mikla traust sem hann vann sér
hér 'heima, enda hlóðust að hon-
um virðingar og ýmis vandasöm
félagastörf og nefndastörf, sem
hér verða ekki upp talin. Hann
var í stjórn svo margna félaga að
furðu gegnir, og vildi þá gjarnan
fara svo að hann ynni sjálfur
mest af þeim störfum, sem að
höndurn bar. Kom þar til ósér-
hlífni hans og starfsvilji og svo
hitt að honum var ekki að þvi
skapi sýnt um að setja aðra menn
til starfa, enda að eðlisfari mað-
ur lítið ágengur eða hlut-
samur. Félagastörfin tóku of mik
ið af tíma Matthíasar, en honum
var óljúft að skorast undan að
leggja góðu máli lið, og aliir
treystu honum til góðs, enda
var hann grandvar maður til orðs
og æðis og í öllu tilliti góður
fulltrúi þeirra eiginda, sem nú
eru stundum kallaðar fornar
dygðir.
Matthías ÞórSarson lét af em-
bætti sjötugur að aldri, skömmu
áður en að því kæmi að Þjóð-
minjasafnið flyttist í hið nýja
hús sitt. Þó að hann léti ekkert
uppi um það efni, tel ég líklegt
að honum hafi ekki verið ijúft að
hverfa frá ævistarfi sínu, því að
hann var þá lítt þrotinn að kröft
um. Ekki var það ætlun hans að
rjúfa öll tengsl við safnið. Hann
I fékk þar herbergi, sem ég hygg
að hann hafi ætlað sér að divelj-
I ast í og vinna í ró og einveru
j einíhver þau fræðistörf, sem hann
hafði ekki áður getað snúizt við.
Hann hafði áreiðanlega komið
auga á margt í fræðigreinum sán
um, sem hann hefði viljað brjóta
til mergjar, ef tóm og tími hefði
gefizt til. En svo fór að hann
var önnum kafinn maður einnig
eftir að hann lét af embætti og
ekkert varð úr því að hann ynni
nein fræðistörf. Áreiðanlega
hafði hann gert margar athugan-
ir um safngripi og menningar-
söguleg efni, sem nú sjást hvergi
eftir hann látinn, þó að hitt sé
einnig gífurlega mikið sem til er
| í ritgerðum og safnskýrslum,
prentuðum óg óprentuðum. Kom
ur hans í safnið urðu strjálli þeg-
ar árin liðu og aldrei skipti hann
sér af neinu varðandi safnið eða
embættisrekstur þar. Hann hef-
ur vafalaust verð búinn að hugsa
mikið um hvernig hann mundi
koma safninu fyrir ef það eignað
ist þak yfir höfuðið. Hann hefur
einnig vitað að annar maður
mimdi hafa að einhverju leyti
aðarar hugmyndir um það efni
og þekkt sjálfan sig að því að
honum væri hentara að vinna
verkið upp á sitt eindæmi, eins
og hann hafði gert alla sína ævi,
en vera leiðbeinandi og ráðgjafi
annars manns um það efni. Ég
þóttist skilja, þótt fátt væri sagt,
að hann teldi sig svo sýna eftir
manni sínum mesta hollustu. að
hann léti hann alveg sjálfráðan
og reyndi ekki að þröngva sínum
sjónarmiðum upp á hann. Ég
saknaði þess stundum að njóta
ekki í ríkara mæli ráða hins
reynda og fjölfróða safnmanns,
en fann þó í þessari afstöðu hans
drengskap og hollustu í minn
garð eins og allri framikomu (hans
við mig bæði fyrr og síðar.
