Ægir - 01.07.1975, Page 22

Skólaslit
Vélskóla Islands
Vélskóla Islands var sagt upp þann 31.
maí og í skólaslitaræðu sinni rakti skóla-
stjórinn, Andrés Guðjónsson, sögu skólans í
stórum dráttum, jafnframt því sem hann gaf
yfirlit yfir starfsemi skólans bæði í Reykja-
vík og á þeim stöðum úti á landi, sem skólinn
hélt uppi kennslu. Hér á eftir fer útdráttur
úr ræðu skólastjóra:
„Fyrir sextíu árum var Vélskólinn búinn að
starfa einn vetur. Bókun um fyrsta prófið við
skólann hljóðar svo: „Ár 1916, í aprílmán-
uði, var vélstjórapróf haldið í Reykjavík sam-
kvæmt lögum um stofnun Vélstjóraskóla í
Reykjavík. Stjórnarráðið hafði skipað próf-
nefnd, með M. E. Jessen, forstöðumanni skól-
ans, þá ingenör K. Zimsen borgarstjóra og
Ólaf Sveinsson vélstjóra. Undir prófið gengu
þrír lærisveinar og voru þeir, Gísli Jónsson
(síðar alþingismaður), Bjarni Þorsteinsson
(síðar tæknifræðingur og stofnandi Vélsmiðj-
unnar Héðins) og Hallgrímur Jónsson vél-
stjóri (lengi formaður Vélstjórafélags ís-
lands og lengst af yfirvélstjóri á Gullfossi).
Stofnár Vélskólans er 1915 en upphaf vél-
fræðikennslu hér á landi er nokkuð eldra.
Hún hófst með stofnun vélfræðideildar við
Stýrimannaskólann. Frá þeirri deild var fyrst
tekið próf í apríl 1913 og voru próftakar 6.
Næsta ár gengu 9 undir próf og 1915 voru
þeir 7. Allir þrír fyrstu vélstjórarnir sem próf
tóku 1916, höfðu áður lokið prófi frá þessari
deild.
Eins og kunnugt er, var það M. E. Jessen,
danskur maður, sem ráðinn var hingað í
fyrstu til að kenna við vélfræðideildina.
Fyrsta árið kenndi hann skipstjóraefnum
eðlisfræði og vélfræði, en haustið 1912 tók
hin eiginlega vélfræðideild til starfa og sóttu
hana menn sem leggja vildu fyrir sig vélstjórn
eða skyld störf. Það kom brátt í ljós að
óheppilegt var að reka þessa starfsemi sem
deild í Stýrimannaskólanum enda var allur
aðbúnaður næsta frumstæður.
I ritinu „Vélstjórafélag íslands 50 ára .
1959, segir svo um tildrög að stofnun Vél-
skólans: „Á fundi í Vélstjórafélaginu þ- 25-
nóv. 1913 flutti einn af námsmönnum deild'
arinnar, Gísli Jónsson, ræðu og skýrði fra
ástandi deildarinnar. Sagði hann, sem ratt
var, að húsrúm væri alveg ófullnægjandi.
kennslustofan væri undir súð og lioftlítil en
lýsing svo ófullkomin að nemendur gætu ekki
lesið sér til gagns í kennslustofum o. s. frv-
Á þessum fundi var kosin nefnd til að vinna
að framgangi þessa máls. Nefnd þessi lag 1
til að vélfræðikennslan yrði aukin í tveggíf
vetra nám. Er skemmst frá því að segja að a
þessum grundvelli og fyrir ötult starf Ve -
stjórafélagsins og Jessens fékkst frumvarp \
laga um stofnun Vélstjóraskóla lagt fy,
sumarþingið 1915. Það var samþykkt og t0
skólinn til starfa um mánuði áður en tög^
fengu konungsstaðfestingu. Skólinn hóf staI..
semi sína í kennslustofum Iðnskólans
Lækjargötu og var þar til ársins 1930. Siö
var skólinn til húsa í Stýrimannaskólahúsin
við Öldugötu en flutti svo hingað í Sjómann
skólahúsið 1945, eða fyrir 30 árum. -a
Haustið 1935 tók rafmagnsdeild til stat.g
við skólann. Var þá vélstjóranámið 0IÁj.
þriggja ára nám. Á árinu 1966 var allt ^
stjóranám sameinað í Vélstjóraskólanum ,
hafin kennsla í vélvirkjun og námið len®^
fjögur ár. Ný lög um vélstjóramenntun _
þá gildi og var nafni skólans breytt i
skóla Islands. Með þessum lögum var s
anum falin öll vélstjóramenntun í landinu- .,
Vélskóladeild var stofnuð 1966 á . 0g
1967 í Vestmannaeyjum, 1972 á ísafir 1
1974 á Siglufirði. ^
Skólinn hefur brautskráð rúmlega 2000 _
stjóra á 60 árum. Árið 1925 var tata ^45
skráðra vélstjóra 69, 1935 voru þeir 205,
214 — ÆGIR