Ægir - 01.10.1907, Blaðsíða 8

36
ÆGIR.
árum hefir verið 85 milj. kr. og verð skipa
og veiðarfæra heíir á sama tímabili aukist
um 12 milj. kr., þá hefir þetta verð í
hlutfalli við veiðarnar aukist um 14%.
Ef þær upphæðir eru reiknaðar með,
sem fiskimenn árlega eyða í viðgerðir, finst
mér það ekki verða lítið, sem þeir hafa
lagt í að bæta atvinnuveg sinn. Ef menn
nú spyrja hvaða ágóða þetta hafi haft í
för með sér, get eg lýst því yfir, að fiski-
veiðatekjurnar hafa hér um bil tvöfaldast
á sama tímabili. 1896—97 voru tekjurn-
ar 6,611,849 kr., en 1905—06 11,365,990 kr.
Menn hafa átt mikið hægara með að
útvega ný verkfæri eftir að ríkið veitti lán
gegn 8% og veitist lán þetta að nokkru
leyti sem beint veðtryggingarlán gegn veði
í skipum eða lánið er veitt lánsfélögum,
þar sem eru minst 40 menn, sem ábyrgj-
ast lán, rentur og afborgun og sem svo
aftur veita öðrum lán.
Á fjárhagstímabilinu 1904—05 og 1905
—06 er als lánað 526,975 kr.
Fjölgun hreyfivélaskipa hefir verið sem
hér segir:
Á árunum 1903—04 1904—05 1905—06
Tala hreyfivélaskipa 412 538 698
Meö 8,620 9,348 10,747
smál. smál. smál.
Tala skipanna eykst ár frá ári, svo að
óhætt mun vera að fullyrða, að fiskiflot-
inn danski eigi nú ca. 1000 hi'eyfivélaskip
með 15,000 registreruðum smálestum og
að danskir fiskimenn hafi hingað til lagt
3—4 milj. kr. í þetta fyrirtæki.
Eg veit vel, að tölur þessar eru litlar
í samanburði við norskar fiskiveiðar, en
eftir dönskum mælikvarða, þar sem það
að mestu leyti eru fiskimennirnir sjálfir,
sem með ríkislánum, bankalánum og eig-
in ramleik hafa hrundið þessu á stað,
þá virðist mér slíkt vera óræk sönnun fyrir
því, að þessi danska atvinnugrein dafnist
og blómgist.
Þél' munuð sjá af lýsingu minni, að
danskir fiskimenn hafa árætt að reka alla
stærri íiskiveiðaatvinnu sína í Kattegat,
SUagerak og Norðursjó með hreyfivélaafli
og að hreyfivélin er hið sama fyrir þá eins
og saumavélin fyrir klæðskerann og vélar
iðnaðarmanna. — Þessi vél er með öðr-
um orðum það aíl fyrir þá, sem þeir geta
ekki án verið, ef þeir eiga að geta kept á
Norðursjónum við miljónafélög Englands.
— Danir skilja það fyllilega, að hinir stóru
fiskiflotar, sem eru eign stórauðugra hluta-
félaga, sem stjórnað er af bráðduglegum
forstjóra, sem altaf kemur aflanum á hinn
bezta markað og sem í stórum innkaup-
um getur fengið bæði net, matvæli o. fl.
með bezta verði — vér skiljum fyllilega,
að slíkt muni vera mjög arðberandi í fjár-
hagslegu tilliti, ef heppnin er með.
En þrátt fyrir þetta höfum vér þá von
og þá trú, að fiskimenn vorir geti verið
með í samkeppninni og að þeir muni bera
góðan hlut frá borði alveg eins og tómt-
húsmenn vorir hafa myndað hlutafélög og
orðið þannig jafnsnjallir herragai'ðseigend-
unum. Þó atvinnurekstur í stórum stíl
gefi mikið af sér, þá hefir sá í smáum stíl
sína hagsmuni; þá er hægt að gæta þess,
að ekkert fari til spillis, betur hægt að
gera við ýmislegt, meira er sparað og út-
haldið og þrautseigjan er oft meiri, allir
smærri og stærri hjálpa til og leggja til
sinn skerf. Dönsku fiskimennirnir gleðj-
ast af að hafa hreyfivélina sína og vinna
að framförum í þá átt fyrir eigin reikning;
þetta veit eg að Danir vilja. Það er ekki
mitt að tala hér um starf Norðmanna og
Svía í þessum efnum, því það mun verða
gert af réttum hlutaðeigendum.
Eins og sjá má af framanskrifuðum
útdrætti úr fyrirlestri hr. J. Videbæk hefir
sjávarútvegur Dana tekið stórum framför-
um síðusfu ár. Það þakka þeir aðallega