Búnaðarrit - 01.06.1969, Síða 143
NAUTGRIPAKYNBÆTUR 393
ar, á livern hátt tryggja skuli sem bezt val undaneldis-
gripa.
Þegar rætt er um kynbætur, er nauðsynlegt að gera
sér grein fyrir, hvað ætlazt er fyrir með þeim. Það
verður að taka ákvörðun um, livaða eiginleika eigi að
taka tillit til í kynbótastarfinu, og finna þeiin sess eftir
mikilvægi þeirra í liagnaði framleiðslunnar.
Hvað við kemur nautgripum virðast eftirtaldir eigin-
leikar koma í fremstu röð: mjólkurgeta, mjaltaliæfni,
frjósemi og holdsöfnunareiginleikar. Einnig er sjálfsagt,
þegar tímar líða, að taka tillit til fóðurnýtingar.
Þeir eiginleikar, sem hér eru taldir, eru um margt
frábrugðnir liver öðrum. Það er misjafnlega auðvelt að
meta þá og dæma, stunir þeirra eru kynbundnir, og
aðra er ekki liægt að meta fyrr en eftir slátrun. Það er
því auðsætt, að nota verður fleiri en eina aðferð til þess
að ákvarða kynbótagildi undaneldisgripa með tilliti til
hinna ýmsu eiginleika. Þegar síðan er fundið kynbóta-
gildi ákveðins grips, verður það eins konar aðaleinkunn,
og er hún vegið meðaltal þeirra eiginleika, sem tekið
er tillit til í kynbótunum. Hve stór hluti einkunnarinnar
ákvarðast af liverjum eiginleika fyrir sig, er liáð því, á
livern hátt hægt er að mæla eðlisfar eiginleikans og live
mikils virði það er að auka ákveðinn eiginleika um eina
einingu með tilliti til afkomu þeirra, sem stunda naut-
griparækt.
Eins og frandeiðslunni er háttað nú, er mjólkurgeta
og mjaltahæfni þýðingarmestu eiginleikar í framleiðslu
af nautgripum á Islandi. Kjötframleiðsla er ekki eins
mikilvæg enn sem komið er. Þegar fram í sækir, er þó
líklegt, að kjötframleiðsla verði jafn þýðingarmikil fram-
leiðsla í nautgrijiarækt og mjólkurframleiðsla og jafn-
vel enn þýðingarmeiri. Hve mikla áherzlu á að leggja
á bætta holdsöfnunareiginleika íslenzka kúastofnsins, er
því eitt af þeim veigamestu vandamálum, sem taka þarf
afstöðu til við skipulagningu kynbóta í nautgriparækt.