Ægir - 01.09.1933, Blaðsíða 10

216
ÆGIR
og 1928 flytja þeir þegar iit nálægt 30
þús. tonn. Enn er samt notað talsvert af
íiskimjöli í Bretlandi, eins og sést bezt
á því, að árið 1931 er talið, að heildar-
framleiðsla hafi verið ca. 62 þús. tonn.
Megnið af þessu er svo kallað »\vhite-
fish-meal«, en svo kalla Bretar fiskimjöl
það, sem framleitt er úr sæmilegum úr-
gangi (hausum og hryggjum), óskemmds
fiskjar, svo sem kola, þorsks o. s. frv.,
auk þessa úr heilum fiskum, efþeirein-
hverra ástæða vegna ekki eru nolaðir
til manneldis. Undanfarin 3—4 ár hafa
menn lagt mikla rækt við að endurbæta
fiskimjölsframleiðsluna. Nýjar vélar hafa
verið teknar til notkunar, bættar fram-
leiðsluaðferðir hafa verið reyndar o. s.
frv. Samfara þessu hefur og verið unnið
að því að auka innanlandsmarlcaðinn.
Aðferðinni, sem við þetta hefur verið
beitt, er einkum auglýsingastarfsemi, sér-
staklega hefur verið lagt kapp á að
fræða bændur um gildi fiskimjöls sem
kraftfóðurs og við nokkra bændaskóla
hefur nemendum verið kennt að gefa
fiskimjölið í réttum hlutföllum við ann-
an fóðurbætir. Ennfremur fer það og f
sömu ált er framleiðendur reyna að
tryggja gæði þessarar vöru, með því að
gefa út reglugerð, sem segir fyrir um,
hvaða efnahlutföll markaðshæft white-
fish-meal verður að liafa. Lágmarkið,
sem selt hefur verið er á þessa leið: að
minnsta kosti 55°/o af eggjahvltuefni, ekki
fyrir neðan 16% af phosphorsúru kalki,
filuinnihald ekki yfir 5°/o, og salt enn-
fremnr ekki yfir 4%. Sagt er að belztu
framleiðendurnir tryggi samt miklu betri
efnasamsetningu vöru sinnar (t. d. 64°/o
af eggjahvítuefni, 18% af kalki, fifu að
eins 2°/o o. s. frv.). — Að öllu þessu at-
huguðu má gera ráð fyrir, að notkun
fiskimjöls muni aukast talsvert er fram
líða tímar í Bretlandi. Fyrir skömmu gaf
búskaparnefnd ein, sem rannsakað hef-
ur þessi mál, útskýrslu um, að það mætli
skapa markað í Bretlandi, sem gæti tek-
ið við 400 þús. tonnum fiskimjöls ár-
lega, ef hægt væri að vinna bug á and-
úð bænda gegn fiskimjöli, og fá þá til
nota það í réttu hlutfalli við annan fóð-
urbætir. Hér skal ekki dæmt um það,
hvort tala þessi er of hátt áætluð, en
jafnvel þó svo sé, þá er hún samt harla
athyglisverð fyrir okkur íslendinga, og
það því fremur, sem gera má ráð fyrir,
að það sé ekki í Bretlandi einu, að auka
megi fiskimjölsmarkaðinn með viturlegri
auglýsingastarfsemi og hagnýtri fræðslu.
Noregur. Noregur er einn mesti fiski-
mjölsframleiðandinn í heimi. Fram-
leiðsla fiskimjöls hefur vaxið þar mjög
ört, enda eru framleiðsluskilyrði öll hin
beztu. 1908 eru að eins fjórar verksmiðj-
ur í öllu landinu, 1931 eru þær yfir 100.
Lega þessara verksmiðja er þannig, að
30 liggja fyrir norðan Þrándheim, 40
milli Brándheims og Bergen og 30 fyrir
sunnan Bergen, sérstaklega nálægt Stav-
anger. Hið nána samband, sem er á milli
útgerðarinnar og fiskimjölsiðnaðarins,
gerir aðgang að hráefnum öllum mjög
greiðan, enda er látið mikið af gæðum
norska fiskimjölsins. Mikill hluti þess
mjöls, sem framleitt er í Noregi erunn-
ið úr síld eingöngu. Þetta mjöl, sem hér
er um að ræða, er að jafnaði flokkað í
þrennt og fer flokkunin eftir seltuinni-
haldi vörunnar. Sá flokkur. sem inni-
heldur minnst af salti er talinn vera sá
verðmesti. Kostur er það og við norska
slldarmjölið, að talið er að það innihaldi
frekar lítið af vatni, og fitumagn þess er
einnig tiltölulega lílið. Markaður fyrir
fiskimjöl er lítill heimafyrir, þvi að tal-
ið er, að jafnaði sé ekki notað meira en
10% af heildarframleiðslunni í landinu
sjálfu. Útflutningur fiskimjöls frá Noregi