Ægir - 01.12.1919, Blaðsíða 15

ÆGIR
133
nægjandi lífsskilyrða, með því að útbúa
svo hafið i kring um landið, flóana og firð-
ina, að ætíð væri nægur fiskur handa þvi
til að lifa á.
Af framansögðu virðist mér lífsskilyrði
þjóðarinnar vera að miklu leyti undir þvi
komið, að hún, þjóðin, megi óáreitt af
öðrum hagnýta sér öll gæði lands og sjáv-
ar, innan svo víðrar landhelgi, að engin
hætta verði á fiskþurð, og verður vikið
að henni síðar.
J>vi verður ekki neitað, að framfarir
heimsins eru miklar, en því verður heldur
ekki neitað, að sumar þessar svokölluðu
framfarir eru meira tii böls en bætis og
hjálpa einstöku mönnum að framkvæma
yfirgang og ójöfnuð, jafn vel f jölda mönn-
um til skaðræðis, af því líka, að löggjaf-
ar landanna eru ekki ætið nægilega fljót-
ir eða vitrir á nýbreytnissviðinu til að gera
talcmarkanir áður en tjón hlýst af.
Eitt af stóru framförunum í fiskiveiðun-
um er botnvarpan, sem knúð er áfram eft-
ir sjávarbotninum með sterku vélaafli.
petta heljarverkfæri sópar öllu lifandi og
dauðu í sig, þar sem hún fer um, og drep-
ur líka undir sér við sjávarbotninn, lif-
andi smáfisk og jurtagróður. pví var fljótt
spáð, þegar þessi veiðiaðferð byrjaði, að
hér væri um eyðilegging'u að ræða og nú
eru dæmin deginum Ijósari, og við hér
erum einir af þeim, sem sönnum þá sorg-
ar sögu. Árið 1896 byrjuðu botnvörpung-
ar fyrir alvöru veiðar hér í Faxaflóa og
skaut þá mörgum skelk í bringu hér og
viðar suður með sjó, enda urðu afleiðing-
ar fljótlega sýnilegar, því ekkert fiskað-
ist á vanalegum fiskimiðum eftir að þeir
komu, eða hinu svokallaða „S v i ð i“. Um
fiskiróðra var þá ekki að tala, og fór fólk
héðan alment til Austfjarða þá strax til
að leita sér atvinnu. í þá tið hirtu togarar
aðeins kola, smáfisk, ýsu og lúðu, en köst-
uðu þorski, steinbít og öðrum fiski fyrir
borð, en þegar menn komust að þessu til-
tæki þeirra, þá fóru menn hér við flóann
að fala af þeim fiskinn annaðhvort fyrir
ekkert eða þá fyrir áfengi oð þvil., og
gekk sú verslun saman og hélst fram yfir
aldamót. Á þessum tíma fundu menn ekki
eins alment til hinna illi afleiðinga botn-
vörpunga, þótt enginn fiskur fengist
hvorki á lóðir nje færi, þvi aflinn frá
þeim var afskaplega mikill á köflum, og
mistu þar margir af bæði beint og óbeint,
en svo komu hin ströngu sóttvarnalög,
sem bönnuðu öll mök við útlend skip,
enda voru botnvörpungar þá farnir að
hirða allan afla og kolinn að þverra, eins
og allur annar fiskur, hér innan bugtar.
Horfði þá til vandræða, og hefðu þá ekki
ýmsir hér i Faxaflóa drifið upp mótorbáta
sem gátu sótt á hafið út, mundi hungurs-
neyð víða hafa gert vart við sig. En svo
kom heimsstyrjöldin, er hafði meðal ann-
ars það í för með sér, að meina botn-
vörpungunum að koma hingað til veiða,
og skifti þá nálega strax um til liins betra,
fiskur fór að fást bæði á lóð og færi en
þá vantaði bæði skip og báta, því þesskon-
ar bjargræðslutæki voru eyðilögð, af því
áður var ekki sjáanlegt að bafa þess not.
Svona voru afleiðingar botnvörpuveið-
innar auðsæjar hér um slóðir. Síðan
árið 1915 hefir fiskur hagað sér eins og
áður en botnvörpungar kornu hingað,
og gengið á grunnmið, sem ekki kom fyrir
á meðan þeir rótuðust um bugtina, og
hefir það aðallega bjargað hinum efna-
litlu og eldri mönnum, til að lifa þessi
stríðsár og dýrtíð, þvi allir hafa af itr-
ustu kröftum komið sér upp bátum og
sótt sjó.
Afleiðingum botnvörpuveiðarinnar inn-
an fjarða og flóa, mætti með réttu lýsa
með skírari dráttum og frekari sönnun-
urn fyrir því, að hún gereyðileggur fiski-
ríið á tiltölulega stuttum tíma, en mér