Fróði - 01.01.1912, Blaðsíða 17

FRÓÐI.
211
umbætur ættu aö vera skattfríar — en þó meö tilliti til hagnað-
ar þess og' veröhækkunar sem mannfélagiö getur gefiö landinu,
Ég tek hér dæmi af New York, hún er sem allir vita bygö á
Manhattan-nesinu, og landið á nesi þessu er virt meira en þrjú
þúsund millíónir dollara. En í fyrstu keyptu hollenskir prangar-
ar tanga þenna af Indíánuin á 17. öldinni fyrir 24 dollara viröi
af lélegum léreftum og glertölum. En í tollbókunum er nú land
þetta virt þrjú þúsund millíónir. Þetta er eingöngu virði lands-
ins, en ekki bygginga eöa nokkurra umbóta. Hvaö er það nú
sem hefir valdið þessari veröhækkun? Hvað er þaö annað en
fólkið sjálft og fjölgun þess. Innflytjendurnir sein hingaö komu t.
áttu þátt í því, krakkarnir sem fæddust áttu þátt í þvf, þegar
lögö voru stræti, þegar opinberar umbætur voru gerðar, alt erfiöi
manna og iönaöur sem hér var stofnaður, öll verslun skólar og
menning og öll framför mannfélagsins, hefir hjálpað til að koma
landinu í þetta feikna verð. Hví skyldum vér nú ekki nota land-
iö til að bera byrðar mannfélagsins, mannfélagsins, sem hefir
komiö því í þetta geypiverð. Hví skyldum vér ekki afnema alla
skatta og leggja þá á landiö eitt.
Þetta á nú ekki langt í land. Þaö liggja þegar fyrir fylkis-
þinginu lagafrumvörp um aö afnema skatt á lausafé og lækka
skattinn á umbótum á landinu, en þá yröi sá hluti skattsins aö
leggjast á landið.
Þaö er enginn draumur þetta, aö leggja skatt á landið sjálft.
Menn eru aö hugsa um það og ræða um allan heim, og þaö hin-
ar mentuöustu og mestu framfaraþjóöir heimsins, í austrinu,
vestrinu, norðrinu, suörinu. Bietar sjálfir hafa nýlega stigið
langt skref í þá áttina.
Framfaralandiö Japan hefir tekiö eitt sporiö. Það er þann-
ig, aö þeir hafa gert betri og réttari virðing á landinu. Japan
hefir allskonar skatta. Liggja margir á iönaöi og frantleiöslu
og eru þungir, en ríkiö er mjög fjárþurfi. Menn hafa lengi lifaö
þar á jarörækt, en eru nú farnir aö kotna upp iönaöi ýmsum og
verksmiðjum. Á fimtán seinustu árunum hafa Japar átt í tveim-
ur stórum styrjöldum. Fyrri styrjöldin var viö Kína, stærsta
veldiö i Asíu. Seinna stríöiö var viö Rússland, hiö mesta her-