Íslendingur - 22.11.1950, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 22. nóvember 1950
ÍSLENDINGUR
3
Sigurbjerg Sigurðardgitir
Endurreisn Kóreu
Að kvöldi 15. nóvember s-1.
andaðist að heimili sílnu Efri- |
Haga, Fáskrúðsfirði, Sigurbjörg i
Sigurðardóttir 82. ára að aldri.
Sigurbjörg var fædd 12. febr.
1868 að Gilsá í Eyjafirði, dóttir
hjónanna Kristbjargar Einars-
dóttur Árnasonar frá Æsustöð-
um og Sigurðar Jóhannessonar
Bjarnasonar bónda að Gilsá.
Þau Gilsárhjón eignuðust 14
börn, mörg Jieirra dóu í æsku en
fjögur náðu háum aldri.. Sigrún
Sigurðardóttir Holtagötu 6 Ak-
ureyri, er nú ein á lífi af Jjeim
Gilsár systkinum.
Á þeim hörðu árum er gengu
yfir land og þjóð, 8. og 9. tug
nítjándu aldar, var erfitt á barn-
mörgu heimili. Fór svo að Sig-
urður á Gilsá gat ekki haldið jörð
né búi, eldri börnin fóru í vist,
en þau hjón fóru í húsmennsku
með tvö yngstu börnin, fyrst að
Hálsi, og voru þar eitt ár, síðar
að Hólum, og þar andaðist Krist
björg skömmu síðar.
Er séra Jón Austmann flutti
frá Saurbæ í Eyjafirði að Stöð í
Stöðvarfirði, fóru þrjú systkinin
frá Gilsá með honum. Fór prest-
ur og fólk hans landleiðina aust-
ur, og mun sú för á margan hátt
hafa verið erfið, og söguleg ef
skráð hefði verið.
Sigurbjörg frá Gilsá, sá aldrei
Eyjafjörð eftir það, en oft mun
hugur hennar hafa leitað fornra
stöðva, því þó æskan væri erfið
var margt sem tengdi hana æsku-
byggð sinni. Sigurbjörg giftist
19 ára gömul Þórði Árnasyni sjó-
manni úr Stöðvarfirði. Hann var
aforkumaður, glaðvær og dreng-
ur góður.
Börn þeirra Hjóna voru sjö er
upp komust, einnig ólu þau upp
numaðarlausan drejng-
Nokkru eftir aldainót fiuttu
þau hjón úr iStöðvarfirði til Fá-
skrúðsfjarðar og byggðu þar hús
ið Efri-Haga, áttu þau þar gott
heimili með börnum sínum æ síð-
an. Þórður Árnason lést fyrir
nokkruin árum.
Synir þeirra hjóna byrjuðu
ungir á sjómennsku með föðar
sínum, Emil mun þó hafa stund-
að landbúnað , ef til vill hefur bú-
skaparhneigð hans verið artur
frá frændum hans í Eyjafirði.
Hann var bóindi í Breiðdal, en er
nú búsettur í Breiðdalsvík, og er
kvæSntur góðri konu, Þorbjörgu
Jónsdóttir, og eiga þau hjón tvö
börn á lífi. Son misstu þau upp-
kominn, mikinn efnismann.
Daníel Þórðarson drukknaði
ungur, og var það sár harmur
förcldrum og systkinum, því
hann var hvers manns hugljúfi.
Allt frá þeim sorgardegi mun
móðir hans hafa borið dulir.n
harm í hjarta.
Hún gekk að störfum glöð og
blíð, öllum gott að gera er lögðu
leið sína að húsi hennar, um gest
risni og alúð við alla voru þau
hjón svo skemmtilega samtaka.
Þegar bátarnir voru á sjó, og
allra veðra var von, gekk frænka
mín oft að glugga einum á efri
hæð hússins, því þaðan var gott
útsýni yfir fjörðinn og skipaleið-
ina. Er mér sérstaklega í minni
einn dagur. Snögglega brast á
vei'sta veður, þá var þungur sjór
fyrir austurlandi.. Þá stóð hún
við gluggann, þessi starfsama
kona, sem aldrei sást öðruvísi en
vinnandi. Hún hvarf ejíki frá
glugganum, fyrr en bátarnir
voi'u komnir að landi með dýr-
rnæta farminn hennar. Ekkert
var sagt, en þennan langa dag
hefur hún lifað upp atburð er
gerðist nokkrum árum áður, er
skip kom a,f hafi, en soninn henn-
ar vantaði.
