Íslendingur - 22.12.1955, Qupperneq 9

Fimmtudagur 22. des. 1955
Jólablað íslendings
9
GOTT TILBOÐ
um, móðir Péturs Jónassonar fyrrv. hreppstjóra
á Sauðárkrók og Hermanns Jónassonar fyrrv.
ráðherra og systkina þeirra.
5. Jón prófastur Hallsson í Glaumbæ, f. 1807,
d. 1894, sýslunefndarmaður Seyluhrepps. Meðal
barna hans voru Sigurður bóndi á Reynistað,
íaðir Jóns á Reynistað alþm., og Stefán verzlun-
arstjóri Gránufélagsins á Sauðárkrók, faðir Jóns
Stefánssonar listmálara.
6. Egill Gottskálksson bóndi á Skarðsá, f.
1819, d. 1887, fyrrv. varaþingmaður Skagfirð-
inga og sýslunefndarmaður Stáðarhrepps. Meðal
barr.a hans var Jónas bóndi á Völlum í Vall-
hólmi, faðir Haraldar hreppstj. og sýslunefndar-
manns á Völlum.
7. Þorleifur Jónsson bóndi á Reykjum á
Reykjaströnd, f. 1832, d. líkl. um 1900, sýslu-
nefndarm. hins forna Sauðárhrepps. Hann og
börn hans fluttust til Vesturheims um og upp úr
harðindunum 1880—’90.
8. Ólafur Sigurðsson umboðsmaður og fyrrv.
alþm. í Ási í Hegranesi, f. 1822, d. 1908, sýslu-
nefndarm. Rípurhrepps, faðir Guðmundar sýslu-
r.efndarm. í Ási, föður Einars bónda í Ási og
föðurfaðir Ólafs bónda á Hellulandi.
Loks verður að telja með þessum forvígis-
mönnum Einar B. Guðmundsson, f. 184*1, d.
1910, þáverandi alþm. Skagfirðinga og sýslu-
nefndarmann hins forna Holtshrepps, þó hann
mælti ekki á fyrsta fundinum, því að hann mun
hafa lagt fram sem brúarsmiður mest starf iil
framgangs brúarmálum Skagfirðinga fyrs'u 20
árin, auk þess sem hann byggði brýr í öðrum
héruðum. t. d. brúna á Hvítá í Borgarfirði á
Barnafossi. Einar var faðir hinna kunnu Hrauna-
systkina, þar á meðal Ólafar húsfreyju á Hraun-
um og Páls hæslarét:ardómara.
Allir þessir sýslunefndarmenn hverfa smám
saman úr sýslunefndinni á næstu 25 árum, en
aðrir komu í þeirra stað, sem héldu uppi þvi
merki, er fyrirrennarar þeirra höfðu dregið við
hún.
Þegar litið er um öxl til ársins 1874 og aldar-
fjórðurgsins, sem þá fór í hönd, verður að dást
að þeim stórliug og áræði, er þar kom fram. Eng-
ir kunnu til brúarsmíðis hér á landi, og alla nú-
tímatækni vantaði gjörsamlega. Sýslunefndar-
mennirnir urðu sjálfir að gegna störfum verk-
fræðinga, velja brúarstæðin og stjórna verkinu.
Bændurnir í nærsveitunum flytja allt efni á sinn
kostnað og annast hleðslu brúarstöplanna. Á
þessum síðasla aldarfjórðungi 19. aldarinnar
gengu yfir ein mestu stórharðindi aldarinnar, frá
1880—"90, svo að bændur flýðu unnvörpum iil
Vesturheims. Þrátt fyrir það hélt sýslunefndin
áfram að byggja og byggja. Hver brúin tekur við
af annarri. Ein brúin fýkur, undan annarri brýt-
ur áin annan stöpulinn, og brúin fellur niður.
Eftir 1—2 ár eru brýrnar komnar upp aflur.
Sýslunefndin og héraðsbúar sýndu í þessu máli
svo mikinn fórnarvilja og þrautseigju, að þess
munu fá dæmi hér á landi á þessu tímabili, því
að brýrnar kostuðu mikið fé á þeirra iíma mæli-
kvarða.
En það var líka til mikils að vinna. Enginn
veit, hve mörgum mannslífum brýrnar hafa
bjargað, en þau eru áreiðanlega mjög mörg, mið-
að við reynslu fyrri ára.
