Ægir - 01.02.1975, Blaðsíða 10

byggjast á samkomulagi milli hlutaðeig-
andi ríkja.
3. Verndun fiskstofna verður að tryggja
með raunhæfum hætti. Þeir fiskstofnar
sem ekki yfirgefa strandsvæðið verða
best verndaðir af strandríkinu sjálfu og
svæðareglur yrðu þá hafðar til hliðsjónar.
Strandríki sem hefir lífshagsmuna að gæta
í sambandi við vemdun fiskstofna mundi
í mörgum tilvikum setja strangari regl-
ur en þær sem almennt gilda síunkvæmt
samningum, eins og t. d. ísland hefur lengi
gert. Að því er varðar stofna er ganga
milli landa verða hlutaðeigandi ríki að
koma sér saman um vemdarreglur þannig
að þær gildi á öllu svæðinu. Varðandi
stofna sem ganga víðsvegar um heimshöf-
in („highly migratory“ — t. d. túnfisk-
ur) verða að koma til bæði svæðasamn-
ingar og alþjóðasamningar. Slíkir samn-
ingar mundu að einu leyti leysa þann
vanda sem strandríkið eitt getur ekki
leyst. Auk alls þessa ættu sérstakar reglur
að gilda um laxfiska („anadromous
species“) og þá stofna ætti aðeins að veiða
í ám.
4. Athuga verður kröfur ríkja til yfirráða
yfir hafsbotni umfram 200 mílur og að
sjálfsögðu er það atriði nátengt spum-
ingunni um stærð hins alþjóðlega hafs-
botnssvæðis. Ef til vill liggur lausnin í
einhverskonar arðskiptingu á þessu svæði,
eins og háttvirtur fulltrúi Indlands hefur
hér minnst á.
5. Fjalla verður um hið alþjóðlega hafsbotns-
svæði í samræmi við grundvallarreglur
þær sem Allsherjarþing Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti í desember 1970. Undir-
búningsnefndin vann mikið starf á þessu
sviði og sé unnið í anda þeirra reglna ætti
lausn ekki að eiga langt í land.
6. Mengun verður að fyrirbyggja. Bent hef-
ur verið á að 80% af sjávarmengun stafi
frá landi og að mengun virðir ekki sjávar-
mörk.Aðalatriðið er því að draga úr meng-
un frá landi með því að setja í samnings-
form niðurstöður Stokkhólmsráðstefnunn-
ar um umhverfismál. Einnig verður að
draga úr mengun frá skipum með alþjóð-
legum reglum svo sem þegar hefur verið
gert að verulegu leyti með samningum
gegn losun skaðlegra efna í sjó. Þörf
strandríkja á að setja einhliða reglur á
þessu sviði minnkar í hlutfalli við auknar
alþjóðlegar kröfur. Finna verður hér jafn-
vægi.
7. Að meginstefnu til ber að styðja frelsi
til vísindalegra rannsókna en hagsmuni
strandríkja verður að tryggja með því að
gera ráð fyrir þátttöku þeirra í rannsókn-
um og aðgangi að niðurstöðum þeirra.
Vissar aðrar takmarkanir koma einnig til
greina til að tryggja aðra grundvallar-
hagsmuni strandríkisins.
8. Sanngjarna hagsmuni landluktra ríkja
verður einnig að tryggja.
Herra forseti.
Þetta eru þau atriði sem sendinefnd ís-
lands telur nauðsynleg í heildarlausn mála.
Að sjálfsögðu verður að vinna að lausn
hinna einstöku atriða í nefndum.
Ef ráðstefnan einbeitti sér að því að vinna
að heildarlausn í þessa átt — og annað væri
óraunhæft — gerir sendinefnd íslands sér
miklar vonir um að í þessum þætti ráðstefn-
unnar megi takast að ganga frá meginreglum
hafréttarins. Ef slíkar reglur yrðu síðan
kenndar við Caracas væri það verðskuldaður
virðingarvottur við borgina, sem hefur tekið
svo vel á móti ráðstefnunni. Ef slíkur árang-
ur gæti náðst með samkomulagi — þannig að
um einstök atriði yrði fjallað síðar — væri
það virðingarvottur við hinar Sameinuðu
þjóðir.
í stað þess að halda langar ræður skulum
við því snúa okkur að þrotlausu starfi í
nefndum til að ná sem mestum árangri á þeim
fáu vikum sem hér eru enn til umráða.
Herra forseti.
Að lokum vill sendinefnd íslands taka þetta
fram:
Sagt hefur verið að lögin séu sverð og
skjöldur þjóðar —■ sérstaklega lítillar þjóðar.
Það er satt ef lögin eru sanngjöm og rétt-
lát.
Það er hlutverk þessarar ráðstefnu að hafa
þá hugsjón í heiðri.
24 — Æ GIR
J