Skutull - 23.12.1955, Blaðsíða 8

8
SKUTULL
og svo með smellum, sem þeir
framkalla með tungunni. Þeir geta
t. d. ekki talið hærra en upp í tvo.
Allt sem meira er, kalla þeir að-
eins margt.
Þýzki hermaðurinn óttaðist að
konan myndi yfirgefa sig og þar
með ofurselja hann örlögum auðn-
arinnar, hann greip því til þess
ráðs að binda hana við sig með
leðurbelti sínu. í tvo mánuði fylgd-
ust þau að í eyðimerkurauðninni.
Allan þann tíma sá gamla konan
honum fyrir mat og vatni, en
hann varð vitanlega að leggja sér
til munns sömu fæðutegundir og
leiðsögukona hans borðaði. Nótt
eina vaknaði hann allt í einu við
mannamál. Það var þýzka, sem
hann heyrði, -— hér voru landar
hans á ferð. En hann þorði ekki að
leggja einn af stað út í náttmyrkr-
ið, því hann óttaðist, að hann
mundi villast, en gamla konan vildi
ekki fylgja honum.
Þegar hann síðan vaknaði um
morguninn var hún horfin. Hún
hafði leyzt sig um nóttina, og horf-
ið á braut, án þess að hann yrði
þess var.
Aðeins í nokkur hundruð metra
fjarlægð sá hann þýzkan herflokk.
Eftir að hann hafði náð sambandi
.við landa sína kom það í ljós, að
gamla konan hafði bjargað lífi
hans, hún hafði fylgt honum yfir
eitt þúsund kílómetra vegalengd
frá staðnum, sem hann villtist frá,
að dvalarstað herflokksins.
Á margvíslegan hátt hafa Búsk-
mennirnir aðstoðað hvíta menn,
sem villzt hafa. En það getur einn-
ig haft dauðann í för með sér, fyr-
ir hvítan mann, að rekast á hina
villtu Búskmenn í heimkynnum
þeirra.
Fyrir fáum árum drápu Búsk-
mennirnir stjórnarerindreka, sem'
ferðaðist um landsvæði þeirra. Og
1943 nauðlentu tveir flugmenn úr
konungl. flugflotanum í Kalaharí-
eyðimörkinni. Þeir féllu báðir fyrir
eitur örvum Búskmanna.
Menningin hefir stöðugt verið að
flæma Búskmennina lengra inn í
sandauðnina. Hatur þeirra á hvítu
mönnunum á rætur sínar að rekja
til þess hrottaskapar og mannúð-
arleysis, sem Þjóðverjarnir beittu
þá, á meðan Suðvestur Afríka var
þýzk nýlenda. En Þjóðverjarnir
litu á þessa frumstæðu menn sem
nokkurskonar dýr, og léku þá
mjög grimmilega.
Nú eiga Búskmennirnir við frið
að búa í Kalaharí-eyðimörkinni.
Hún er lokað land, sem hvítum
mönnum er bannað að heimsækja
nema sérstaklega standi á.
Endrum og eins heppnast hvít-
um manni að fá leyfi stjórnarvald-
anna í Suður-Afríku til að fara í
rannsóknarferð inn í þessi lokuðu
landsvæði, en þá er það skýrt fram
tekið í leyfinu, að viðkomandi beri
sjálfur alla ábyrgðina. Vistir og
annan útbúnað til eins mánaðar
verða menn að hafa með sér, því
stjómin vill ekki eiga það á hætu,
að neyðast til að senda flugvélar
til þess að leita týndra leiðang-
ursmanna. Einnig verða menn að
varast að skjóta veiðidýr í landi
Búskmannanna, því þeir telja alla
ókunna veiðimenn þjófa og ræn-
ingja, og víla ekki fyrir sér að
senda slíkum gestum eitraðar örv-
ar.
Nú skulum við víkja aftur að
dvalarstað okkar í þessu lokaða
landi.
Okkur hafði tekizt að vinna
trúnað Búskmannanna, þeir voru
komnir alveg til okkar. Við gáfum
þeim ýmsa gripi, meðal annars
fáeinar litlar blikkdósir og leður-
ólar, og við þessu tóku þeir með
barnslegri gleði og eftirvæntingu.
