Alþýðumaðurinn - 09.04.1987, Blaðsíða 1

Að velja sér framtíð
Hvernig verður umhorfs á íslandi 1991?
Tíminn til að hugsa um það er NÚNA — eftir 25. apríl verður það of seint.
Verður launþegafjölskyldan enn að borga skatta fyrir lúxusliðið árið 1991? Verður unga fjölskvldan laus úr
skuldabaslinu og flutt í kaupleiguíbúð — fyrir hóflega mánaöargreiðslu? Munu foreldrar okkar — og við sjálf
— sitja við sama borð í sameiginlegum lífeyrissjóði? Verður fólkið á landsbyggðinni komiö með heimastjórn eig-
in mála — eða verður það flutt suður, á eftir fjármagninu? Verða bóndinn og sjómaðurinn lausir úr viðjum kvót-
ans? Verðum við byrjuð að grynnka á erlendum skuldum? Verða smáflokkarnir orðnir 20?
Hvers konar ríkisstjórn fáum við næstu 4 árin?
Það cr undir þinni ákvörðun komið 25. apríl. Viltu óbreytt ástand? Helmingaskipti sérhagsmuna Framsóknar-
og Sjálfstæðisflokksins 4 ár í viðbót? Eða ábyrga stjórn — í anda jafríréttis?
Hreint út sagt: Haldi stjórnarflokkarnir sínu fylgi er það ávísun á áframhafandi framsóknarvist.
Hugsaðu til framtíðarinnarþegar þú gerir upp hugþinn 25. apríl. Ef þú vilt réttlátt skattakerfi, sanngjörn lífeyr-
isréttindi, valfrelsi í húsnæðismálum, minni ríkisforsjá og meiri valddreifingu og þ.a.l. meiri velferð fyrir fólkið
— þá eigum \ ið samleið inn í 21. öldina.
Olof Palme, foringi sænskra jafnaðarmanna, sagði: „Pólitík er að vilja“. — Það er rétt. En pólitík er líka að velja:
— Velja réttu leiðina að sameiginlegu marki og fólk, sem þú treystir til góðra verka.
Vandaðu því valið þann 25. apríl. Horfðu frant til betri tíma.
Hreinn Pálsson: aa
Efnahagsmál - Onnur mál
í útvarpsviðtali á dögunum svar-
aði ég þeirri spurningu frétta-
manns, hvert yrði aðalmál kosn-
ingabaráttunnar nú, eitthvað á
þann veg, að því miður yrðu það
efnahagsmál.
Ég vil nú skýra þessi orð mín
nokkru betur, en þá gafst tími til.
Fyrir þann sem gefur sig í alþing-
isframboð og stefnir að því að ná
þingsæti, er nauðsynlegt að
spyrja sig þeirrar spurningar,
hvert hann stefni, hvað hann
hyggist fyrir, hvert sé markmið-
ið? Hver sem svör hans eru og
hversu heitt, sem hann vill vinna
einhvetjum sérstökum málum
framgang, neyðist hann þó ætíð
til að taka þátt í þeim darraðar-
dansi, sem stiginn hefur verið
hérlendis svo lengi sem ég man til
og varðar efnahagsmál.
Slík mál eru fyrst og fremst
mál hagfræðinga og slíkra og þar
geta þeir, og gera oft, deilt um
keisarans skegg svo að leikmenn
vita ekki sitt rjúkandi ráð.
Því er það að fyrir marga mjög
hæfa menn með þjóðinni, sem
margt gott gætu látið af sér leiða,
fælir þessi endalausa efnahags-
umræða þá frá slíku og þeir fást
ekki til þess að vinna i stjórnmál-
um og e.t.v. fara á þing.
Nú eru efnahagsmái auðvitað
mjög víðtæk, því að þau grípa
inn á hvert svið þjóðfélagsins,
þau snerta allar atvinnugreinar,
snerta kaup og kjör, snerta við-
gang og tilveru landsins alls og öll
hin mannlegu samskipti á ein-
hvern hátt.
Því var ég með orðum mínum
síður en svo að gera lítið úr efna-
hagsmálum, en gallinn við þau er
hins vegar sá, að hlutirnir þurfa
að snúast allt of mikið um þau.
