Fréttablaðið - 18.04.2011, Blaðsíða 12

12 18. apríl 2011 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
Fyrir nokkrum árum voru Íslendingar fyrirmynd annarra þjóða. Allt stóð í
blóma. Djarfir athafnamenn fóru á kost-
um á alþjóðlegum fjármálamörkuðum og
sýndu hvers megnugir afkomendur stoltra
víkinga voru í viðskiptum. Og það var
bara forsmekkurinn af því sem í vænd-
um var, sögðu menn. Ísland skyldi verða
alþjóðleg fjármálamiðstöð og peningum
bókstaflega rigna yfir landslýð. Hér var
allt svo frjálst og gott og því óþarfi að
læra af öðrum þjóðum, allra síst Norður-
landabúum.
Við sváfum á verðinum og létum blekkj-
ast, mörg hver. Illu heilli. Því svo varð
hrun.
En þegar neyðin er stærst er hjálpin
næst. Nú „hefur Ísland tekið forystu
meðal þjóða heims í baráttu fólks gegn
alþjóðlegum fjármálamörkuðum“, segir
Styrmir Gunnarsson, fyrrverandi ritstjóri
Morgunblaðsins. „Nú verður horft til
Íslands sem fyrirmyndar“, skrifar hann,
nú sýnum við heiminum hvernig á að með-
höndla ágjarna erlenda fjárplógsmenn.
„Afkomendur þeirra, sem fyrir ellefu
hundruð árum vildu ekki láta kúga sig í
Noregi hafa sýnt hverrar gerðar þeir eru.“
Alltaf fremstir og til fyrirmyndar.
Alltaf sér á báti, alveg einstakir. Hinn
frjálsi og sjálfstæði Íslendingur lætur
enn á ný finna fyrir sér, líkt og hann gerði
fyrir ellefu hundruð árum. Líkt og hann
gerði í góðærinu mikla á fyrstu árum 21.
aldar. Nú snúum við vörn í sókn og ekkert
fær stöðvað þjóðina. Enda eru vanir menn
í fararbroddi. Í erlendu viðskiptablaði
skrifar íslenskur stjórnmálafræðingur að
úrslitin í þjóðaratkvæðagreiðslunni um
Icesave þýði að tveir stjórnmálamenn,
öðrum fremur, hafi styrkt stöðu sína:
Ólafur Ragnar Grímsson og Davíð Odds-
son. Ferskir og flekklausir.
Nýtt Ísland?
Fyrirmyndarþjóðin
Við sváfum á
verðinum og létum
blekkjast, mörg
hver. Illu heilli. Því svo varð
hrun. En þegar neyðin er stærst
er hjálpin næst.
Þjóðmál
Gunnar Þór
Bjarnason
sagnfræðingur
GLÆSILEGT ÚRVAL FERMINGARGJAFA
HJÁ JÓNI OG ÓSKARI
Leðurarmband
kr. 7.600
Hlekkir frá kr. 5.500
WWW.JONOGOSKAR.IS LAUGAVEGUR / SMÁRALIND / KRINGLAN
Hoggið á hnútinn
Friðrik J. Arngrímsson, framkvæmda-
stjóri LÍÚ, ræddi þær deilur sem
staðið hafa um breytingar á fiskveiði-
stjórnunarkerfinu í útvarpsviðtali í
gær. Friðrik lýsti því svo yfir að lítið
mál væri að leysa deiluna um fisk-
veiðistjórnunarkefið. Það tæki ekki
nema hálftíma ef menn settust
bara niður og útfærðu hina
svokölluðu samningaleið. Það
er auðvitað hárrétt hjá Frið-
riki, en gildir það sama ekki
um svo til allar aðrar deilur? Ef
annar aðilinn einfaldlega
gefur eftir tekur nú
varla langan tíma að
leysa deiluna, er það?
Sjaldan veldur einn...
Enginn friður virðist þó vera í vændum
milli ríkisstjórnarinnar og talsmanna
útgerðarinnar ef marka má pillur sem
flogið hafa á milli. Þannig beindi Frið-
rik spjótum sínum að forsætisráðherra
í viðtalinu og sagði hana í starfi sem
hún réði ekki við. Seinna í gær birti
Björn Valur Gíslason, þingmaður
VG, pistil á vefsíðu sinni þar sem
hann sagði að sér virtist eins og
gorgeirinn í Friðriki hefði stigið
honum til höfuðs og valdið þar
skemmdum. Íslendingum fer
fátt betur en að
rífast um
fisk-
veiðar.
