Dýraverndarinn - 01.05.1981, Side 6

Fuglarnir okkar
LÓMAÆTTBÁLKURINN
( Colymbiformes)
HIMBRIMINN
(Colymbus immer, Briinnich)
Himbriminn er allalgengur fugl
hérlendis, en þó er hann frekar
sjaldgæfur í öllum láglendum hér-
uðum sunnanlands. Hann er aðal-
lega fjalla- og heiðafugl og öræfa.
Hann er á öllum fjallavötnum,
einnig á smátjörnum og lónum eða
við ár, þar sem fiskgengd er. Þar
sem himbriminn hefur numið land,
má ætíð vænta einhverrar veiðar í
vötnunum, enda þótt það þurfi eigi
ætíð að vera nytjafiskur á okkar
mælikvarða. Himbriminn tekur
helst smáfisk, þ. e. silungsseiði,
hornsíli og þess háttar. Hann er
nær eingöngu fiskæta og gæti því
gert nokkurn usla í fiskklaki, ef því
væri að skipta, en þar sem hann er
mest á heiða- og hálendisvötnum,
er hann meinlaus og vel að þeirri
veiði kominn, sem enginn getur
nytjað úr byggð. Himbriminn er
með þeim stærstu og ásjálegustu
sundfuglum, sem hér eru til. Hann
er að mestu staðfugl hér, enda þótt
eitthvert slangur af ungviði hans
fari oftast af landi burt á hverju
hausti, að því er menn álíta, en
þetta er þó ósannað.
Fullorðinn himbrimi, í sumar-
búningi, er svartur á höfði og hálsi,
með dökkgrænleitri og bláleitri
(neðantil) slikju eða gljáa á hálsin-
um. Neðan við kverkina er hvít
þverrák, samsett af hvítum lang-
2
dröfnum og neðarlega á hálsinum,
utan á hliðunum er sama háttar,
breið, hvítleit þverrák eða belti,
sem stundum nær í hring utan um
hálsinn eða allt að því. Herðarnar,
bakið allt og vængir er svart, með
þéttum, oftast rétthyrndum, hvítum
blettum. Eru þessir hvítu blettir
stærstir og reglulegastir á herðun-
um. Stélið er svart. Að neðanverðu
er hann allur hvítur. Nefið er langt
og frammjótt, hvítleitt í oddinn.
Fætur svartir. Hann er dökkmó-
eygður: í vetrarbúningi er hann
hvímr á hálsinum framanverðum,
bakið svartleitt, með hvítgráum
bletmm, nefið hvítleitt og ljósast
við nefræturnar. Unginn líkist for-
eldrunum í vetrarbúningi, en væng-
irnir á þeim eru svartir, með eng-
um hvítum blettum eða dröfn-
um.
Fæturnir á himbrimanum eru
svo aftarlega, að hann getur alls
ekki gengið á þeim, en þeir eru því
betri sundfæri. Hann er einnig all-
sæmilegur flugfugl, því að væng-
irnir eru vel lagaðir til flugs (langir
og mjóir). Himbriminn er því all-
ósjálfbjarga á landi, enda fer hann
þangað aðeins til þess að verpa.
Hreiðrið er því ætíð á vatnsbakk-
anum eða á hólmum og eyjum svo
nærri fjöruborði, að hann geti
skriðið af því á vatn, ef ófrið ber
að höndum. Himbriminn verpur
um mánaðamótin maí og júní eða
síðar eftir árferði og staðháttum. Á
hálendinu verpur hann óvíða fyrr
en í júnílok eða júlíbyrjun. Him-
briminn verpur aðeins tveimur all-
stórum, móleitum eggjum. Útung-
unartíminn er talinn fullur mánuð-
ur, eða um 30 dagar, og svo er álit-
ið, að unginn sé orðinn 6—7 vikna,
áður en hann verður fleygur. En í
raun og veru er ekkert af þessu vit-
að nákvæmlega, því að áreiðanlegar
athuganir eru sára fáar til.
Á haustin fer hann til sjávar og
dvelst inni á fjörðum og vogum og
víkum að vetrarlagi, einkum sunn-
anlands og vestan.
Heimkynni himbrimans erlend'S
eru meðal annars á Grænlandi, á
Jan Mayen? Norður-Ameríku all-
víða og í Norðaustur-Síberíu. Á
vetrum er hann algengur við
strendur Stóra-Bretlands og víðar,
jafnvel suður við Miðjarðarhaf, og
vestanhafs fer hann suður í Mexikó-
flóa.
(Stærð: 1. 750-820 mm; v. 320-
405 mm; n. 74-90 mm; fl. 87-94
mm (erlend mál; íslenskir him-
brimar eru e. t. v. dálítið minni)).
BRÚSINN (Colymbus arcticus, L) er
erlendur himbrimi, algengur í næsta ná-
grenni okkar austanhafs, sem talið er,
að hafi sést hér, og er það eigi ólíklegt.
Hann er nokkru minni en himbriminn
og hefur engan hvítan hring utan á
hálsliðunum. Hálsinn framanverður er
svartur, en annars er höfuð og háls grá-
leitt. Hvítu blettirnir skiptast I reiti á
herðunum, en á milli reitanna er bakið
svart.
Það er ekki ólíklegt, að brúsinn gæti
tekið upp á því að verpa hér, ef hann
vendi hingað komur sínar.
DÝRAVERNDARINN