Heimilisblaðið - 01.11.1926, Blaðsíða 21

HEIMILISBLAÐIÐ
137
Búddha-spekin og kristin-
dómurinn
Búddha er sannnefndur erindreki fullkom-
ins guðleysis. Samkvæmt boðskap hans er
enginn Guð til.
1 stað Guðs setur hann blint orsakalög-
mál, Karma. Letta lögmál á að ákveða rétt-
látlega forlög manna, eftir góðum og vondum
verkum þeirra. Enginn getur umflúið hið
ósveigjanlega vald þessara forlaga. Par á við
orðtakið forna: »I5igi má sköpum renna«,
eða: »Eigi tjáir að brjótast við forlögin«.
En postuli Krists kallar til allra þeirra,
sem eru lærisveinar hans:
»Pér haflð ekki fengið þrældómsanda aftur
til hræðslu, heldur haflð þér fengið anda son-
arkenningar, sem vér köllum í: Abba, faðir!«
Og Jesús segir sjálfur: »Faðir yðar veit,
að þér þarfnist þessa«. Hann kennir, að Guð
sé fadir mannanna.
Búddha heldur fram fagnaðarlausu bölsýni,
telur líf mannanna vera þjáningu og ekkert
annað, telur það vera æðsta mið og lausn
mannanna, að losna við lífsþjáninguna. Hann
afneitar lífinu, og hámark þeirrar afneitunar
er Nirvana, að maðurinn hverfi með öllu,
Kristur leitast þar á móti við að beina sál-
um mannanna að hinu háleita, mikla tak-
marki, sem hann nefnir einu nafni: Guðsríki.
»Leitið fyrst Guðsríkis«, býður hann.
Búddha' telur það æðst allra gæða, sem
verða má til að deyða líflð. Verði einhver
hrifinn af fegurð, af þekkingu, af ættjarðar-
ást, þá telur hann það synd.
Fyrirmyndin, sem hann leiðir mönnum fyr-
ú' sjónir, er förumunkurinn, sem yfirgefur
heimili og ættmenn, hafnar heiminum og
sekkur sér aðgerðalausum niður í það, að
brjóta heilann um Nirvana.
Kristur vill þar á móti, að mennirnir starfi
og vinni fyrir sér, meðan dagur er, og stuðli
þegar hér á jörðu að eflingu Guðsríkis.
»1 aðir minn starfar, og eg starfa einnig«,
segir hann.
Búddha kennir, að allir menn séu jafnir,
því að þeir séu allir jafnvolaðir og andvarpi
undir forlögum sínum, allir jdjóti þeir að
sukkva niður í djúp hinnar almennu mann-
kynsneyðar.
Kristur kennir, að allir menn séu jafnir, af
því að þeir séu allir Guðs ættar, og það sé
hin háleita ákvörðun þeirra, að líkjast Guði,
því þeir séu skapaðir í mynd hans. »Verið
því fullkomnir, eins og faðir yðar á himnum
er fullkominn«, segir hann.
Búddha-spekin og kristindómurinn eru því
svo ólík, sem framast má verða. Pað tvent
er engin leið að ríma saman. — Búddha-
spekin er dauðans trú, þar hnígur alt niður
í dauðaþögn og ekki neitt. Kristindóinurinn
er trú lífsins, hins eilífa lífs; í þeirri trú eig-
um vér að berast áfram frá einni dýrð til
annarar.
Postuli Krists segir: »En allir vér, sem sjá-
um endurskinið af dýr'ð Drottins, með óhjúp-
uðu andliti, ummyndumst til hinnar sömu
myndar, frá dýrð til dýrðar«.
»IIver sem á mig trúir, hefir eilíft líf«,
segir Jesús.
En Búddha kennir: »Hver sem fylgir kenn-
ingu minni, öðlast að lokum eilífan dauða, —
verður ekki framar til«.
En hvað það er huggunarlaus boðskapur!
Eftir því ætti það að vera sælan mesta, að
þekkja ekki tilgang lífsins, finna enga hugg-
un í andstreyminu, hafa engu að treysta, er
háska ber að höndum, og hafa: enga von við
aðkomu dauðans.
Pýzki heimspekingurinn Schopenhauer ruddi
Búddha-spekinni til rúms í Pýzkalandi. Grund-
völlur heimspekistefnu Schopenhauers er
Búddha-spekin. Hann setti orsakalögmálið,
Ivarma, í staðinn fyrir persónulegan Guð,
neitaði tilveru sálarinnar, kvað lífið vera
þjáningu eina, þessi heimur væri hið versta,
sem hugsast gæti, og endirinn síðasti væri
Nirvana, eða eilíft tilveruleysi.
Peir Edvard v. Hartmann, Nietzche og fleiri
heimspekingar fetuðu svo í fótspor Schopen-
hauers. Tónskáldið Richard Wagner hallast
líka að þessari stefnu í söngleikjum sínum,
t. d. »Tristan og Isold«, og »Parsifal«. Wag-