Melkorka - 01.10.1950, Síða 22

Úr hversdagslífinu:
Ö RY GGISNÆLUR
Eftir Grethe Benediktsson
í fyrra sumar mátti lesa í blöðum að einn
af nauðsynjahlutum daglegs lífs ætti aldar-
afmæli: öryggisnælan. Þeir eru varla marg-
ir, ef þeir eru þá til, sem liefðu annars
nokkru sinni hugsað til uppfundninga-
manns hennar. Örlög hans voru svipuð því
sem virðist hafa orðið hlutskipti flestra upp-
fundningamanna: hann átti alltaf sjálfur í
basli með að afla naumustu lífsnauðsynja
handa sér og sínum, en aðrir uppskáru
ávextina af hæfileikum hans. Sagan, eins og
ég las hana í fyrra í einhverju blaði, var
eitthvað á þessa leið:
Upp fundningamaðurinn var fátækur
New York-búi, Walter Hunt að nafni; hafði
hann hleypt sér í skuldir og fór til vinar
síns að leita ráða. Sagt er að vinurinn hafi
verið fús að hjálpa, en þar sem Hunt hafði
þegar fengið léða peninga hjá honum, vildi
hann helzt ekki auka skuldir sínar, og Hunt
settist því niður að velta málinu fyrir sér.
Loksins fann hann ráð og lofaði að koma
aftur og borga, fór heirn og settist að vinnu.
Hann tók vírspotta, beygði og snéri hann
nokkrum sinnum, — og úr því varð öryggis-
næla. Nú mátti Hunt því miður ekki vera
að því að reyna að fá einkaleyfi og lán til
þess að hefja framleiðslu. í staðinn fór
hann til kaupmanns nokkurs, Richardsons
að nafni. Þessi maður sá sölumöguleika
nælunnar og keypti uppfundninguna fyrir
100 dollara. Richardson fékk einkaleyfi
sama ár, kom upp verksmiðju og fór að
græða, og græddi vel. En Hunt garmurinn
gat lokið verstu skuldunum og haldið áfram
í bili.
72
Um síðari ævi Hunts er sömu sögu að
segja. Hann varð aldrei fésýslumaður; upp-
fundningar sínar varð hann alltaf að selja
öðrum, en sjálfur græddi hann lítið á þeim.
Hann bjó við fátækt til æviloka.
í raun og veru var þó um endur-upp-
fundningu að ræða. Þessi hugsun hafði
verið hugsuð áður og gerð að veruleika, og
það fyrir meira en tveimur jDÚsundum ára.
Það hlýtur að hafa gerzt í Grikklandi, því
að þar liafa elztu nælurnar fundizt, sem vit-
að er um, ótrúlega svipaðar nútímanælum.
Án efa hefur tilefnið verið gríski fatnaður-
inn. Svala fjallaloftið í Grikklandi gerði
ullarfatnað nauðsynlegan, og í liinum gisna
vefnaði tolldu venjulegu nálarnar, sem voru
eins og risavaxnir títuprjónar, miður vel,
ennfremur var skraddaralistin á mjög frum-
stæðu stigi. Einn góðan veðurdag hefur
einhver fyrirrennari Walters Hunts komizt
upp á að beygja og snúa venjulegan prjón
alveg eins og Hunt gerði, og það þurfti að-
eins fáeinar smávegis lagfæringar til að fá
nothæfa nælu.
Þetta gerðist um 400 f. Kr. b. Nælurnar
bárust fljótt til nágrannalandanna í vestri
og norðri, og úr því eru þessar nælur með
algengustu hlutum í fornmenjafundum í
Norðurálfu. Efnið var fyrst bronsi, seinna
líka járn og gull og silfur. Þær urðu stöðugt
fyrir alls konar breytingum. Stærðin er
mjög misjöfn, frá örsmáum nælum til geysi-
stórra seri hafa varla getað átt að vera ann-
að en fórnargjafir til guðanna, — hentugar
voru þær að minnsta kosti ekki. Hið upp-
MELKORKA