Ægir - 01.04.1985, Blaðsíða 37

a aði f bókinni „Kastað í
^oanum". Menn voru enn að
h~!?a skúturnar, sem keyptar
otðu verið á árunum 1896 til
^satíma, 1907, ogskútuflotinn
ekk'nu rumt 1^° skútur (það er
tnl ' Uæt’t að ársetja nákvæma
e U's^ýrslugerðin var ekki betri
Það enda mikil hreyfing í
aðUpum og sölu). Það vissu menn
frá í°8ararnir tækju mannskap
jn S utu^otanum og Landsbank-
ba l,°8 reyndar einnig íslands-
fl U 1 attu rnikið fé bundið í þeim
a og hvorki vildu né gátu, að
Van?Sta kosti ekki Landsbankinn
afsrU°?ár lil togarakaupa og
og f 3| 1^nkanna er Ijós af tregðu
kau*erri neitun að leggjafétil
l, Pa. a fyrstu togurunum, sem
^nirvoru 1907.
Rrn6>°-nt8er^in hafði skilað
allr arin 1905-08 og greitt
ö að 17% arð (1906) en öll
he Ur to§araútgerð hafði mis-
út S351 fram að 1905 og einnig
seml m á Fíósarauð (Seagull)
eYpturvarum leiðogCoot.
teki°0t 8amli kom vel út 1907,
bæö-r Um 10°/o umfram gjöld, en
slétr' orsetinn °g Marzinn komu
kostn *Út Ur 1907/ enda ýmis
er e a°ur meiri, svo sem jafnan
L0mn Varð begar reksturinn var
hefn'nn 'fastar skorður, til dæmis
rnji / Veiðarfæranotkun verið
ár eU m5'ri ^etta fyrsta tilrauna-
b;Clðar varð °8 einnig vaxta-
sinni umen|Sen Se8'r svo ' sö§u
1907 reksturinn á Forsetanum
lianpJyr|ta starfsári félagsins (Al-
ðetur ' ' ’ §ekk reksturinn ekki
aðeinen /V° a0 tekjurnar hrukku
ágóöa. fyr'r . útgjöldum. Um
fékk i n.r ekki að ræða. Alliance
byriun rekstrarfé í bönkum í
hafi rekct6138'0 skuldaði ' UPP‘
s%jtSSSs-140ÞÚS-kr-eða
fslok 1910 átti félagið togar-
ann skuldlausan og hlutir Thors,
5 þús. kr. 1905, keyptir af honum
1911 á 39 þús. kr.)
Marzinn slapp einnig naum-
lega þetta fyrsta úthaldsár, 1907.
Bjarni Sæmundsson lét sér fátt’
óviðkomandi sem snerti fisk-
veiðar og sjávarútveg og vann
mikið upplýsingastarf í hjá-
verkum frá vísindastörfum og
kennslu og er með eindæmum,
sem sá maður afkastaði um dag-
ana. Bjarni birti í hinum merkum
Andvaragreinum sínum rekstrar-
yfirlit allra þeirra gerða fiskiskipa
sem sjóinn stunduðu á fyrsta tug
aldarinnar, árabáts, vélbáts,
skútu og togara. Andvari og Ægir
frá 1908 eru orðin heldurfágætrit
og því ekki úr vegi að birta rekstr-
aryfirlit Marzins, en í hans útgerð
sótti Bjarni dæmi um reksturtog-
ara 1907:
Útgerðarkostnaður á Marz,
botnvörpungi í Reykjavik 1907 i
10 mánuði. Stærð 255 smál. (74
nettó), 430 HK. (sjá ath.semdir).
kr.
Kaup skipverja (20 manna) ..20.290
Vistir ........................ 4.110
Veiðarfæri .................... 4.481
Kol (1.011 tonn) .............21.256
Smyrslaolía og tvistur .......... 476
Ýmislegt til vélarúmsins .... 1.723
Ýmislegt ofan skips
(þar í málning) ............... 2.149
Ýmiskonar áhöld ................. 594
Ýmis útgjöld................... 1.698
6% vextir í 10 mánuði
af 100.000 kr. kaupverði ... 5.000
Vátrygging (9% af 100 þús. kr.
virðingarverði skipsins) .... 7.500
Fyrning (5% í 10 mán. af 140
þús. kr. kaupverði skipsins) . 5.833
Alls konar vinna í landi
(þarívatn) ................... 2.073
Verkunarlaun (þar í húsaleiga) 4.000
Salt (1.200 tunnur)..... 4.155
Þóknun til stjórnar og skrif-
stofufé ...................... 1.629
Samtals 86.967
Við þetta segir Bjarni að bætist
„kostnaður við sölu á fiski í Eng-
landi og ís. Skipið fór tvær ferðir
til Hull meðfisk í ís og nam kostn-
aður við það 1.350—1.600 kr. í
hvorri ferð eða alls nærri 3.000
krónum, verður þá mánaðarkostn-
aður alls nærri 9.000 krónum eða
108.000 krónum á ári (300 kr. á
dag).
Aflinn var alls (að meðtöldum
1.740 kr. ágóða á ferð til Borg-
arness) 91.238 kr. virði og voru
um 1.000 skipd. af honum
verkuð í saltfisk, tveir farmar
fluttir í ís til Hull og seldir þar og
nokkuð nýtt í Reykjavík. Ég gat
þess í skýrslu minni í fyrra að
útgerðarkostnaður á nýjum botn-
vörpungi er kostaði 150.000 kr.
myndi verða um 9.000 kr. á mán-
uði fyrir ’utan salt og verkun og
útskipun. Sýnir útgerðarkostnað-
urinn á Marz að áætlunin hafi í
heild verið nærri sanni, þó að
einstakir liðirverði nokkuðólíkir,
því vextir, ábyrgð, fyrning og
kolaeyðsla verði hærri á stærra og
dýrara skipi, og ef það aflar
einnig meira hækka einnig
útgjöld fyrir salt og verkun."
Framhald.