Nýjar kvöldvökur - 01.01.1942, Blaðsíða 10

4
KENNIMAÐUR
N. Ky.
Hin frjálsa, sjálfstæða hugsun varð að
lúta í lægra haldi fyrir hinni gömlu nátt-
tröllastefnu. Þó að rauhalegt sé, verður
að viðurkenna þá staðreynd, að Breið-
dælingar voru ekki komnir lengra áleiðis,
hvað andlegan þroska snerti. Meirihluti
þeirra stóð með báða fætur aftur í því
miðaldamyrkri, þar sem fólkið gerði sig
ánægt með asklok fyrir himinn og grútar-
týru fyrir sól.
Þá sá ungmennafélagið hættuna og
reyndi að sporna við henni, en fékk ekki
að gert. Nú vill það aftur gerast forvígi
hins frjálsa anda, hinnar frjálsu viðleitni
til hvers konar þroska og menningar.
Mér þykir leitt, að séra Bjarni Símon-
arson skuli ekki vera hér staddur. Hon-
um var þó boðið að koma og standa hér
fyrir máli sínu, málstað hinnar stein-
runnu nátttröllastefnu og hins dauða
bókstafs. Raunar er það ekk'ert óeðlilegt,
að hann lætur ekki sjá sig. Nátttröllin
máttu aldrei horfast í augu við heiðan
dag, svo að þau yrðu ekki að steini.
Þegar hér var komið, tók ræðumaður
sér málhvíld og dreypti á vatni. Meðal
áheyrendanna kom upp viðurkenningar-
kliður, sem þagnaði þó strax aftur, er
hann hélt áfram ræðu sinni.
— Prestarnir, fulltrúar þjóðkirkjunnar
og hins andlega yfirnáttúrlega valds, hafa
sannarlega ekki legið á liði sínu, 'er úm
það var að ræða, að múlbinda hinn
frjálsa, sannleiksleitandi anda. Almenn-
ingur varð bókstaflega að skríða í duft-
iriu fyrir þeim og sleikja rykið af hempu-
faldi þeirra, til þess að þóknast þeim.
Þeir töldu sig hafa rétt til þess að ráðs-
mennska með bæði líkama og sál fólks-
ins eftir geðþótta. — Og þótt ótrúlegt sé,
stingur þessi draugur ennþá upp höfðinu.
Séra Bjarni Símonarson hefir sannar-
lega ekki reynzt eftirbátur kennibræðra
sinna í þeirri viðleitni. Hér í Breiðdal
hefir hann magnað þenrián draug til árása
á allt það, sem til gagns og úrbóta má
verða. Ekkert tækifæri hefir hann látið
ónotað, til þess að fjandskapast gegn
hverri viðleitni til meira víðsýnis og
meiri menningar. Nú síðast hefir hann
stofnað félag, sem samanstendur af
nokkrum ósjálfstæðum, unglingum og
gamalmennum. Með þennan lífvörð um
sig ætlár hann nú að hefja sókn mikla
til framgangs nátttröllastefnu sinni.
Þessu er ekki hægt að svara, svo að
viðeigandi sé, nema á einn hátt, sem sagt
þann, að segja sig úr þjóðkirkjunni. Við,
sem höfum forgöngu þessa máls, leggjum
eindregið til, að ungmennafélagið standi
fast saman um þetta mál og að við sýnum
manndóm okkar á þann hátt, sem ég hefi
þegar bent á. Með því að segja okkur úr
þjóðkirkjunni, sýnum við svart á hvítu,
að við þorum að horfast í augu við nátt-
tröllin; við sýnum það, að við látum ekki
bjóða okkur hvað sem vera skal. Með því
hefjum við upp merki hins frjálsa, sann-
leikselskandi anda, frjálsrar hugsunar og
aukins þroska, og við getum sannarlega
ekki heitið verðugir fulltrúar þessara
æðstu verðmæta, sem okkur eru gefin í
vöggugjöf, ef við látum það merki falla.
Ræðumaður var búinn að tala sig heit-
an. Úm leið og hann settist, þurrkaði hann
af sér svitann, fékk sér vatnssopa að
drekka og renndi síðan augum til áheyr-
endanna. Hann var ánægður með sjálfan
sig, því að hann sá það á andlitum fólks-
ins, að orð hans höfðu haft mikil áhrif.
— Orðið er laust, bætti hann svo við.
Það er nauðsynlegt, að menn ræði þetta
ýtarlega.
Það leið nokkur stund án þess ajð nokk-
ur gæfi sig fram. Aftur á móti fóru menn
að ræða sín á milli í sætum sínum, og
varð áf því töluverður kliður. \
— Orðið er laust, endurtók formaður-
inn. Þið þurf-ið 'ekki að vera neitt smeyk
við að láta skoðanir ykkar í ljós.