Dýraverndarinn - 01.12.1962, Blaðsíða 6

SambiÉiS mamiia
og málleysíngja
Forganga
ÞORLÁKS Ó. JOHNSONS
um dýravernd
Lúðvík Kristjánsson rithöfundur liefur á undanförn-
um áruni skrifað mjög merkar bækur um sögu okkar á
19. öld, og j)á einkum j)á inenningarlegu og j)jóðernis-
legu vakningu, sem átti sér stað við Breiðafjörð fyrir og
eftir miðja öldina, en J)ar voru að verki menn, sem
stóðu í nánu sambandi við Jón forseta Sigurðsson. í
fyrra kom og út bók eftir Lúðvík um forsetann sjálfan
og samband hans við menn víðs vegar um land. Nú
liefur enn komið bók frá Lúðvík. Hún er um Þorlák
kaupmann Johnson, son Ólafs prófasts Johnsens á Stað
á Reykjanesi í Reykhólasveit, en hann var einhver
mestur áhugamaður hér á landi um framfaramál Jjjóðar-
innar um sína daga. Hann og Jón Sigurðsson voru
bræðrasynir og Jón Sigurðsson kvæntur systur hans.
Þorlákur Ó. Johnson var því náinn ættingi forsetans og
bróðursonur konu hans, og var Jón Sigurðsson ráðgjafi
hans um flest, meðan hans naut við. Bók Lúðvíks sýnir,
að Þorlákur Johnson var einn af mestu áhugamönnum
fslendinga á síðari hluta 19. aldar um fjölmargt, sem
að gagni mátti verða, einn af helztu brautryðjendum
innlendrar verzlunar, merkilegur aflvaki menningar-
legs áhuga í höfuðstaðnum, frömuður leiklistar, ein-
hver fyrsti forvígismaður jafnréttis kvenna við karla —
til hrossaeigendur, sem ekki eiga hús handa hest-
unum, jafnvel ekki hey — eða að kindur séu kvald-
ar af fóðurskorti eða látnar ganga úti, þangað til
þær fennir hópum saman."
„Hefurðu átt nokkrar skepnur, síðan þú komst
til Reykjavíkur?“
„Nei, en ég gleymi ekki skepnunum fyrir það. ...
Ég vildi feginn geta stuðlað að J)ví,- að Jjeir hefðu
eitthvað meira fé í höndum, sem geta og vilja
vernda þær og auka rétt Jreirra. . .. Mér hefur J)ótt
vænt um ])að, sem J)ið hafið skrifað, og áskoranir
ykkar í blöðum og útvarpi, en allt kostar þetta
tíma og peninga.“
Þannig hugsar Kristmundur Gíslason, og for-
ráðamenn dýraverndunarsamtakanna ])akka hon-
um og biðja honum blessunar.
Þorlákur Ó. Johnson
og loks merkilegur áhugamaður um dýravernd. Er frá-
sögn Lúðvíks af frumkvæði Þorláks á þeim vettvangi
ærið fróðleg og athyglisverð, og þykir ritstjóra Dýra-
verndarans hæfa að birta fyrri hluta næstsíðasta kaflans í
Jressu fyrra bindi af ævisögu þessa merkilega manns.
Kaflinn heitir:: Sambuð manna og dýra.
„Þorláki Ó, Johnson þótti sérlega aðfinnsluvert,
hvernig sumir Reykvíkingar fóru með skepnurnar,
sem þeir áttu, einkum útigangshestana. Veturinn
1876 tóku nokkrir borgarar sig saman og lögðu fram
fé til þess að greiða konu „fyrir að vatna hestum
manna, er ekki svífast að láta })á ganga hungraða
og J)yrsta á götum bæjarins vetur eftir vetur.“
Þorlákur greinir frá ])essu í tilkynningu 20. des.
1877 og stílar hana „til ])eirra, er óska, að vel sé
farið með dýrin, en henni lýkur með Jressum orð-
um: „Væri óskandi, að slík kristileg hugsunarsemi
vektist enn að nýju til hinna saklausu dýra, er dag-
lega minna oss á, að vér einnig höfum skyldur gagn-
vart J)eim eins og vorum náungum."
Vart J)arf að draga í efa, að Þorlákur hefur átt
frumkvæðið að })ví, að skotið var saman fáeinum
krónum til J)ess að J)eim hestum bæjarbúa, sem mest
lifðu á fjörunni, væri vatnað, þá er allar lindir í
nágrenninu voru stokkfrosnar, og að ákveðnum að-
ila var falið að annast })að gegn greiðslu. En Þorlák-
ur stefndi hærra og lengra með afskiptum sínúm
af sambúð manna og málleysingja á íslandi. Hann
ritaði ýtarlega um Jretta áhugaefni sitt og lagði fram
86
DÝRAVERNDARINN