Ægir - 01.09.1933, Blaðsíða 12

218
ÆGIR
atriðið er erlendu markaðirnir. Hér kera-
ur sérstaklega til greina að búast raá við
harðri samkeppni, einkum af hendiNor-
egs, Bretlands og Japan, á þeira mörk-
uðum, sem við þegar höfum unnið fól-
festu á (t. d. í Þýzkalandi). Takmarkið
verður að vera hér, að við höldum að
minnsta kosti þvi, sem við þegar höfum
unnið. í sambandi við þetta markaðs-
atriði kemur og til greina að búast má
við, að neyzla fiskimjöls aukist mjög í
þeim löndum, sem einhverja penings-
rækt hafa að ráði. Hér verðum við og
einnig að kappkosta að afla nýrra verzl-
unarsambanda og skapa markaði fyrir
aukna íiskimjölsframleiðslu okkar. Lönd
þau, sem hér koma til greina eru Hol-
land, Bandaríkin, Sviss, Tékkóslóvakía,
Austurriki, Pólland og Danmörk, auk
nokkurra annara. 1 Hollandi eru sér-
staklega góðar horfur fyrir aukna fiski-
mjölssölu — en einnig í Danmörku má
gera ráð fyrir því að notkun fiskimjöls
sem fóðurbætis aukist mikið. Undir þetta
fyrsta atriði fellur og ennfremur dálítið
annað: Sem stendur er annar stærsti
fiskimjölsmarkaður okkar í Noregi, eins
og taflan hér að framan sýnir. Hér er
að mörgu leyti um varhugaverðan mark-
að að ræða, því ekki má gleyma að
ekkert er notað af þessu islenzka fiski-
mjöli í Noregi sjálfum, heldur er það
sent áfram eitlhvað út í heim. Hættan
sem í þessu liggur er sú, að ef eitthvað
þrengist um sölumöguleika norska fiski-
mjölsins, þá mun slíkt fyrst og fremst
koma þannig niður á okkur, að Norðmenn
hætta að kaupa islenzkt fiskimjöl og hugsa
fyrst um að selja sína eigin framleiðslu.
Auk þessa fáum við hærra verð fyrir
þessa vöru okkar, ef við getum selt hana
beint þangað, sem hún er notuð, án milli-
liða í Noregi. Norski fiskimjölsmarkað-
urinn er okkur að sjálfsögðu mikils virði
— en hann er ekki eins traustur og t.
d. þýzki eða hollenzki markaðurinn.
Þetta eitt ætti að nægja til að íslenzkir
fiskimjölskaupmenn eftir megni, kapp-
kosti að beina útflutningi þessum inn á
öruggari brautir. Það mun óþarft að taka
það fram, að í baráttunni, eða þeirri
samkeppni, sem verður um hina ein-
stöku markaði, duga ekki önnur vopn
en vöruvöndun og samkeppnishæft verð
annarsvegar og nærgætni við óskir kaup-
enda hins vegar.
Annað atriðið, sem fiskimjölsframleið-
endur heima verða að hafa bugfast og
keppa að, er myndun öflugs innanlands-
markaðs fyrir fiskimjöl. Allt fram að
þessu hafa bændur á Islandi notað lítið
af fiskimjöli til fóðurbætis — en aftur á
móti er flutt inn árlega á annað þúsund
tonn af ýmiskonar fóðri. Hér er um af-
armikið og vandasamt verkefni að ræða,
sem ekki verður leyst »isolerað« eða með
auglýsingastarfsemi einni saman. 1 raun-
inni er hér að eins eitt sem hjálpar,
nefnilega viturleg »pólitík«, sem kapp-
koslar að »innstilla« landbúnaðinn og
fiskiveiðarnar meira hvort á annað og
skapa meira samræmi milli atvinnuveg-
anna en hingað til hefur verið. Það er
fásinna að ímynda sér, að kaupgetulitlir
og skuldugir bændur auki fóðurbætis-
kaup sín að miklum mun, ef að þeir
eru í vandræðum með að selja afurðir
sínar. Skilyrðin fyrir auknum fiskimjöls-
markaði á íslandi eru þvi, eins og nú
er ástatt í heiminum, að talsverðu leyti
komið undir því, að markaður fyrir aí-
urðir landbúnaðarins geti aukist í land-
inu sjálfu.
Þriðja og síðasta atriðið, sem ég vil
benda á í sambandi við vandamál ís-
lenzka fiskimjölsiðnaðarins, snertir aðal-
lega »teknisku« hlið hans. Fiskimjöls-
iðnaðurinn er almennt enn á þróunar-