En þótt Matttbías Þórðarson
segði skilið við safnið, var síður
en svo að hann settist í helgan
stein. Slíkt var óhugsandi um
hinn mikla eljumann. Hann sneri
sér nú eindregið að Bókmennta-
félaginu og hinum margvíslegu
störfum í þágu þess. Hann var
forseti félagsins og sá um út-
gáfustarfsemi þess og var jafn-
framt afgreiðslumaður félags-
bókanna, og því dvaldist hann
langdvölum á lofti dómkirkjunn-
ar í Reykjavík, þar sem var í
senn bókageymsla félagsins og
vinnustofa og skrifstofa forseta
þess. Árum saman setti hinn ald-
urhnigni höfðingsmaður svip á
umhverfi dómkirkjunnar þar sem
hann sást tíðum á ferli í erind-
um Bókmenntafélagsins. Matthí-
asi Þórðarsyni þótti vænt um
dómkirkjuna, og bar margt til
þess. Hann var trúmaður og
kirkjumaður og sótti guðsiþjón-
uistu reglulega. Hann var í sókn-
arnefnd dómkirkjunnar háa
herrans tíð og lét sér mjög annt
um hið sögufrœga guðsihús og
helgigripi þess. Hér við bættist
svo það að dómkirkjan hafði ver-
ið fyrsta skjól Forngripasafnsins.
Á dómkirkjuloftinu fékk það
inni, þegar það var stofnað og
þar starfaði brautryðjandinn Sig
urður Guðmundsson málari öll
þau ár, sem safnið var í hans um-
sjá. Matthías Þórðarson hafði ríka
tilfinningu fyrir baráttu Sigurðar
og kunni vel að meta þann grund-
völl sem hann lagði að allri fram
tíðarstefnu safnsins. Að lokum
var svo dómkirkjuloftið sama-
staður Bókmenntafélagsins, sem
Matthías Þórðarson hafði svo
lengi unnið fyrir og helgaði alla
sína krafta á síðari árum. Ég
held að ekki sé ofmælt, að dóm-
kirkjan, húsið sjálft með helgi-
svip sínum og listgripum, með
sögu sinni og minningum, og
starfið uppi á loftinu, í senn
snúningasamt og virðulegt, hafi
komið Mattbíasi Þórðarsyni í
safnsins stað og það meira og
meira eftir því sem árin liðu.
Honum lét vel að vinna einn, og
faann kunni því vel að mega dag
lega ganga til vinnu sinnar í
virðulegu og söguriku húsi. Að
vísu er það óbættur skaði, að
Matthías Þórðarson hætti of
snemma rannsóknum í þágu
'þeirra fræðigreina, sem tengdar
eru Þjóðminjasafninu og hann
var allra manna færastur í hér á
landi, en hins vegar er það gleði-
og þakkarefni að hann fékk í elli
sinni viðfangsefni, sem var hon-
um vel að skapi og veitti starfs-
löngun hans og umhirðusemi full
nægjandi skilyrði að heita má
til hinztu stundar.
Matthías Þórðarson var sveita*
barn að uppruna eins og við vor-
um flestir fslendingar til
skamms tíma. En framganga
hans öll og mótun var með borg-
arabrag aldamótaáranna. Ungur
kom hann til Reykjavíkur, og
þar átti hann sinn langa starfs-
dag. Hann var tengdur Reykja-
vík traustum böndum, og hann
var í sannleika einn þeirra sem
settu svip á bæinn. Hann átti
lengi heima í hjarta bæjarins,
við norðurenda tjarnarinnar,
Margir munu enn um sinn minn-
ast hins virðulega öldungs
þar sem hann sást á gangi um
miðbæinn eða við tjörnina, þar
sem venja hans var að færa fugl.
unum glaðning, þegar hart var
í ári. En f Þjóðminjasafninu
munu verk hans lengst bera hon-
um vitni, handbragð hans og
trúmennska, safnmannsstefna
hans og viðhorf allt til starfsins
og stofnunarinnar. Þar verður
nafn hans. í heiðri haft og verk
hans þar munu lofa hann, 'þó að
aldir renni.
Kristján Eldjárn.
MATTHÍAS ÞÓRÐARSON var
fæddur 30. okt. 1877 á Fiskilæk
í Melasveit. Foreldrar hans voru
Þórður hreppsstjóri Sigurðsson
og Sigríður Runólfsdóttir, ko-na
hans. Hefur Matthías gert grein
fyrir ætt sinni í sérstöku riti með
ættarskrám þeirra hjóna. Mattfaí-
as varð stúdent 1898, cand. jhil.
