Sameiningin - 01.03.1958, Blaðsíða 14

12 . Sameiningin
legar hreyfingar, einnig þær .neikvæð.u,:ikoEiT,a-;seinj,. og. síðar
meír til Islendinga, .eu .hverfa syo ekki úr meðvitund þeirra
fyrr en löngu eftir að þær eru úr sögunni sem umtalsefni með
öðrum þjóðum. í árásum sínum á kristindóm og kirkju eru
íslendingar nú orðnir langt á eftir tímanum, eins konar eftir-
legukindur í fjöilum uppi. Straumur hugsanalífsins á meðal
menntarnar.ua með öðrum þjóðum hefir snúist mjög á aðra
sveif hin síðari ár, menn standa auðmjúkir og fullir undrun-
ar frammi fyrir viðburðum og vandamálum samtíðarinnar,
en vilja yfirleitt engu slá föstu um það að kristindómurinn
sé úreltur orðinn.
Einnig hér vestan hafs hafa allmargir íslendingar orðið
úti á reginfjöllum í hugsun sinni um andleg og kristileg mál.
Þótt aðrir séu fyrir löngu komnir til byggða, eða séu á leið
þangað, hafast þessir menn við í „sæluhúsum“ einangrunar
og andhælisháttar, og þykjast að meiri menn. Þeir halda
uppi árásum sínum á kristindóm og kirkju, eins og ekkert
hafi ískoríst. Hverjum þeir vinna gagn með þessu er þeim
vonandi sjálfum ljóst. Þetta kemur fram í sinni nýjustu
mynd í síðastn árgangi Tímarits Þjóðræknisfélags íslendinga
í Vesturheimi (XXXIX ár). Þetta tímarit hefir nú lengi átt
erfitt uppdráttar vegana sívaxandi samdráttar lesenda sinna
og aukinnar fjárkreppu; er það því töluvert minna að vöxt-
um nú en undanfarin ár. Mundi maður ætla að því meira
væri þá vandað til efnisins, sem blaðsíðurnar eru færri en
áður. Samt sem áður er nú nítján blaðsíðum varið til sögu
er nefnist Áni gamli eftir J. P. Pálsson. Er sagan fremur
efnislítil, og skrifuð á vestur-íslenzku. En andinn er reiðu-
búinn, þótt holdið sé veikt. Sagan er sem sagt gróf og grímu-
laus árás á kirkjuna. Söguhetjan, Áni gamli er skálkur og
stórþjófur, en hann gerir grein fyrir athöfnum sínum á
þessa leið: „Öll mín strákapör framdi ég í þjónustu kirkju
og rétttrúnaðar.“ (bls. 45).
Heimskringlu þykir hér feitt á stykkinu. 1 tölublaðinu
frá 26- marz, segir í ritstjórnargrein: „Er greinin rækilegur
snoppungur á trúhræsnina, sem ekki er hægt að neita, að
þjóðlífi íslendinga hér hefir verið samfara.“
Hver er sá sem hefir vald til að dæma um leyndar
hugrenningar mannlegt hjarta, og kveða á um, hvenær menn
eru hræsnarar eða einlægir í trúarlífi sínu?