Þá fyrst, er meðfæddur ótti
þeirra við hvítu mennina var yfir-
unninn, gat ég byrjað að kvik-
mynda þá. Ég varð þó að byrja á
því að beina kvikmyndatökuvél-
inni að sjálfum mér, áður en ég
beindi henni að þeim.
Eftir að hafa tekið margar mynd-
ir af hinum hrukkóttu og svip-
lausu andlitum þeirra ætlaði ég
mér að taka myndir af daglegum
háttum þeirra og venjum.
Ég elti Búskmennina í fylgd
með leiðsögusveini okkar, —
Hereo-drengnum, — nokkra kíló-
metra yfir eyðimörkina til dvalar-
staðar þeirra. Þeir áttu ekki einu
sinni heima í kofum, heldur sváfu
þeir á naktri jörðinni undir skýli,
sem byggt var úr grasstráum og
kvistum. Lifnaðarhættir þeirra
eru svo frumstæðir, að þeir kveikja
ennþá eld með því að núa saman
spítum.
Hér, í dvalarstað þeirra, var öll
fjölskyldan saman komin, samtals
16 einstaklingar. Flestir sátu á
jörðinni og störðu forvitnislega á
okkur. Það var vonlaust að fá þá
til að „leika“ frammi fyrir kvik-
myndatökuvélinni. Það tók mig all-
an daginn, — og margar fettur og
brettur og hina fáránlegustu til-
burði, að ná aðeins fáeinum mynd-
um af daglegum háttum þeirra.
En undir kvöld, þegar sólin var
að setjast, datt Hereo-drengnum
snjallræði í hug. Hann vissi að það
er venja allra Búskmanna að dansa
í kvöldhúminu. Hann byrjaði sjálf-
ur að stíga einn af dönsum þjóðar
sinnar fyrir þá. Dans hans kom
þeim til þess að reka upp ánægju-
óp. Það var greinilegt, að þeir
skildu þetta, og nú byrjuðu þeir
sjálfir að dansa.
Konurnar röðuðu sér nú upp og
horfðu í áttina til sólarinnar, sem
var að hverfa við yztu sjónarrönd,
og klöppuðu saman höndunum
taktfast og muldruðu með sínum
sérkennilegu kokhljóðum tilbreyt-
ingarlaust lag. Karlmennirnir
mynduðu hring og hófu dansinn,
þeir stöppuðu niður fótunum svo
rykið þyrlaðist upp umhverfis þá.
Þessi frumstæði dans og söngur
hefir engum breytingum tekið í
þúsundir ára, ekkert hljóðfæri hafa
þessir menn fundið upp. En á
þennan frumstæða og fábreytilega
hátt hafa hinir fyrstu menn látið
gleði sína í ljósi.
Kvöldroðinn varpaði annarlegum
blæ yfir þessa sérkennilegu sam-
komu og við horfðum nokkra
stund á þunglamalegan dans þess-
ara snauðu náttúrubarna.
Á ferð okkar yfir allar torfærur
eyðimerkurinnar höfðum við æði
oft formælt erfiðleikunum, — trú-
boðinn engu síður. En nú fundum
við, að strit okkar og fyrirhöfn
hafði borið ríkulegan ávöxt.
Brátt yfirgáfum við hina dans-
andi Búskmenn. Þá bar við rauð-
leitan kvöldhimininn í vestri, eins
og ógreinilegar skuggaverur.
Tilbreytingarlaus og fábreytileg-
ur söngur þeirra barst langt út
yfir endalausa sandauðnina.
Þýtt.
íiídamessui.
Isaf jörður:
Aðfangadagskvöld kl. 8 e. h.
Jóladag kl. 2 e. h., á sjúkrahús-
inu kl. 3 e. h.
Gamlárskvöld kl. 8 e. h.
Nýársdag kl. 2 e. h.. Elliheimil-
inu kl. 3 e. h.
Hnífsdalur:
Aðfangadag kl. 6 e. h.
2. jóladag kl. 2 e. h.
Gamlárskvöld kl. 6 e. h.
ÞakbarorO.
Gjafir til Kapellunnar í Hnífs-
dal er borist hafa síðan vígsla fór
fram 8. apríl s.l.