í Kaupmannahöfn 1899, lagði
stund á norræn fræði og fom-
fræði við háskólann þar, fluttist
til íslands 1906. aðstoðarmaður
við Forngripasafnið 1907, forn-
minjavörður (síðar þjóðminja.
vörður) 1908. Fékk lausn frá þvl
embætti 1947. Sæmdur prófes-
sorsnafnbót 1937 og kjörinn heið-
ursdoktor í heimspeki við Há-
skóla íslands 1952. í stjóm Hafn-
ardeildar Hins íslenzka bók.
menntafélags 1905—1906, í stjóm
félagsins hér heima síðan 1912 og
til dauðadags og forseti frá 1946,
Formaður Hins íslenzka fornleifa
félags 1920 og síðan og ritstjóri
Árbókar þess 1920—1948. í stjóm
Heimilisiðnaðarfélags íslands frá
1912 og síðan. Auk þess virkur
þátttakandi í mörgu öðru félags-
starfi og opinberum nefndum,
Sæmdur stórkrossi hinnar ís.
lenzku fálkaorðu auk erlendra
heiðursmerkja. Fyrri kona
Matthíasar var Alvilde Maria
Jensen frá Kaupmannahöfn, en
síðari kona Guðríður Guðmunds.
dóttir frá Lam'bhúsum á Akra«
nesi. Frú Guðríður lézt árið 1956,
en síðustu árin hafði Matthíaa
’heimili með dóttur þeirra, frti
Sigríði, og naut góðrar umhyggju
hennar.
Unglinga
vantai til að bera blaðið
BLÖNDUHLÍÐ
GRENIMEL
MEÐALHOLT
FÁLKAGÖTU
SÖRLASKJÓL
HJALLAVEGUR
GRETTISGATA (I)
FJÓLUGATA
Faðir okkar
FRIÖRIK JÓNSSON
frá Hömrum
andaðist að Kristneshæli föstudaginn 5. janúar.
Páll Friðriksson,
Ásta Friðriksdóttir,
Þorbjörg Friðriksdóttir.
Dóttir mín elskuleg
FRIÐMEY ÓSK PÉTURSDÓTTIR
Hávallagötu 51,
andaðist að moigni hins 5. þessa mánaðar.
Reykjavík, 6. jan. 1962.
Guðrún Gróa Jónsdóttir.
Móðir okkar
HALLDÓRA HALLDÓRSDÓTTIR
frá Valdastöðum,
til heimilis að Stórholti 12, andaðist í Landakotsspítal-
anum föstud. 5. þ.m. Jarðarförin verður auglýst síðar.
Börnin.
Bróðir minn
VÍGLUNDUR KRISTINSSON
húsgagnabólstrari,
andaðist á Farsóttarhúsinu, fimmtudaginn 4. janúar.
Fyrir hönd föður og systkina.
Páll Kristinsson.
Innilegt þakkiæti fyrir vinsemd og samúð við andlát
Og jarðarför
VILBORGAR GUÐLAUGSDÓTTUR
Kambsvegi 20.
Eiginmaður, börn og systkini hinnar látnu.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og hluttekningu
við andlát og jarðarför
ÞÓRUNNAR BJARNADÓTTUR
frá Fögrueyri.
Aðstandendur.

Afgreiðslustúlka
óskast í bókabúð í miðbænum. Eiginhandarumsókn
er greini aldur, menntun og fyrri störf sendist ásamt
ljósmynd (sem verður endursend) afgr. Mbl. mérkt:
„Áhugasöm — 7293“ fyrir n.k. mánudagskvöld.
Lögfaksúrskurður
Samkvæmt kröfu sveitarstjórans í Garðahreppi úr-
skurðast hér með lögtök fyrir ógreiddum útsvörum
og öðrum gjöldum til sveitarsjóðs Garðahrepps,
álögðum 1961 eða eidri, auk dráttarvaxta og kostn-
aðar.
Lögtök verða framkvæmd fyrir gjöldum þessum
að átta dögum liðnum frá birtingu úrksurðar pessa,
verði eigi gerð skil fynr þann tíma. “
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósarsýslu,
30 desember 1961.
Björn Sveinbjörnsson settur.