Vesturland - 24.12.1956, Side 13

VESTURLAND
13
M. SIMSON:
Leitað að lifsins vegi
Við, nútímafólk, lifum nú merki-
legústsu breytingar, sem orðið
hafa í veraldarsögunni. Allur efnis-
heimurinn er í stórkostlegri þró-
un, án þess að mannkynið skilji,
að þessi þróun er byrjun til skiln-
ings, dýpri skilnings á okkur sjálf-
um. Frá sjónarhóli andlegra vís-
inda lofum við hvort tveggja í
senn, hrun heimsmenningarinnar
og fæðingu nýrrar heimsmenning-
ar, sem í raunveruleikanum þýðir
algerlega nýjan og betri hugar-
heim mannkynsins.
Nútíminn er gersamlega dáleidd-
ur af þróun efnisvísindanna og til-
biður þau sem góð, en vísindi þessi
eru aðeins sundurgreinig efnisins
sjálfs. Þess vegna hlýtur að vera
gagnlegt að sundurgreina hin efn-
islegu vísindi.
Hvað eru hinn háttdýrkuðu
efnislegu vísindi? Þegar allt er
nákvæmlega skoðað eru þau ein-
ungis háþróaðir vitsmunir um
efnabreytingar, og ekkert annað.
Þar sem efnið er einungis til gagns
efnislíkömum hafa efnisvísindin að-
eins þýðingu fyrir líkamann. Mað-
urinn er andlegur og líkaminn er
vélrænn eða tekniskur bústaður,
sem hann er neyddur til að nota
til þess að geta opinberað sig og
lifað lífinu. En grundvöllur lífsins
er andlegt líf og þar sem líkam-
ar okkar eru dýrslegrar náttúru
og þaðan upprunnir ná hin efnis-
legu vísindi aldrei út fyrir raun-
veruleika dýrseðlisins.
Maðurinn sjálfur, sálarlíf hans,
sorgir, gleði, ótti, hamingja, reiði,
góðmennska, hatur, kærleiki, trú,
vísindi, eigingir'ni og alkærleikur,
í stuttu máli allt sem við teiknum
sem andstæður, gott og illt; um
allt þetta upplýsa efnislegu vísind-
in ekkert; en í tækni er efnisheim-
urinn kominn að tveimur endi-
mörkum: mikrokosmos og makro-
kosmos, atomið og stjörnuþokan.
þessa starfsemi. Erfiðasti Þránd-
urinn í Götunni er flutningur
barnanna. Æskilegast væri, ef
heimilið gæti fengið hentugt hús-
næði svo nærri bænum, að bömin
gætu gengið þangað sjálf. Á það
þarf að leggja áherzlu.
— Þú gætir hugsað þér að vinna
við þetta fleiri sumur?
— Já, vissulega. Þetta er ákaf-
lega skemmtilegt og þó að sumum
börnum leiðist stundum fyrstu dag-
ana, þá hefi ég þá trú, að það geti
alltaf tekizt með nægilegri þolin-
mæði að hæna þau að sér svo að
þau fari að una sér vel.
J.
Atlir IsfirSingar kannast vift Martinus okkar Simson. Þennan
Ufsglaða og fjölhæfu mann, sem fæst viS ótal viófangsefni og lætur
sér ekkert mannlegt óviókomandi. Fáir munu þó vita, aS Simson
situr nú á stóli sem rithöfundur og er að skrifa bók, sem liann
nefnir LlF MITT I LEIT AÐ ANDLEGUM VEfítíMÆTUM.
Vesturland birtir liér einn kafla úr þessari bók Simsons, er
hann nefnir VÍSINDl NÚTÍMANS.
Utan við þessi tvö endamörk,
þar sem sjálfur maðurinn og öll
raunveruleg hugsun og andlegt líf
er, munu efnislegu vísindin aldrei
finna annað en takmarkalaust
myrkur, og verða þau þannig al-
gerlega óvitandi um hinn raun-
verulega mannlega heim, enda
hafa efnisvísindin farið svo langt
að neita tilvist og tilveru andlegs
heims.