Skrýtnir ráðherrar
Ólafur Ragnar Grímsson forseti
var gestur Sigurjóns M. Egilssonar
í Sprengisandi í gær. Bar margt á
góma en sérstaka athygli vakti
hvernig Ólafur talaði um þá Jan Kees
de Jager og Danny Alexander, fjár-
málaráðherra Hollands og aðstoðar-
fjármálaráðherra Bretlands.
Þann fyrri kallaði Ólafur
skrýtinn og um þann
seinni sagði hann að
annað hvort vissi hann
ekki mikið um Icesave
málið eða þá að hann
væri ósvífinn.
magnusl@frettabladid.isV
inna rannsóknarnefndar Alþingis sem leit dagsins ljós í
skýrslunni góðu sem út kom fyrir réttu ári var sannkall-
að þrekvirki. Skýrslan er stútfull af upplýsingum. Hún
varpar skýru ljósi á allar þær brotalamir sem leiddu til
falls íslensku bankanna þegar þær komu saman. Þannig
er hún einnig vegvísir varðandi brýnar umbætur sem gera þarf
bæði í stjórnsýslu og eftirlitskerfi.
Á árs afmæli skýrslunnar er eðlilegt að líta um öxl og velta fyrir
sér hversu vel skýrslan hefur
verið nýtt. Sömuleiðis liggur
beint við að horfa fram á veginn
og spá í það hvernig við munum
sjá innihald skýrslunnar notað á
komandi mánuðum og misserum,
ekki síst til að bæta stjórnsýslu
og eftirlit með fjármálastofn-
unum.
Lengi var beðið eftir útkomu skýrslunnar á sínum tíma og sumir
óttuðust að afraksturinn yrði máttlítill meðan aðrir bundu vonir við
að útkoma hennar myndi marka nýtt upphaf í íslensku samfélagi.
Þegar biðin var á enda kom í ljós að skýrslan stóð svo sannarlega
undir væntingum. Þar er gengið hreint til verks og hlutirnir sagðir
tæpitungulaust og meira að segja á nokkuð kjarnyrtu máli.
Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis var í raun staðfest með
mjög sannfærandi hætti það sem margir höfðu talið og haldið
fram, að í aðdraganda hrunsins brást nánast allt sem brugðist gat.
Stjórnendur og eigendur bankanna voru engan veginn ábyrgð sinni
vaxnir og stjórnsýsla og eftirlitsstofnanir of veikar til að stöðva þá
þróun í átt til glötunar sem átti sér stað innan bankanna.
Enn sem komið er er ekki hægt að segja að skýrslan hafi markað
nýtt upphaf í íslensku samfélagi. Hún hefur þó áreiðanlega verið
betur nýtt í stjórnsýslunni en virðast kann í fyrstu.
Upplýsingar úr skýrslu rannsóknarnefndar voru til dæmis nýttar
við undirbúning frumvarps til laga um Stjórnarráð Íslands sem
forsætisráðherra lagði fram í vikunni sem leið. Siðareglur ráðherra
litu dagsins ljós í síðasta mánuði, svo tvö nýleg dæmi séu tekin af
stjórnsýsluumbótum þar sem áhrifa rannsóknarskýrslunnar gætir.
Stjórnvöld þurfa að huga að því að miðla með markvissari og
skilvirkari hætti til almennings hvar og á hvern hátt skýrsla rann-
sóknarnefndar er nýtt við umbætur á stjórnsýslunni. Það er óþarfi
að almenningur fái þá tilfinningu að skýrslunni hafi verið stungið
undir stól þegar svo er ekki.
Rannsóknarskýrslan er viðamikið verk. Hún er að mörgu leyti
aðgengilegt plagg ef frá er talin lengdin, sem auðvitað er mikil.
Mörgum finnst kannski ekki nægilega mikið hafa breyst á því ári
sem liðið er frá því að skýrslan leit dagsins ljós.
Áreiðanlega má færa fyrir því rök að umbætur hefðu getað
verið hraðari og sýnilegri. Mest er þó um um vert að skýrsla rann-
sóknarnefndar Alþingis verði áfram virkt afl í umbótum á íslensku
samfélagi. Efni hennar og innihald má aldrei falla í gleymsku.
Eitt ár frá útkomu skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis:
Vel nýtt eða
vannýtt?