Þing eftir þing streitast ríkis-
stjórnir og þingmenn við að þétta
þjóðarskútuna sem ískyggilega
oft marar í hálfu kafi og því gefst
allt of lítill tími til að sinna öðr-
um merkilegum framfaramálum
og umræða um þau verður oft
miklu meiri úti í þjóðfélaginu,
sem gott og blessað er, því að þar
spretta oft upp þær lindir, sem
þingmönnum tekst stundum að
virkja til hagsbóta þegnunum, en
oftgengur slíkt þó grátlega seint.
Astæðan er auðvitað sú að
íslendingar gera sínar kröfur,
ekki síður en aðrar þjóðir, er við
líka menningu búa. Oft verður
slíkum kröfum í raun ekki full-
nægt vegna þess að fjármunirnir
eru ekki til, afrakstur láðs og lag-
ar nægir ekki til, en þá þolum við
ekki biðina eftir betri tíð eða
beitum ekki réttum vopnum til
að auka framleiðni og þjóðar-
tekjur, heldur tökum lán erlendis
til að geta haldið áfram að lifa
eins og kröfur áskilja og erum af
þessum sökum svo aðþrengd af
greiðslu skuldanna, að aldrei
virðist gefast stund milli stríða í
því efni.
Frá því fátæktar- og nægju-
semiþjóðfélagi, sem lengst af hef-
ur verið hérlendis til neysluþjóð-
félags nútímans er skammur tími
og stórvirki hafa verið unnin.
Þau stórvirki hafa líka krafist
fórna, því firringin sem fylgt hef-
ur margan ært og nú er svo
komið, að margir þeir kvillar,
sem þessi stanslausa eftirsókn
hefur valdið eru farnir að birtast
og má þar nefna margs kyns
vandamál vegna eiturlyfjaneyslu,
auðsæja spillingu, hvort heldur
varðar meðferð fjármuna eða
skattsvik og yfirhöfuð mjög
slævða siðferðiskennd. Svo langt
gengur þetta, að ýmsum er gjör-
samlega um megn að greina milli
rétts og rangs.
Það var átakanlegt að horfa á
og heyra í sjónvarpi fyrir fáum
kvöldum fólkið á götunni sem
spurt var af tilefni „Albertsmáls-
ins“ hvað því fyndist um það mál.
Ýmsir, þar á meðal aldrað eða
roskið fólk taldi yfirsjón Alberts
það ómerkilega, upphæðina það
lága sem lá fyrir að þess ætti hann
ekki að gjalda.
Þetta sýnir ef skattsvik virðast
allt að því „heimilisíþrótt", sá
sem mestu kemur undan er þá
væntanlega sigurvegarinn.
Þarna liggur meinið. Eru ekki
einmitt ýmsir þeir fjármunir, sem
góðærið gefur og við ekki sjáum
stað einmitt faldir í myllu skatt-
svika og undandráttar. Þeir pen-
ingar, sem þannig ættu í meiri
mæli að skila sér í ríkiskassann
og gætu í fyrsta lagi rétt af fjár-
lagahallann og í öðru lagi runnið
til framfaramála, virðast streyma
eftir leiðslúm neðanjarðarhag-
kerfisins og koma kannski helst
upp á yfirborðið á löglegum en
e.t.v. sumpart siðlausum fjár-
magnsmarkaði, sem virðist hafa
verið eitt meginmarkmið núver-
andi ríkisstjórnar að koma á fót.
Ég tel því að heilbrigði í efna-
hagsmálum verði að bæta, menn
verði að temja sér meiri nægju-
semi og læra að greina annars
vegar á milli nytsamra hluta og
nýjunga og hins vegar ónauðsyn-
legra, láta ckki stanslausan aug-
lýsingaáróður um, að þetta eða
hitt sé alveg ómissandi glepja sér
sýn.