7. okt. s. 1. andaðist í Reykja-
vík Elías Þórðarson, eítir þung-
bær veikindi, var hann á bezta
aldri og öllum harmdauði, má
nærri geta að hinni aldurhnignu
nxóður hefir gengið harmur sá
hjarta nær, ejn skamrnt var þá
ófarið af lífsleiðinni. Hugur
hennar mun þá löngum hafa dval-
ið hjá tengdadótturinni Jónu
Marteinsdóttur og sonarsonum
þrem, er eiga um svo sárt að
binda.
Elías var um margt svo líkur
móður sinni, að þeir, sem þekktu
annað þekktu og skapgerð tryggð
og göfgi hihs.
Af öðrum börnum þeirra Þórð-
ar og Sigurbjargar, eru Aðal-
bjöi'g og Helgi, sem lengst af
hafa verið með móður sinni og
annast' hana á ailan hátt, hafa
þau og að nokkx-u alið upp tvö
börn Pálma yngsta bróðursins,
en hann missti konu sína Þóru
Stefánsdóttur frá firnm ungum
börnum. Öll munu börnin hafa
átt nokkurt athvarf hjá öminu
sinni og föðursystkinum.
Jóhannes Þórðarson er vél-
stjóri búsettur í Reykjavík, og
giftur Jóhönnu Marteinsdóttur
kaupmanns úr Fáskrúðsfirði.
Mai'grét giftist Guðna Hjör-
leifssyni lækni, eignuðust þau 6
efnileg börn, er öll voru í æsku
er faðir þeirra dó. Guðni Hjör-
leifsson var virtur og elskaður í
héraði sínu, sem inanndómsmað-
ur og ágætur læknir, enda val-
menni.
Sigurbjöi'g Sigurðai'dóttir bar
sorgir og A'fiðleika barna siixna
með þeim, því móðurhönd og
hjarta helgar og blessar bæði i
soi’g og gleði. Bænir hennar og
fagurt líferhi mun fylgja afkom-
endum hennar, fram í ókomna
tímann. Hún gaf öllum samferða-
mönnum sínum af gnægð hjarta
síns kærleika og ástúð.
Skrúð ber hátt við austurland,
hún stendur af sér storma og
stórsjóa, fögur er eyjan og fjörð-
urinn vingjarnlegur. Innan við
kauptúnið er litli kii’kjugarður-
inn, þar verður Iögð í austfirzka
mold við hlið manns síns eyfirzka
konan Sigurbjörg Sigurðardótt-
ir.
Það er sagt að hugsanir okkar
jarðarbai’na nái heima á milli,
sé svo, sem margir munu eigi
efa, þá er víst að hlýjar kveðjur
aldurhniginnar systir, nái yfir
Á sama tíma og hersveitir S. Þ.
undir stjórn MacArthurs mæta vax-
andi mótspyrnu innrásarmanna og
hauslkuldar og rigningar eru að
hefjast á skaganum flakandi í
sárum og hörmungum styrjaldarinn-
ar, þá er ötullega unnið að því í
Lake Succers að leysa vandamálið
um, hvernig mögulegt verði að
byggja Kóreu aftur upp úr rústun-
um. — Það hefir þó komið á dag-
inn, að það er ekki endurreisnar-
starf framtíðarinnar, sem mest ríð-
ur á að sé skipulagt, heldur hitt, að
Kóreubúum verði bjargað frá því
að hrynja niður í vetur vegna hung-
urs og kulda. Og þaS þarf aS bregða
skjótt viS.
Það má þó ekki alveg ganga fram
hjá því að brýn þörf er á því að
strax sé hafizt handa um að skipu-
leggja endurreisnarstarfið og gera
um það áætlanir og nefnd sú, sem
að þessum málurn starfar á vegum
S. Þ. hefir áætlað, mjög lauslega þó,
að á næstu 5 ársfjórðungunum
þurfi að verja 250 milljón dollur-
um til viðreisnarinnar. Annars fer
JxaS auðvitað mikið eftir því, hversu
lengi styrjöldin þar kann að drag-
ast ennjxá og hvernig henni lyktar.