Við getum líkt efnisvísindunum
við bók. Vísindi þessi sundurgreina
ýmsa hluta bókarinnar: pappírinn,
límið heftiþráðurinn, prentsvert-
una o. s. frv. en andlegu hliðina,
mannlegar hugsanir og tilfinning-
ar, sem eru hið andlega innihald
bókarinnar, taka efnisvísindin ekk-
ert tillit til; þau eru í þessari
merkingu ólæs og eru ekki fær um
að nota texta bókarinnar og neita
í fávizku sinni andlegri tilveru
hans.
Sérhver bók hefir efnislega hlið,
pappírinn í bókinni, og einnig and-
legu hlið, texta bókarinnar. Við
höfum þar tvær hliðar: efnishlið-
ina og andlegu hliðina. Andlega
hliðin verður að hagnýta efnis-
legu hliðina til að geta fæðst
og lifað. Efni og líf eru tvær
hliðar af einni heild. Tilveran
samanstendur af andlegri og efnis-
legri hlið. Andi og efni þess vegna
um eilífð samstungið. Allt, sem við
nefnum líf er efni, séð frá hlið
lífsins, og allt, sem við nefnum
efni, er líf séð frá hlið efnisins.
Hin efnislegu vísindi hafa áður
trúað að þau hefðu fótfestu í
þungum föstum efnum. En er þau
í þróun sinni voru neydd til að
leita lengra og lengra inn á svið
andlegra vísinda og með því upp-
götvuðu atómhimininn, misstu
þau um leið fótfestuna. Hin þungu
föstu efni uppleystust skyndilega
og urðu að aleyðu, þar sem ein-
ungis hundrað þúsundasti hluti
var efni, og jafn vel þessi óendan-
lega litli hluti var í raun og veru
afl rafeindanna.
Ef við hugsum okkur að kjarni
atómsins og rafeindir samanþrýst-
ist, svo að þau hreyfi hvort annað,
myndi mannvera, er vegur 75 kg.,
naumast verða jafn stór og nálar-
auga, sem þó stöðugt myndi vega
75 kg. Öll þessi aleyða, þeir 99.999
hlutar sem atom líkamans hreyfir
er andi eða hugsun, sem með að-
stoð eða hjálp lífsorkunnar ræður
yfir og stjómar efninu.
Séð frá þessum sjónarhól (per-
spektiv) verður efnið og vísindi
þess í sannleika mjög lítið, en þar
sem alheimurinn samanstendur af
þrenningunni anda, orku og efni
er sundurgreining efnisins jafn
nauðsynleg sem sundurgreining
andans, jafnvel þótt andinn sé höf-
uðatriðið og efnið aukaatriðið.
Að efnið sé einungis rafeinda-
afl atómsins er vitneskja, sem
prestar andlegra vísinda þekktu og
notuðu, t .d. við byggingu pýra-
mýdanna, en efnishyggjumenn
virðast ekki þekkja, að þessi stór-
kostlega aleyða er yfirráðasvæði
andlegs lífs og raunverulega heim-
kyni mannanna.
Nútíminn skilur ekki að vísind-
in hafa náð efnislegum endimörk-
um. Til þess að geta unnið áfram
neyðast þau stöðugt lengra og
lengra inn á svið andlegra vísinda,
sem er einmitt sönnun þess, að
efnisleg vísindi eru einungis fóst-
urmyndun til sannra og raimveru-
legra vísinda, andlegra vísinda.
Hinar stórkostlegu byltingar og
breytingar nútímans á sviði efnis
og anda, þar sem efnishyggjan
samkvæmt þróunarlögmálinu leitar
stöðugt meira á yfirráðasvæði and-
ans eru einmitt fæðingarhríðar
þessa hjálparlausa fóstsurs efnis-
hyggjunnar.
—oOo—
Gömul mynd frá lsafirði. Séð yfir gömlu tréreitina á Riistúninu. (Ljósm.: A. Baarregaard).