Saga brúarmálsins er talandi votlur þess,
hverju grettistaki slórhuga og hagsýnir forustu-
menn geta lyft, ef fólkið fylkir sér um stefnu
þeirra.
— Er konan yðar heima.
— Nei, hún fór á útsölu.
— Og hvað slóguð þér miklu af henni?
Ég var ráðinn í að kaupa mér bíl. Ekki nýjan,
því ég hafði ekki efni á því, heldur hæfileg-i
gamlan og ódýran skrjóð. Ég setti auglýsingu í
hlöðin, og fékk fám dögum síðar svohljóðandi
bréf:
Heiðraði herra!
Glaður og hryggur í senn hefi ég lesið auglýs-
ingu yðar um, að þér viljið kaupa bílinn minn.
Það hryggir mig á vissan hátt að þurfa að
skilja við bílinn, þenna góða og gamla félaga, en
gleður mig jafnframt, að hann skuli komast i
góðar hendur.
Þér viljið, sem eðlilegt er, fá að heyra ævi-
scgu hans, áður en ég afhendi yður hann. Slíkt
er sjálfsagður hlulur. Bíllinn hefir verið mér iil
ósegjanlegrar gleði, næstum því frá því að ég
man fyrst eftir mér. Það fyrsta, sem ég man efl-
ir, er ferðin til Dalvíkur, sem tók ekki nema tvo
og hálfan tíma, en það þótti gott þá, fyrir 22. eða
23 árum síðan, — það man ég ekki nákvæm-
lega. Veðrið var hálf-bölvað, þegar ég lagði af
s!að um morguninn, svo að ég varð að draga
tjaldið yfir. Það var að vísu gat á því, enda var
það þá a. m. k. fjögurra ára gamalt. Þetta gat
gerði ég að sjálfsögðu við með heftiplástri, sem
og önnur, er síðar komu, en þetta kemur nú lítið
málinu við, síðan tjaldið brann ofan af bílnum
i hilteðfyrra. Sem betur fór, var tjaldið þá ekki
á bílnum, annars hefði kannske farið verr, og ég
ekki haft aðs öðu til að gera þessa verzlun við
} ður núr.a.
Þér spyrjið í auglýsingunni, hve mikið benzín
cg olíu hann noti. Þér verðið að fyrirgefa, þótt
ég geti ekki gefið nákvæmar upplýsingar, því
benzíneyðsla lians er öll undir því komin, hve
langt maður ekur. Idvað þér meinið með olíu-
spurningunni skil ég ekki, því minn bíll gengur
fyrir benzíni en ekki olíu. Ég nota bara benzín
og vatn, en auðvitað verður hvort um sig að vera
á sínum stað. Ef þér hafið aldrei ekið bíl áður,
vil ég benda yður á, að maður getur fundið það
á lyktinni, livað er benzín og hvað vatn. Ef þér
takið mikið í nefið og finnið því enga lykt, þá
getið þér reynt að kveikja á eldspýlu og bera
liana að opinu á valnskassanum, en í hamingju
bænum berið hana ekki að hinu opinu, því að
benzín getur orðið hætlulegt, ef kviknar í því.
Fyrir því hef ég sára reynslu. En sem sagt, bíll-
inn notar ekki olíu.
Þér spyrjið líka um hjólin, hvernig þau séu
o. s. frv. Því er fljótsvarað. í fyrstunni dældi óg
lofti í þau, en það hélzt illa í þeim, og ég fann,
að loftið átti ekki vel við þau. Við getum hugsað
okkur, hver hollusta væri í því, ef við værum
alkaf belgfullir af lofli. Svo að ég breytli um og
Afinn frá Tromsö var í heimsókn hjá dóttur
sinni í Osló. Einn daginn fór hann á göngu með
10 ára dóttursyni sínum. Þeir gengu fram hjá
gömlum, töiralega klæddum manni, og afinn
sagði:
— Þessi hefir einhverntíma átt betri daga.
Litlu síðar gengu þeir fram hjá þreytulegri
cg kinnfiskasoginni gleðikonu á götuhorni.
Þá sagði snáðinn:
— Þessi hefir einhverntíma átt betri nætur.
Blaðakóngurinn Idearst vildi á sínum iíma
kaupa New York Iderald og sendi því eiganda
þess, Bennett, sem þá var staddur í París, svo-
látandi skeyti:
Hvað kostar New York Ilerald.