íbúa Kóreu skortir nú tilfinnan-
lega bæði mat, húsnæði og fatnað,
og til þess að unnt sé að hefja end-
urreisnarstarf, sem miðar til frarn-
tíðarinnar og nokkurt gagn sé í
Jxarf fyrst að bæta úr þessum skorti.
Ýmsar sérstakar hjálparstofnanir S.
Þ. vinna nú í sameiningu að lausn
þessa aðkallandi og brýna vanda-
máls. Þegar hefir mikiS áunnizt, en
hvergi nærri nægilega.
Alls staðar eru húsnæðisvandræð-
in, einkanlega í Jxeim borgum, þar
sem heiftarlegustu orusturnar hafa
geisaS, til dæmis Seoul (höfuðborg-
djúpið. Hún bíður nú róleg ein
við Eyjafjörð.
Við sendum samúðarkveðjur,
og biðjnm.
Kom huggari minn.hugga þú,
kom hönd og bind um sárin,
koiji dögg og svala sálu nú,
kom sól og þerra tárin.
Kom hjartans heilsulind,
kom heilög fyrirmynd,
kom ljós og lýstu mér,
kom líf er ævin þver,
kom eilffð bak við árin.
Laufey Sigurðardóttir
frd Torfufelli.
Léreftstuskur
hreinar,
kaupum við hæsta verði.
Prentsmiðja
Björns Jónssonar h.f.
inni) og Inchon. Það er talið að
þriðja hvert hús í Seoul hafi verið
jafnað algerlega við jörðu, og af
hafnarhverfinu í Inchon sézt ekki
tangur né tetur. FólkiS Jxjappar sér
saman í kjöllurunum, hálfföllnum
húsarústum og þeim húsum, sem
uppi standa og eykst Jxannig stórlega
hættan á Jxví að farsóttir brjótist út.
HeilbrigSiseftirlit S. Þ. hefir unnið
gegn J)ví eftir mætti, og hefir á fjöl-
mörgum stöðum látið fara fram alls-
herjar-bólusetningar gegn bólusótt,
kóleru, taugaveiki o. fl. Bæði tæki og
bóluefni kernur frá S. Þ.
Til þess að koma í veg fyrir að
íbúarnir trassi eða svíkist um aS
mæta til bólusetningar, hefir það
ráð verið upp tekið að afhenda
þeim, sem bólusettir eru, vottorð,
sem þeir verSa svo að sýna, þegar
þeim er úthlutaður hrísgrjóna-
skammturinn, sem S. Þ. hefir gefið
til bjargar fólkinu. Sá, sem svíkst
undan að láta bólusetja sig fær þann-
ig ekki gjafakorn. Kornúthlutunin
og bólusetningin fer fram í sama
húsi, og daglega sjá menn því tvær
geysistórar biðraðir á göngunum.
Sjúkrahúsin sfóðu, en höfðu
verið rænd.
HershöfSingjar S. Þ. höfðu forS-
ast að varpa sprengjunum svo nærri
sjúkrahúsum aS hætta væri á því að
þau yrðu fyrir skemmdum, enda var
auðséð að þeir myndu sjálfir þarfn-
ast þeirra þegar til kæmi. ASeins eitt
sjúkrahús hafði orðið fyrir
sprengju, en þegar hersveitir S. Þ.
hertóku Inchon og Seoul varð það
ljóst, að innrásarherinn frá NorSur-
Kóreu hafði rænt öll sjúkrahús þar,
svo að ekkert var þar eftir annað en
naktir veggirnir. Röntgenvélar og
önnur þyngri tæki höfðu þeir eyði-
lagt með því aS hirða úr þeim ýmsa
þýðingarmikla hluti. Er nú unnið aS
lagfæringu þessa.
En erfiðastur viðfangs er fæðis-
skorturinn. Hvert hrísgrjón liafSi
verið flutt úr borgunum Inchon og
Seoul, og íbúarnir, sem fluttu aftur
til heimkynna sinna þar urðu að
horfast í augu við hungursneyð.
