Búnaðarrit - 01.01.1904, Page 11
7
vanta í túnin, til þess að taðan geti sprottið vel. Vanti
eitt af þessum efnum, getur grasið ekki sprottið, þó yfir-
fljótanlegt sé af hinum efnunum. Ávalt er nokkuð af þess-
um efnum öllum í járðveginum; en mjög erþað mismikið.
Skortur getur verið á einu þeirra, þó nóg só af hinum,
og sprettur þá illa. Menn vita hér um bil, hve mikið
grösin þurfa af hverju næringarefni fyrir sig, og geta rann-
sakað hlutföll efnanna í jarðveginum. Þetta er áríðandi
að rannsaka á sem flestum stöðum, til að vita hvað vant-
ar. Slíkar tilraunir geta ekki aðrir gert en lærðir efna-
fræðingar, með miklum og kostbærum áhöldum, sem ekki
«r enn búið að setja upp hér á landi.
Utanlands hefir verið rannsökuð mold úr fáeinum tún-
um hér á landi. Tilraunir þessar eru að vísu fáar og
ófullnægjandi til að byggja á alment, en víða mun þó líkt
ástatt, og benda þær yfir liöfuð á frjósama jörð, er vanti
kalí til að gefa góða uppskeru.
í áburði undan vel fóðruðum húsdýrum, eru öll helztu
jurtanæringarefnin: holdgjafinn, kalíið og fosfórsýran í nokk-
urnveginn hæfilegum hlutföllum fyrir töðugrösin, svo ekk-
ert þarf að vanta.
Af hverju vantar þá kahið fremur en hin efnin í
túnin okkar? Það kemur víst helzt af tveimur öi-sökum:
1. Af því að þvagið er á flestum stöðum illa hirt
•og sumstaðar alls ekki notað til áburðar. í þvaginu er
þó mikið meira kalí en í taðinu (líka mikið af holdgjafa,
en lítið eða ekkert af fosfórsýru).
2. Af því að kalíið — einnig það sem erítaðinu —
leysist fljótt í vatni. Með vatninu getur kalíið svo sig-
ið niður í haugstæðunum, runnið í svöð og læki, og berst
af túnunum með leysingarvatni.
Jurtirnar geta ekki notað áburðinn eins og haun kem-
ur frá skepnunum. Hann þarf að breytast í einfald-
aii efnasambönd. Breyting þessi kallast með útlendu orði
3geriug“ eða rotnun. Áburðurinn getur rotnað og þarf að