Ægir - 01.09.1926, Blaðsíða 8

172
ÆGI R
ir, að það sé almenna álit, að landhelgin
nái það langt út frá landi sem fallbyssa
dragi frá skotvirki á ströndinni, eða frá
varðskipi, sem liggur við akkeri rétt við
land. Fallbyssur segir hann að dragi ekki
4 sjómílur. Hann varar verslunarfélagið
\ið að leggja löghald á erlend skip, sem
veiði eða versli nær ströndinni, en ákvæði
þess fyrirskipi og álítur þau séu í rétt-
sínum í 2—3 sjómílna fjarlægð frá strönd-
ihni.
Vegna efa Stampes og frumvarpi Ogiers,
skipar svo konungur fyrir 16. inaí 1766
„að engin skip, hvort heldur innlend eða
útlend, að undanteknum verslunarfélags-
skipunum hafi aðgang að höfnum lands-
ins eða ströndum þess. Þau sem brjóti
það bann verði tekin og gjörð upptæk.“
(Lovsamling for Island III., bls. 541).
Hin tvö frönsku skip, sem áður eru
nefnd voru látin laus.
I lagaboðinu frá 16. maí, var hvergi tek-
ið fram, hve langt út landhelgin átti að
ná, þessvegna skrifaði verslunarfélagið
i'yrst „Rentukammerinu“ og síðar 29.
apríl 1767, „Oversekretær", greifa Otto
Thott, til þess að fávitneskju um hve víð
landhelgi við ísland eigi að vera. Þessu
bréfi svaraði greifi Thott svo, að athuga-
vert væri að banna erlendum mönnum
veiðar á hafinu og í 4 sjómílna fjarlægð
frá laridi. (Lovsamling for Island III., bls.
592).
Frekara svar fékkst ekki.
Árið 1774 var freigáta send til íslands
og var þar foringi kapteinn Bille. Átti hann
að gæta landhelginnar. Fyrirskipanir hans
ákváðu landhelgislínuna 3 sjómilur frá
landi. Iíapteinn Bille aðvaraði erlenda fiski-
menn, að þeir ekki veiddu á fjörðum, inni
á höfnum eða við strendur landsins inn-
an þriggja mílna takmarksins, en takmark
það vildu þeir virða að vettugi, en skuld-
hundu sig aðeins til að halda sér frá fjörð-
unum.
Eins og sést af áður skráðu, var enginn
efi á hvert takmark landhelginnar væri
eða ætti að vera fyr en árið 1836, að maður
nokkur gjörði fyrirspurn til „Rentu-
kammersins“ um, hversu langt frá landi
erlend (ensk) skip mættu vera að veið-
um. Svarið var: erlendum skipum er leyfi-
legt að veiða við strendur íslands, en ekki
nær en eina sjómílu frá landi, en um leið
hannað að veiða á fjörðum inni, eða á
höfnum og 1859 var þessi ákvörðun stað-
fest.
Síðar gjörði Danmörk samning við
Stóra Bretland 24. júní 1901 og þá um leið
fyrir Færeyjar og ísland, um, að land-
helgislína fyrir fiskiskip skyldi vera sú,
sem Norðursjávar-Conventionin ákvað ár-
ið 1882 (3 sjómílur). Norðmenn og Svíar
neituðu að fara eftir þessu, þar sem þeir
lögðu annan skilning i, hvað. landhelgi
ætti að ná langt út, en Conventionin á-
kvað, og hefur þriggja sjómílna takmark-
ið aldrei komist á í Noregi til þessa.
Þetta, sem á undan er skráð, er þýtt úr
bók, sem heitir „Kongens Strömme,
Historiske og Folkeretslige Undersögelser
Angaaende Sjöterritoriet, av Arnold
Ræstad“ Kristiania 1912. Sýnir það ljóst
hve mikill ruglingur og misskilningur hef-
ur verið á takmarki því á sjónum, sem við
nefnum landhelgislínu, sem fvrir mörg
lönd Norðurálfunnar loks var ákveðin í
Hague 1881. Voru þar mættir fulltrúar fyr-
ir England, Frakkland, Belgíu, Holland,
Danmörk, Svíþjóð, Noreg og þýsku stjórn-
ina. Fundur þessi var í raun réttri ekki
haldinn til jjess að vernda fiskinn sjálfan
frá rányrkju, heldur til að vernda fiski-
menn lwern fyrir öðrum, með öðrum orð-
um, að koma skipulagi á landhelgisgæslu í