Fólki gæfist þá kannski tóm til
að huga að mörgu því, sem ann-
ars er sífellt útundan vegna vinnu-
kappseminnar til að fá peninga til
kaupa á því, sem ég áður nefndi,
mörgu því ónauðsynlega. Við
það gæti mannlíf orðið fegurra og
fremur von til þess, að hin mann-
legu gildi væru í heiðri haldin,
tími gæfist frá brauðstriti að
sinna ýmsum hugðarefnum og
Þann 18. nóvember á sl. ári voru þeir
Þórarinn Guðmundsson, Stefán
Tryggvason og Þröstur Ásmundsson
skipaðir í nefnd á vegum Akureyrarbæj-
ar til þess að gera tillögur um fyrirkomu-
lag fullorðinsfræðslu á vegum bæjarins,
og þá í leiðinni skilgreina á hvaða svið-
um fullorðinsfræðslu bærinn ætti helsta
að sinna slíkri fræðslu. Nefndin hefur nu
skilað áliti sínu og var það tekið fyrir á
bæjarstjórnarfundi sl. þriðjudag og til-
lögurnar samþykktar.
Segja má að nefnd þessi hafi haft snör
handtök við jafn viðamikla könnun og
hér er raun. Álþýðmaðurinn birtir hér á
eftir nefndarálit þrímenninganna:
Akureyrarbær beiti sér fyrir að eftir-
talin fullorðinsfræðsla sé í boði á Akur-
eyri:
1. Öidungadeildir, sem bjóði upp á
nám á framhaldsskólastigi.
2. Grunnnám fyrir ófaglært fólk, sem
veiti því rétt til ákveðinna starfa og rétt-
inda samkvæmt kjarasamningum hverju
sinni.
3. Fornám fyrir þá sem vilja búa sig
undir nám í framhaldsskólum.
4. Endurmenntunar- og símenntunar-
námskeið í ýmsum faggreinum.
5. Óbundið grunnnám í íslensku,
dönsku, ensku, stærðfræði og vélritun,
gildismat byggðist þá á umræðu.
sem ekki speglaðist um of af
taumlausri sókn eftir því sem ein-
ungis gefur stundarfró.
Til þess verður afrakstur vinn-
unnar að vera slíkur og svo sóma-
samlegur að eftirvinnubölið verði
undantekning.
Við jafnaðarntenn kynnum nú
stefnuskrá okkar, okkar stefna er
sú, að einmitt þessi gildi verði
hærra metin, uppstokkun gerð í
þjóðfélaginu, þegnunum gert
mögulegt án þrælkunar og firr-
ingar að lifa mannsæmandi lífi,
búa í sómasamlegu húsnæði, án
þess að leggja á sig drápsklyfjar
og njóta þess, sem skapað er.
Það, sem er svo mikilsverðast,
eins og Árni Gunnarsson orðaði
það svo hnyttilega í viðtali gæti
þá einnig orðið veruleiki, að
börnin fengju foreldrana aftur.
sbr. hefðbundin tilboð námsflokka.
Framkvæmd þeirrar fullorðins-
fræðslu, sem Akureyrarbær stæði fyrir,
sbr. lið I. verði falin Verk-
menntaskólanum á Akureyri, með sér-
stöku samkomulagi, sem tryggi fjár-
magn til stjórnunar og framkværnda.
Ákureyrarbær bjóði afnot af húsnæði
til kennslu í námsflokkum eða fyrir hlið-
stæða starfsemi á vegum félaga eða
einkaaðila. með eftirtöldum skilyrðum:
a. Umsóknir um afnot af skólahúsnæði
til slíkrar starfsemi verði sendar til
skólafulltrúa bæjarins og heimild háð
samþykki viðkomandi skólastjóra og
skólanefndar.
í umsóknum komi fram upplýsingar um
áætlaða framkvæmd náms og fyrirhuguð
þátttökugjöld hverju sinni.
b. Allur aukakostnaður vegna notk-
unar viðkomandi húsnæðis greiðist af
þeim aðila sem rekur starfsemina, eftir
sérsamningi í hvert skipti.
Stefnt verði að því, að farið verði að
vinna eftir þeim ramma sem tillögurnar
gera ráð fyrir þegar á næsta skólaári. Til
að það sé hægt verði gert ráð fyrir 292
þúsund kr. til þessarar starfsemi við lok-
aafgreiðslu fjárhagsáætlunar bæjarins
fyrir árið 1987.
„fjármunir... virðast streyma eftir leiðslum
neðanjarðarhagkerfisins og koma helst
upp á yfirborðið á löglegum en e.t.v.
sumpart siðiausum fjármagnsmarkaði,
sem virðist hafa verið eitt meginmarkmið
núverandi ríkisstjórnar að koma á fót“
Fullorðinsfræðsla