Andvari - 01.01.1909, Blaðsíða 113
og skilningarvit.
95
dýr hafa líffæri til að framleiða ljós og sum geta
framleitt rafmagn (nokkrar tegundir af álum og sköt-
um), og er ekki ólíklegt, að við þau líffæri séu tengd
einhver skynjunarfæri.
Taugakerfi manna og dýra starfa að mörgu því,
sem til lífsins heyrir, meðvitundarlaust og' ósjálfrátt
án sambands við umheiminn, skynjan eða slcilning-
arvit. Mestur hluti hinna margbreyttu lífsstarfa, sem
gerast í líkama vorum, fer fram að oss óvitandi; vér
verðum þeirra að eins varir, ef vér verðum veikir.
Það væri líka óþægilegt ef hver verknaður líkamans
ætti að komast til meðvitundarinnar, hreyling hjart-
ans, melting magans o. s. frv., enda hlyti þá fram-
kvæmd lífsstarfanna að verða sein og þreytandi. Sum
þau störf, sem maðurinn framkvæmir í fyrstu með
fullri meðvitund, verða síðar af vananum ósjálfráð
og í litlu sambandi við meðvitundina. Sá, sem lærir
að leika á hljóðfæri, verður fyrst að liugsa sig um
hvar hann setur fingur sína, en seinna veit hann
varla af því, hvað hendurnar hreyfast margvíslega;
menn verða á hinum fyrsta barnsaldri að læra að
ganga og læra að sjá, greina hlutina hvern frá öðr-
um. Það hefir sýnt sig, að menn fæddir blindir, sem
síðar hafa fengið sjónina, hafa orðið að læra að sjá
og greina hvað frá öðru; þeir hafa í fyrstu ekki þekt
form hluta og afstöðu. Franskur maður, Noé M. að
nafni, fæddur blindur, var gerður sjáandi 14. júní
1875 með augnaskurði og var þá tvítugur; fyrir-
hrigði þau er snertu sjón hans voru nákvæmlega
rannsökuð af læknum og vísindamönnum. í fyrstu
varð að leiða liann þó hann hefði fulla sjón, hann
gat ekki gert sér grein fyrir afstöðu eða formi hlut-
anna nema með því að þreifa á þeim, en eftir nokkra
ðaga fór hann smátt og smátt að átta sig, þekkja liti,
*°rm o. s. frv. og varð eftir nokkurn tíma eins og
hver annar sjáandi maður. Sömu leið hefir hverl