Gísli Konráðsson Bakka í Hnífs-
dal og kona hans 200 kr. Sigurláug
Lísa Jónsdóttir, ísafirði 100 kr.
„Ung stúlka“ áheit 200 kr. Krist-
jana H. Kristjánsdóttir Hnífsdal
300 kr. Útgerðarfélagið Mímir
Hnífsdal 500 kr. Karl Olgeirsson
kaupm., ísafirði 2 fimmálma kerta-
stjakar, gefnir til minningar um
konu hans Elínu Guðmundsdóttur
frá Hnífsdal. Böm Jóns Arnórs-
sonar og Kristínar Jensdóttur,
gáfu 15 sálmabækur í mjög vönd-
uðu bandi og með skrautáletrun,
til minningar um foreldra sína
látna.
Fyrir hönd sóknarnefndar og
safnaðar í Hnífsdalssókn, færi ég
gefendum öllum innilegar "þakkir.
Sigurjón Jónsson.
----oOo-----
Ábyrgðarmaður: Birgir Finnsson.
Prentstofan ísrún h.f.
Æskulýðsheimili.
Æskulýsheimili Isafjarðar var
stofnað 3. desember s.l.
Forgöngu um stofnun heimilis-
ins hafði Umdæmisstúkan nr. 6.
Leitaði hún eftir þátttöku ýmissa
félaga á staðnum í starfseminni, og
endanlega tóku 13 félög þátt í
stofnuninni.
Félögin, sem að rekstri æsku-
lýðsheimilisins standa eru þessi:
Áfengisvarnarnefnd Isafjarðar.
Umdæmisstúkan nr. 6.
Barnaverndarfélag ísafjarðar.
Kvenfélag Alþýðuflokksins.
Kvenfélagið „Hlíf“.
Kvenfélagið „ósk“.
Kvenskátafélagið Valkyrjan.
Knattspyrnufélagið Hörður.
Knattspyrnufélagið Vestri.
Stúkan Dagsbrún.
Stúkan ísfirðingur.
Stúkan Nanna.
Stúkan Vaka.
Fyrsta samkoma á vegum heim-
ilisins var 15. desember, en reglu-
leg starfsemi mun hefjast í byrj-
un janúar. Heimilið hefir tekið á
leigu Templarahúsið til starfsem-
innar. Verður það opið mánudaga,
miðvikudaga og föstudaga kl. 5—7
og 8—10 síðdegis. Öllum ungling-
um á aldrinum 12 ára og eldri er
heimill aðgangur, ókeypis.
Fyrst um sinn verða höfð þarna
ýmis leiktæki fyrir unga fólkið og
tilgangurinn með starfseminni er
að veita unglingum tækifæri til
hollra tómstundaiðkana. E. t. v.
verður síðar meir reynt að efna til
námskeiða í ýmiskonar tómstunda-
vinna. — Slíkt verður þó ekki í
vetur. — Ráðgert er að heimilið
starfi mánuðina nóvember til marz
ár hvert. — Styrk hefir Áfengis-
varnaráð og Áfengisvarnanefnd
Isafjarðar veitt til heimilisins.
Það er von þeirra, sem að heim-
ilinu standa, að blaða- og bókaút-
gefendur sýni þá vinsemd að láta
í té eitthvað af blöðum og bók-
um, er þarna gæti legið frammi
fyrir gesti heimilisins.
í stjórn æskulýðsheimilisins eru:
Guðjón Kristinsson, skólastjóri,
formaður, María Gunnarsdóttir,
íþróttakennari og Ólafur Magnús-
son, framkvæmdastjóri.
Forstöðumaður hefir verið ráð-
inn Guðni Jónsson, kennari.
Gullbrúðkaup.
Fimmtíu ára hjúskaparafmæli
áttú tuttugasta þ. m. hjónin Ingi-
björg Magnúsdóttir og Stefán
Richter. Þessi sæmdarhjón hafa
alla tíð búið hér í bænum. Þau
hafa eignast 10 börn og eru sex
þeirra á lífi. Þrír synir þeirra eru
smiðir og einn arkitekt og hafa
þeir fylgt í fótspor föður síns, því
Stefán stundaði lengst af smíðar.
Skutull árnar Ingibjörgu og
Stefáni og fjölskyldu þeirra allra
heilla í tilefni þessa afmælis.
i
l