Ægir - 15.04.1975, Blaðsíða 20

FISKISPJALL
Enn um víramæla o. fl.
1 síðasta blaði ræddi ég um víra-
mæli, það er mælir, sem sýnir, hversu
mikið er úti af togvírunum. í þvi sambandi
drap ég á það, að nauðsynlegt væri að vír-
arnir stýrðust vel inná trommurnar. Þegar
hinn mikli fjöldi fyrirferðarmikilla merkja,
hverfur með tilkomu mælisins, og merkin
verða til dæmis einungis máluð á vírana, eða
gerð mjög fyrirferðarlítil með öðrum hætti,
þá náttúrlega spólast jafnar á trommurnar.
Nú er farið að reyna annars konar stýr-
ingaraðferð en þá vélstýringaraðferð sem nú
tíðkast og það er ekki ólíklegt að sú stýring-
araðferð verði einmitt almennt tekin upp í
sambandi við notkun mælisins. Þessi stýr-
ingaraðferð er nefnd á enskunni Lebussoool-
ing og kennd við fyrirtækið, sem fyrir t.il-
raununum stóð ásamt The White Fish Aut-
hority. í grundvallaratriðum byggist þessi
stýringaraðferð á því, að tiltekið hlutfall og
þar af leiðandi tiltekið horn sé milli lengdar-
innar á milli blakkarinnar þar sem vírarnir
koma inná skipið og spiltrommanna. Þessi
lengd milli blakkar og trommu á að vera 17
sinnum breidd spiltrommunnar. Spiltromm-
urnar eru síðan grópaðar þannig að fyrstu
vindingamir verði alveg sléttir og séu áð-
umefnd lengdarhlutföll rétt og þar af hornið
milli víranna og trommanna, spólast hver um-
ferð alveg slétt.
Við þær tilraunir, sem gerðar hafa verið
hefur þetta gengið vel, jafnvel þótt vírarnir
séu merktir með hefðbundnum hætti, en eins
og menn vita þá fer allmikið fyrir merkjunum
á spiltrommunum. Líklegt er þó, að þessi að-
ferð verði eins og áður segir varla tekin upp
nema í sambandi við notkun víramælisins.
Til þess að ná hinu rétta horni og rétta
lengdarhlutfalli gæti þurft að færa til skut-
blakkirnar og jafnvel stytta spiltrommum-
ar, það er færa kjálkana inná þær. Notkun
þessarar vírastýringar er rétt á byrjunar-
stigi, það eru einn eða tveir enskir úthafs-
togarar famir að nota hana. Því er haldið
fram að þessi stýringaraðferð fari betur með
spilin og vírana.
Svo langar mig til að geta hér bókar, sem
ég hef að vísu ekki séð enn nema auglýsta-
Skipstjórinn þekkti, Charles Drever, sem er
tæknilegur ráðunautur Marr & Sons, hins
þekkta enska togarafyrirtækis, hefur
skrifað bók um þorskveiðar við Grænland-
Þessi skipstjóri nýtur mikils alþjóðaálits fyr'
ir þekkingu sína og skrif um raunhæfar eða
praktiskar fiskveiðar og þá fyrst og fremst
togveiðar. Ég hef séð eftir hann greinar og
þær greinar allar eiga mikið erindi til okkar
togaraskipstjóra, því að maðurinn er þaul-
kunnugur efninu og vel ritfær. I þessari bók
sinni um veiðar á Grænlandsmiðum styðst
Drever náttúrlega mest við eigin reynslu til
fjölda ára en þau mið og svo önnur mið a
Norður-Atlantshafi og þá ekki sízt íslands-
mið stundaði hann árum saman.
En Drever ræðir í bókinni, að því er segh
í frétt um hana, ekki aðeins um veiðar á mið'
unum, heldur fjallar fyrsti kaflinn um veið-
arfærin og þann útbúnað sem þeim fylgir, svo
sem víraátaksmælinn, og reyndar er nú loka-
kaflinn einnig um hann — og vörpuna sjálfa
og veiðiaðferðina almennt með henni, þá um
fiskileitartækin og notkun þeirra við veiðarn-
ar. Drever færði ýtarlegar dagbækur meðan
hann var skipstjóri og skrifaði hjá sér ýmsar
athugasemdir frá reynslu sinni og byggir nu
skrif sín á þessum bókum eftir að hann kom
í land og af reynslu sinni almennt, sem áður
segir. Bókinni fylgja mörg kort yfir fiski-
slóðirnar. Hún heitir á enskunni Cqú Fish'
ing at Greenland og kostar 10 sterlingspund
í Bretlandi. Bókabúðir hér geta náttúrlega
pantað þessa bók fyrir menn.
Charles Drever og fleiri hans líkar úr skip'
stjórastétt, svo sem menn eins og Wes John-
son í Kanada, leiða hugann að því, hvort iS'
lenzkir skipstjórnarmenn hugleiði það naegí'
anlega, hve reynsla góðra skipstjóra getur
verið fiskveiðiþjóðum mikilvæg, ef þeir halda
henni til haga með því að bókfæra hana
jafnharðan. Hér hefur það tíðkast að gamhr
skipstjórar hafa tekið saman ævisögur sína1
en þær eru þá oftast rifjaðar upp eftir minn1
og snerta oft ekki skipstjórastarfið nema að
einhverjum litlum hluta og tæknilega er off
ekki ýkjamikið á þeim að græða. Til þesS
að svo væri þarf skipstjórinn að bókfesta
reynslu sína og vangaveltur tímanlega. Þetta
gleymist allt í tímans rás, alltaf er eitthvaO
nýtt að ske og þegar komið er í land
það á að fara að rifja upp 50 ára starfssögu>
126 — Æ GIR