Verði ljós - 01.07.1897, Side 12

108
kand. Þ. T. lýsir því, kirknaskorturinn; tala kirknanna og prest-
anna hefir ekki vaxið að sama skapi sem taia borgarbúanna, svo
að kirkjur borgarinnar rúma bvergi nærri einn fiórða hluta allra
bæjarbúa, er í kirkjufjeiaginu standa og sóknirnar eru orðnar svo
geysistórar, að það er moð öllu ómögulegt, að prestarnir geti full-
nægt þörfum safnaðanna, þótt væru þcir allir af vilja gjörðir. Poss
vegna fara allar kröfur kirkjunnar manna í þá átt að heimta ficiri
kirkjur og fleiri presta, og þegar ríkið ekki fæst til að láta það
fje af hendi rakna, sem til þessa þaif, þá taka söfnuðirnir sjálfir
til að safna fje, leggja á sig frjálsa skatta til þess að koma upp
nýjum kirkjuhúsum og kosta nýja presta. — Mjer þætti nú gaman
að sjá, hve fúsir kirkjunnar menn hjer heima yrðu til þess að
leggja frain fje úr eigin vasa til slíkra þarfa, þar sem þeir auk
þess vissu, að eiginlega væri ríkið skyldugt að annast það. Og
yfirhöfuð að tala: hvað er ólíkara hinum íslenzka nútíðarhugsunar-
hætti en þetta, að fjölga kirkjum? — Það or ekki í Khöfn einni
sem slíkar kröfur heyrast, heldur má segja, að þær heyrist um alla
Danmörku; hver vetna er verið að berjast fyrir fjölgun kirkna,
hver vetna lcggja söfnuðirnir á sig stórbyrðar í þeim tilgangi,
svo að sem flestir geti náð til kirknanna og notið liðsinnis prest-
anna, en það sjá menn að verður því erfiðara sem prestaköllin eru
stærri. Bn á íslandi virðist allur hugsunarhátturinn fara í alveg
gagnstæða átt. Og þar sein það í Danmörku er vantrúin og krist-
indómshatrið, sem berst á móti fjölgun kirkna og presta, þá eru
það á íslandi opt og einatt prestarnir sjálfir, sem berjast fyrir
fækkun kirknanna og fækkun prestanna með því að steypa sam-
an prestaköllum og mynda stór prestaköll úr fleiri smáum. Er-
lendis hugsa menn svo: látum oss fjölga prestaköllunum, mynda
smáar sóknir úr stórum, til þess að andlegur hagur einstakling-
anna batui. Á íslandi hugsa menn aptur á móti á þessa leið:
látum oss fækka prestaköilunum, mynda stór prestaköll úr fleiri
smáum, til þess að tímanlogur hagur prestanna batni. Þar felst
aðalmunurinn. Erlendis fer allur áhuginn í þá átt að gjöra prest-
unum það mögulegt að gjöra skyldu sína; á íslandi virðist. hann
fara allur i þá átt, að gjöra prestunum það ómögulegt með öllu
að gjöra skyldu sína, hve fegnir scm þeir vildu. — Jcg fæ ekki
bctur sjcð en að þetta hafi verið aðalmergurinn i allri kirkjupóli-
tík sjera Þórarius heitins í Görðum og honum er sungið lof fyrir
það látnum; en jeg er sannfærður um, að sá lofsöngur þagnar,
þcgar tekur að lifna yíir vorri kirkjulegu landsbygð og þegar hjá