Svarskeytið kom um hæl:
Þrjú sent á virkum dögurn fimm á sunnudög-
um.
fyllti hjólin af votheyi (það var óþurrkasumar),
og síðan hef ég ekki þurft að liafa áhyggjur af
loftinu.
Þér hljótið nú að hafa fengið nægilegar upp-
lýsingar um, að þetta er einstaklega góður bíll,
sem ég get ekki sársaukalaust látið í hendur
hvers sem er, en konan hefir heldur hvatt mig til
að láta hann „gossa“. Og hvað gerir maður ekki
fyrir konur sínar. Ef þér eruð kvæntur, æt’.uð
þér að taka konu yðar með og líta á gripinn milli
kl. 3 og 5 á sunnudaginn kemur.
Virðingarfyllst,
Jón Jónsson, Grund.
En það var ég, sem aldrei fór.
Peli.
hð er ddleiÉs’an, sem hrífur
Jensen bæjarfulltrúi hafði ekki sofnað blund
í átla nætur. Gömul húsráð og mikstúrur, svefn-
töflur og allur a. . . . hafði verið reyndur, en
ekkert hreif. Jensen hélt áfram að vaka. Taugar
hans voru í suðumarki, og iaugar fjölskyldunn-
ar sízt betri. Það var íengdamóðir hans, sem
fann ráðið. „Það er dáleiðslan, sem hrífur,“
sagði hún hrjúfum rómi. Hún kannaðist við séra
Hall. Þetta var alveg eins með liann. En eftir að
dávaldurinn, Frissi, hafði tekið hann í gegn,
\arð liann nýr og bstri maður, þ. e. a. s. nýr, ■—
betri gat hann ekki orðið.
Tengdamamma hringdi sjálf í Frissa dávald
cg lýsti sjúkdómseinkennum. Þótt hann hefði
mikið að gera, kom hann eins og skot. Hann var
leiddur að sjúkrabeði húsbóndans, en fjölskyld-
an stóð heiðursvörð umhverfis rúmið. Jensen
var glaðvakandi og horfði spurnaraugum á allt
tilstandið. Dávaldurinn settist á stól við hlið
hjónarúmsins og leit hvössum sjónum á Jensen.
Með svæfandi röddu hóf hann galdrasæringuna:
— Herra bæjarfulltrúi, nú sofið þér. Nú sof-
ið þér. Þér finnið, að augnalokin verða þyngri
og þyngri — þyngri og þyngri —. Þér getið ekki
haldið augunum opnum — þau lokast. Sjón yð-
ar sljóvgast — þér sjáið aðeins þoku. Þér cruð
þreyttur, Jensen, svo þreyttur, sVo þ-r-e-y-t-t-u-r.
Þér viljið bara sofa, — s-o-f-a, sofa marga daga,
og nú sofið þér. Fögur, lágvær hljómlist berst
að innri eyrum yðar og vaggar yður í djúpan, ör-
uggan og heilsusamlegan svefn. Svefn, — svefn,
— s-v-e-f-n. Nú, nú, nú s-o-f-i-ð þ-é-r Jensen. Þéc
s-o-f-i-ð.
Dávaldurinn s!óð hljóðlega á fætur. Jensen lá
á koddanum með lokuð augu og andaði djúpt og
reglulega. Þetta var fyrirmyndar svefn. Fjöi-
skyldan stcð undrandi og deplaði augunum. Það
munaði minnstu að hún sofnaði þarna standandi.
Tengdamamma, sem ekki hafði treyst sér til að
standa, hraut í hægindastólnum.
Frú Jensen andvarpaði léttan og fylgdi dá-
valdinum fram í anddyrið.
— Þér eruð yfirnáttúrlegur maður, hrópaði
hún. — Hvernig get ég þakkað yður nógsamlega
fyrir þetta kraftaverk?
Dávaldurinn lmeigði sig brosandi, og smeygði
handleggjunum í frakkaermarnar, sem konan
hjáipaði honum í, og kvaddi síðan með stoltu
brosi.
Frúin flýlli sér inn í svefnherbergið og horfði
á bónda sinn.
Allt í einu glennti hann upp skjáinn og hvísl-
aði:
-— Er hann farinn, vitleysingurinn af Kleppi?
(Stælt úr norsku.) Peli.