Heilbrigðismál - 01.09.1987, Blaðsíða 25

HEILBRICÐISMÁL / Ljóstnyndannn Jól
tíminn í mínútum eða dögum, eftir
því sem við átti, frá því að „sjúkling-
urinn" hóf tilraunir sínar tíl að ná í
lækninn eða heilsugæslustöðina,
eða panta tíma á stofu, og þar til
samband eða tími fékkst.
I
Helstu niðurstöður
Að ná í lækni á símatíma. Niður-
stöðurnar sýndu að innan fimm
mínútna höfðu tæp 60% allra
„sjúklinganna" náð í heimilislækni
sinn og tæp 80% innan tíu mínútna.
í 70% tilvika þurfti viðkomandi að
hringja fimm sinnum eða sjaldnar,
en í 20% tilvika þurfti fólk að hringja
sex til tíu sinnum til þess að ná ár-
angri. í tæpum 5% tilvika náðist
aldrei í lækninn á þeirri hálfu
klukkustund sem var auglýst sem
símatími, þrátt fyrir meira en 20 til-
raunir. Oft varð fólk að bíða í nokkr-
ar mínútur „á línunni" eftir að hafa
náð sambandi við skiptiborð, þar til
það hafði komist að til að tala við
lækni.
Að ná sambandi við stöðina. Mun
auðveldara var að ná í heilsugæslu-
stöðina eða læknastöðina utan aug-
lýstra símatíma læknanna. í níu af
hverjum tíu tilvikum tókst að ná
sambandi við stofuna/stöðina innan
tveggja mínútna og þurfti til þess
eina til þrjár hringingar. Allir voru
búnir að ná í læknastofuna innan
átta mínútna.
Að fá tíma hjá lækni. í tæpum 80%
tílvika gat fólk fengið tíma samdæg-
urs og samtals gátu 95% fengið tíma
samdægurs eða daginn eftir. Allir
gátu komist að hjá heimilislækni
eða heilsugæslulæknum á stofu
innan þriggja daga frá því að beðið
var um viðtal.
í öllum ofangreindum atriðum
var enginn munur á milli heimilis-
lækna með sjálfstæðan rekstur og
lækna á heilsugæslustöðvum.
Gott ástaitd
Niðurstöður þessar sýna að í stór-
um dráttum virðist fólk eiga auðvelt
með að ná í heimilislækna, með
nokkrum undantekningum þó. Jafn
auðvelt var að ná tali af heimilis-
læknum og heilsugæslulæknum.
Engar sambærilegar athuganir hafa
áður verið gerðar hérlendis og okk-
ur er aðeins kunnugt um eina rann-
sókn frá Svíþjóð með svipuðu sniði.
Svo virðist sem ástandið hér á landi
sé betra en kom fram í þeirri rann-
sókn.
Með rannsókn þessari var hægt
að benda einstaka læknum á, að
álagið í símatíma þeirra væri stund-
um allt of mikið og því æskilegt að
gera úrbætur. Á sumum læknastof-
unum er fólki sagt þegar það hringir
að koma á stofu og ekki gefinn
neinn fastur bókaður tími. Þetta fyr-
irkomulag hefur bæði kosti og galla.
Kostirnir eru aðallega fólgnir í því
að fólki er þá tryggð þjónusta sam-
dægurs en gallamir eru hins vegar
þeir að fólk þarf þá ef til vill að eyða
mörgum klukkutímum í óþarfa bið,
sem hægt væri að komast hjá sé því
gefinn ákveðinn tími.
Könnun þessi beindist eingöngu
að því, hversu auðvelt fólki reyndist
að ná í heimilis- og heilsugæslu-
lækna, en ekki í sérfræðinga í öðr-
um greinum læknisfræðinnar.
Fróðlegt væri að athuga á svipaðan
hátt hversu mikil aðsókn er og
hversu langur biðtími er hjá sér-
fræðingum í öðrum greinum og
hvernig gengur að ná til þeirra í
síma. Ennfremur náði athugun
þessi eingöngu til auglýsts sfma-
tíma og auglýsts opnunartíma.
Æskilegt væri að athuga nánar vakt-
þjónustuna á kvöldin, um nætur og
helgar. Einnig væri ástæða til að
endurtaka könnun af þessu tagi á
nokkurra ára fresti til þess að fylgj-
ast með gæðum þjónustunnar.
Jóhann Ágúst Sigurðsson, dr. med.,
er sérfræðingur í heimilislækniitgum.
Hann starfar sem heilsugæslulæknir í
Hafnarfirði, héraðslæknir Reykjanes-
læknishéraðs og lektor við læknadeild
Háskóla íslands.
Guðjón Magnússon, dr. med., ersér-
fræðingur í félagslækningum og emb-
ættislækningum. Hann er aðstoðar-
landlæknir og dósent við læknadeild
Háskóla tslands.
Varnaðarorð
Akið varlega. Það getur
stundum verið langt í næsta
lækni, næsta sjúkrabíl eða
næsta sjúkrahús. En það get-
ur verið furðu stutt til himna-
ríkis.
O
Sumir aka eins og þeir séu
að flýta sér í sitt eigið umferð-
arslys. Aktu hægarogmisstu
frekar af því.
O
Aktu varlega. Ég get vel
beðið. Guð.
O
Aktu ekki eins og þú eigir
veginn - aktu eins og þú eigir
bílinn.
o
Góður ökumaður notar
ímyndunarafl sitt. Hann
ímyndar sér, að fjölskylda
sín sé í bílnum, sem hann er
að mæta.
O
Ökumaðurinn er örugg-
astur, ef vegurinn er ekki
rakur, og vegurinn er örugg-
astur, ef ökumaðurinn er
ekki rakur.
~PP-
Úr BFÖ-blaðinu, 3/1987.
HEILBRIGÐISMAL 3/1987 25
L