S. Þ. gripu enn inn í. Send voru
þúsundir tonna af matvælum til
landsins og þeim deilt niður.
Kornuppskeran í Kóreu hefir
ekki orðið fyrir verulegu tjóni og
flóttabændur, sem flýðu suður und-
an innrásarhernum, hafa að mestu
leyti komizt heim til sín aftur áður
en uppskeran hefst. En hins vegar
eru líka margir bændur í hernurn,
hafa fallið og týnzt, og lendir
uppskeruvinnan því að verulegu
leyti á konum og börnum, svo að
hún mun ganga seinna en venjulega
þar eða allt er unnið með handafli-
VerSur uppskerunni sennilega ekki
fyllilega lokiS fyrr en í janúar, en
þangað til þarf aS berjast við skort- .
inn.
Kornúthlutunin.
Gjafakorni frá S. Þ. er úthlutað
til landsmanna með nokkuð sér-
kennilegum hætti. Borgunum í Kó-
reu er skipt eftir aldagamalli venju
á sérkennilegan hátt. Hverju bæjar-
hverfi er skipt í margar götur, sem
hverri er skipt í 10, 20 eða 30
„tongs“, sem svo aftur er skipt í 10,
20 eða 30 „pans“. 10, 20 eða 30
fjölskyldur eru í hverju „pan“. Fjöl-
skyldufeðurnir velja sér „pan“-
stjóra, þeir velja svo „tong“-stjóra,
sem velja svo aftur götuleiðtoga. •—
Götuleiðtogarnir benda svo borgar-
stjóranum á hver skuli skipaður
borgarhverfisstj óri.
375 tonnum af hrísgrjónum er út-
býtt í Seoul og Inchon daglega, og
er því skipt niður á við til borgar-
! hverfa, gatna, „tongs“, „pans“ og allt
þar til hver fjölskylda fær sinn
skannnt.
Nú er mest flutt til landsins á
skipum til Inchon og JxaSan svo á
járnbrautum til Seoul. En járnbraut-
arbrúin á Han-fljóti er eyðilögð svo
að það verður að ferja hrísgrjónin
yfir ána á prömmum. Við pranxm-
ana taka svo menn frá hverjum
borgarhluta við sínum skammti og
‘
svo slrita íbúar hvers borgarhluta
við allan daginn að flytja kornið í
sitt hverfi. ÞaS er brauSstrit í eigin-
legustu merkingu.
Fafnaður.
Þegar vetur er að ganga í garð
verSur klæSa- og húsnæðisskort-
urinn ennjxá tilfinnanlegri, og er
áætlað aS um 30 millj. metrar af
baðmullarefnum þurfi til þess að
bæta úr þörfinni.
Hraði í skipulagningu.
ÞaS er ameríski hershöfðinginn
Sams, sem hefir verið falið að gera
áætlun urn endurreisn Kóreu. Hann
kann vel til slíkra starfa, hefir unnið
að þehn bæði í Japan og víðar. •—
Hann kannast einnig viS Kóreu.
ÁriS 1946 sá hann um byggingu ný-
tízku sjúkrahúss í Seoul. Þegar hann
kom nú afiur þangaS, sá. hann, að
innrásarherinn hafði ekkert annað
skilið eftir þar en veggi, loft og
gólf!
Sams, hershöfSingi hefir safnað
að sér aðstoSarmönnum frá ýmsum
sérstofnunum S. Þ. og hafa þeif nú
skapað þéttriðað samstarfsnet um
allan skagann í nánu samstarfi við
stjórn SuSur-Kóreu og S. Þ.
En á meSan hefir flóttafólkiS
streymt til Seoul og Inchon, og hef-
ir rótaS þar í rústunum. Alls konar
hrófatildur til þess að skýla mesta
kuldanum hefir sprottið upp, þar
sem áður voru vegleg stórhýsi.
Alls staðar sjást menn róta í rúst-
unum, safna saman brotnum bjálk-
um, spýtna- og járnarusli. Þetta er
byggingarefnið — betra fæst ekki
ennþá.
%
Þetta hefir „alþýðuherinn“ fært
íbúum liins nýstofnaða S.-Kóreu
lýðveldis.