Ægir - 01.05.1991, Síða 21

5/91
ÆGIR
245
Virði útflutnings eftir
afurdaflokkum (millj. SDR)
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990
Fryst. afuröir^SS Salt. afuröir I l Isaöar afuröiéHÉ Hertar afuröir
E03 Mjöl og lýsi I I Lagmeti WM. Aörar afuröir
Magn og virði útflutnings
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990
[■
■ Magn (þús. tonna)
3 Viröi (millj. SDR) CZDviröi (millj. doll.)
Hluid'lf6- ^)Úsund tonnum 1989-
minZ. ' ut8utningsverðmætum
/9ö9 ' hlnsveSar ur 8.5% árið
Iggn 1 'J°/o á sídasta ári. Árid
1 útfln^'^Ur bf^ðskjiðnabarins
; i ^%n'nssver‘-lmæti sjávarafurða
1 nám™,'8 Ver^ Hávarafurða þróast
fyrir V Jramtíð er erfitt ^ spá
rnánuðeu^Jllkanir uröu á sí5ustu
hefur f'ð'ns árs, en verðið
laakk.ia, ??esíu síað'ð í stað eða
ísnúar- ltiiie8a á tímabilinu
-—-____^Pril /99 / AóHum f sjávar-
útvegi er sennilega fyrir bestu að
fara búa sig undir lækkanir afurða-
verðs, þó meðalverð ársins 1991
verði væntanlega töluvert hærra en
verð síðasta árs. Ólíklegt er að
stjórnvöld leiðrétti gengi til að
mæta verðlækkunum sjávarafurða
á erlendum mörkuðum, þannig að
á næstu árum verður sjávarút-
vegnum og þó sérstaklega útgerð-
inni falið að taka á sig sveiflur á
afurðaverði erlendis, auk Verð-
jöfnunarsjóðs sjávarútvegsins í svo
miklum mæli sem hann dugir. Til
lengri tíma litið er lækkun verðs
sjávarafurða ólíklegt.
Á efra línuritinu til hliðar er hægt
að lesa þróun útflutningsverðmæta
einstakra vinnslugreina í SDR á
tímabilinu 1981-1990. Við fyrstu
sýn vekur sjálfsagt mesta athygli
hve miklarsveiflureru í útflutnings-
verðmætum sjávarafurða frá ári til
árs. Astæða þessa hefur verið skýrð
áður í Ægi, en rétt er að endurtaka
hvað helst veldur. Miklar breyt-
ingar á gengi dollars á tímabilinu,
fyrst hækkun gengis á fyrstu árum
Reagansstjórnarinnar og síðan hrun
dollarsins á síðari hluta forsetatíðar
Reagans, hafa áhrif á SDR og valda
því sýndarsveiflum á línuritum af
þessu tagi. Ef útflutningsverðmæti
tímabilsins væru vegin til raunveru-
legs kaupmáttar, þá minnkuðu
þessar sveiflur að miklum mun.
Sennilegar breytingar á línuritinu
yrðu að útflutningsverðmæti minnk-
uðu töluvert á tímabilinu 1981-
1982, lækkuðu síðan lítillega á
árinu 1983. Frá árinu 1983 ætti
sér síðan stað stöðug og mikil
aukning útflutningsverðmæta til
ársins 1987, þó minni en þarna
kemur fram. Á tfmabilinu 1987-
1989 stæðu útflutnings-
verðmæti sjávarafurða að mestu í
stað, en öllu minni verðmætaaukn-
ing útflutningsins kæmi fram á
árinu 1990 en þarna er sýnd. Með
þessar skýringar í huga ættu menn
að skoða línuritið.
Að öðru leyti er það um línuritið
að segja, að helstu vinnslugrein-
arnar, frysting og söltun, halda
sínum hlut að mestu, en miklar
sveiflur eru í útflutningsverð-
mætum mjöls og lýsis. Útflutningur
ísfisks vex geysilega mikið á
árunum 1981-1990, en vægi
skreiðarinnar minnkar að sama
skapi. Um síðastnefndu greinarnar
má einnig nefna ákveðinn skyld-
leika, en hann er sá að á árunum í
kringum 1980 opnaðist möguleiki
til stórfellds útflutnings á skreið til
Nígeríu vegna hækkunar olíuverðs.
Á sama tíma jókst þorskafli Islend-
inga mikið og nýttu menn sér því
nýjan markað og auðvelda aðferð
til verkunar á miklu aflamagni. Um
ísfiskinn gilda að nokkru sömu