Muninn - 01.02.1946, Blaðsíða 2

2
MUNINN
veðurstofustjóri, hvarf Irá kennslu hér
og fluttist til Reykjavíkur. Settur
skólameistari var hann mestallt skóla-
árið 1919—1920, í fjarveru skólameist-
ara, og aftur eftir lát Stefáns Stefáns-
sonar skólameistara, 21. jan. 1921, til
loka þess skólaárs.
Enn er þess að geta, að Árni kenndi
latínu í skólanum hér frá 1925 til
1939.
Enginn maður hér á landi síðastlið-
inn mannsaldur lrefir á borð við Á. Þ.
aukið þekkingu á enskri tungu og bók-
menntum, nema ef véra skýídi Geir
rektor Zol'ga (með orðabókum sínum
óg kennslubók).
Eins ög í Reykjavíkurskóla var Árni
fyrsti kandídat í-ensku, ’ sem kenndi
hér í gagnfræðaskólanum nórðlenzka.
Auk ensku, þýzku og frönsku kunni
Árn: Þorraldsson ítölsku og spænsku,
og snaraði hann kvæðunr og öðru úr
þeim málum á íslenzku. Latína lá
ágætlega fyrir hónum, og var hann
víðlesinn í latneskum höfundum.
Hann var vel að sef í klassiskum skáld-
skap og hafði einnig lesið nokkuð af
klassiskum ritum í sögulegum fræð-
um.
Ágætlega skáldmæltur var hann, og
liggur sitt hvað eftir hann, bæði frum-
ort og þýtt.
Fyndinn var hann og kíminn, en
græskulausir voru gamanbragir hans.
Hann var gæddur óvenjulegri frásagn-
arlist, svo að unun var að hlusta á
hann, er hann sagði sögur eða þuldi
kvæði upp úr sér.
Fyrr á árum komu þeir saman, hver
hjá öðrum, á víxl, sr. Matthías
Jochumsson, sr. Jónas kennari Jónas-
son frá Hrafnagili og Árni. Var það
eins konar samræðuklúbbur um bók-
menntir o. fl. Bar þar margt á góma.
Stundum var Stefán skólameistari
Stefánsson með þeim.
Sagði Árni mér, að þessir fundir
þeirra væri sér ógleymanlegir.
Frændrækni Árna var einstök og
átthagaást. Á hverju einasta ári ferð-
aðist lrann á vit frænda sinna, venzla-
manna og r ina í Norðurárclal, í
Reykjavík og váð Breiðafjörð. Til 66
ára aldurs var hann á hverju sumri,
skemmri eða lengri tíma, hjá móður
sinni. Unni hann henni sem augum í
höfði sér. Hún andaðist nær níræðu
fyrir níu árum vestur á Stað á Reykja-
nesi. Náskyld frændrækni hans var
r
íslancl —
Fáurn blandast \ íst hugur um það,
að drykkjuskapur færist mjög í vöxt
hér á landi. Þetta er raunaleg stað-
reynd, sem hagskýrslur og lögreglu-
skýrslur sýna mjög 1 jóslega. Síðastlið-
ið ár var t. d. keypt meira áfengi en
nokkru sinni fyrr. Afbrot vlrðast einn-
ig fara vaxandi, og er lítill vafi á því,
að ])að er af völdum áfeng’s. S\o að
tekið sé nýlegt dætni, má minna á
þann hörmulega atburð, er maður var
drepinn í ölæði hér á landi nti um síð-
ustu jól.
Margir hugsandi menn gerast nú
áhyggjufullir út af þessari óheillavæn-
legu þróun. Það er heldur ekki að
ástæðulausu, því að auðsýnt er. að hér
er stefnt. í mikinn voða, ef ekki er að.
gert.
Ráðandi öfl þjóðfélagsins hafa sýnt
furðumikið kæruleysi á þessu s\ iði.
Þau hafa yfirleitt ekkert hafzt að mál-
um þessum til stuðnings þrátt fyrir
ítrekaðar áskoranir \íða að.
Hvað veldur? fig ætla mér ekki þá
vinfesti hans og tryggð við þá, er hann
batt vináttu við.
Ferðaþrá og nýjungagirni var tík
með Árna Þorvaldssyni. Auk ferðalaga
árlega innanlands frá æskudögum,
tókst hann á hendnr á stúdentsárum
sínum í Khöfn margar ferðir, bæði
suður um Þýzkaland, t:l Tyrol, Frakk-
lands, Englands, Svíþjóðar og Noregs.
Voru þær litlu dýrari en dvölin í
Khöfn, og voru ferðirnar farnar í sum-
arleyfinu. Áður en Árni hóf þessi
ferðalög, kom það h. u. b. aldrei fyrir,
að íslenzkir stúdentar færi nokkurn
tíma út úr Danmörku, þó að þeir
dveldist þar árum saman. Einnig á
þessu sviði var Árni brautryðjandi.
Héðan að heiman fór hann utan til
Englands, Ítalíu, og í þeirri för um
Þýzkaland og Frakkland, og síðast
(1933) til Noregs og Danmerkur, þá
nreð konu sinni. Vel var Árni að sér í
landafræði, og stóð það í sambandi við
ferðalög lrans og ferðaþrá. — Hér
heinra klgif lrann margt fjallið að
sumarlagi, dvaldist aleinn í skauti
náttúrunnar iðulega. Hann lrafði
nænra tilfinningu fyrir allri fegurð, og
marga yndisstund átti hann úti í nátt-
úrunni, þar senr lrún „talar ein við
V í n 1 a n d
dul að finna óyggjandi svar við þeirri
spurningu, en trtiað gæti ég, að tekj-
urnar, senr ríkið hefir af áfengissöl-
unni, séu þar þungar á metununr. Það
er þó ægileg skamnrsýni að nreta lram-
ingju heillar þjóðar minna en 30—40
nrilljóna illa fenginn gróða.
Ýnrislegt lrefir \erið reynt að bera
fram nrálstað þessunr til bóta, eins og
t. d. það, að takmörkun eða bann á
innflutningi* áfengis nryndi ýta undir
biuggun, smygl og annað leynibrall,
sem sé Irálfu verra en sala á opinber-
turr vettvangi.
Að vísu er það satt, að bruggun og
srrrygli er ekki bót mælandi, err með
bættu og vakandi lögreglueftirliti
nrætti lralda þessu að rrrjög rrriklu leyti
í skefjunr. Og þótt eitthvað yrði rrrall-
að á afviknurn stöðurrr, yrði aldrei af
þ\í jafnmikið öngþveiti og eyrnd og
nú er, þegar larrdið flóir í áfengi rrreð
fullunr stuðningi hins opinbera.
Eins og málunum er nú konrið,
er drykkj uskaparómenningin og
sjálfa sig“. Já, það rrrátti segja, að
Drottinn leiddi lratrn unr yndislega
staði. — Hann var trúaður rrraður og
sótti Drottitrs lrús rrrörgurrr oftar. Móð-
ir hans og stjúpi höfðu innrætt lron-
utrr lotningu og anda tilbeiðslunnar.
Yfirlætisleysi lrans var alkunnugt.
Errgan nranrr rrreð jafntrriklutrr gáftttn
og jafnlærðan lrefi ég þekkt, senr var
það eitrs ógeðfellt og honutrr að láta
bera á-sér. Hann kunni bezt við sig t
fánrennum vinahóp. Þar naut lrann
sín bezt. Barnið varðveitti lrarrn t
barmi sér til æviloka. Góðvild lrans
við rrrenn og málleysingja var engin
uppgerð. Hjarta lrans var lrreint, og
hann lrafði óbeit á fullyrðingavaðli og
lrörðunr dónrunr, kersktri og nronti.
Sjálfur fullyrti hann aldrei annað en
það, senr lrarrtr \ issi fyrir víst, að var
rétt. Hann vár sannnrenntaður rrrað-
ur.
Arni Þorvaldsson var kvæntur Jótr-
asírru Elínu Hallgrírrrsdóttur, er
reyndist lromtnr ágætur förunautur og
þá bezt, er rrrest reyndi á.
Megi andi Árna Þorvaldssonar lengi
lifa í þeirri stofnun, er lrann þjónaði
lengst allra fastra kennara hennar!
B. T.