Íslendingur - 11.11.1976, Blaðsíða 4

Gtgefandi: íslendingur hf.
Ritstjóri og fibyrgðarmaður: Gísli Sigurgeirsson.
Auglýsingastjóri: Sólveig Adamsdóttir.
Dreifingarstjóri: Steinunn Guðjónsdóttir.
Ritstjórn og afgreiðsla: Kaupvangsstræti 4, sími 21500.
Prentun: Prentsmiðja Bjöms Jónssonar.
Áskriftargjald: 150 kr. fi mfinuðL
Lausasala: 50 kr. eintakið.
Norður-
lands-
virkjun
Nú mun liggja fyrir tillögur og drög að frumvarpi til laga um
Norðurlandsvirkjun. Nefnd sú, sem á sínum tíma var falið að
undirbúa það mál, en formaður hennar er Lárus Jónsson, alþm.,
hefur að mestu lokið störfum, og kemur málið nú til kasta
ráðuneytis og Alþingis. Þetta gefur tilefni til nokkurra hug-
leiðinga um skipan orkumála almennt og eins þau vandræði,
sem hlotist hafa af langvarandi orkuskorti hér um slóðir.
Því ber að fagna ef tekst að stofna öflugt fyrirtæki um
orkuöflun á Norðurlandi, sem hefði frumkvæði um að láta
hanna og byggja stórvirkjanir í Norðlendingafjórðungi og reka
þær. Margir eru þeirrar skoðunar, að betra væri að ein „Lands-
virkjun" gegndi þessu hlutverki fyrir landið í heild. Þannig
yrði tilkostnaður minni, og eitt öflugt fyrirtæki myndi standa
betur að vígi í viðureign við tæknilega flókin málefni og væri
fjárhagslega betur sett. Það er til efs, að sú yrði raunin á.
Dreifbýlismenn þekkja gjörlega þá erfiðleika, sem eru því sam-
fara, að þurfa að sækja allt til höfuðborgarsvæðisins. Þá er
sú hætta á, að „Landsvirkjun“ með aðsetur í Reykjavík myndi
hlutast til um að leysa orkuvandamál Suðvesturlands fyrst og
dreifbýlisins í annarri röð. Slíkt væri ekki nema mannlegt.
Það er áreiðanlega rétt stefna, að koma á fót sterkum orku-
öflunarfyrirtækjum í hverjum landshluta. Heimamenn munu
bezt sjálfir reyna að leysa sín eigin vandamál 1 því efni, ef
þeir geta haft um það frumkvæði byggt á sterku fyrirtæki með
nægu starfsliði. En til þess þurfa að rísa fá en stór fyrirtæki,
sem samstaða er um innan hvers landshluta.
Bygging stórra orkuvera og rekstur þeirra er auðvitað mál,
em snertir alla þjóðina í heild. Væntanlegar landshlutavirkj-
anir þurfa því að hafa örugga og góða samvinnu sín á milli.
Til þess að tryggja það, að svo verði mætti hugsa sér, að þær
ættu og rækju sameiginlega fyrirtæki, sem annaðist frumrann-
sóknir á orkulindum okkar, hefði með höndum ýmsa tilrauna-
starfsemi og annaðist ýmsa þjónustu fyrir landshlutavirkjanirn-
ar. Við eigum reyndar nú þegar slíkt fyrirtæki hér á fslandi,
þ. e. Orkustofnun. Tíl þess að hún komi að notum sem sam-
eignarfyrirtæki landshlutavirkjunanna þarf að verða sú skipu-
lagsbreyting á Orkustofnun, að ríkið afsali henni til þeirra,
sem síðan færu með stjórn Orkustofnunar og mótuðu rekstur
hennar miðað við eigin þarfir.
Langvarandi orlcuskortur hér á orkuveitusvæði Laxárvirkj-
unar -hefur ekki einungis valdið truflunum á matseld og sjón-
varpsútsendingum eins og sumir virðast halda. Iðnaðarfyrir-
tækin á Akureyri og annars staðar á orkuveitusvæðinu hafa átt
við margfalda erfiðleika að stríða og tapað ómældum fjármun-
um vegna skyndUegra stöðvana á rekstri af völdum rafmagns-
skömmtunar. Raunar hefur orkuskorturinn staðið bæjarfélög-
um hér, einkum á Akureyri verulega fyrir þrifum og valdið
hálfgerðum kyrkingi í atvinnuuppbyggingu hér. Nú virðist rofa
til með Iíröfluvirkjun, og er vonandi að rafmagn frá Kröflu-
virkjun megi sem fyrst koma að notum til þess að breyta því
ástandi, sem hér hefur ríkt um langt árabil. Það er því furðu-
legt að sjá sum stjórnmálablöð í Reykjavík hlakka yfir því, að
í svipinn virðist vera erfiðleikar á ferðinni í sambandi við gufu-
öflunina. Má þar ef til vill lesa hug þeirra til atvinnulífs á
Norðurlandi. j. s.
4 — ÍSLENDINGUB
Kennarar fámennra bekkj
nemendum sínum beturoi
með að skilja aðstæður þ<
Nemendur barnaskólans í Hrísey eru í vetur 52, frá 7 til 13 ára að aldri, þ. e. 1.—7. bekkur.
Aldurshóparnir eru nokkuð misjafnlega stórir. Flestir eru í 7 ára bekknum, eða 9, en í 9 ára
bekknum eru aðeins 3 stúlkur. Af þessum sökum varð að sameina fámennustu bekkina og er
8 og 9 ára börnum kennt saman að nokkru leyti, og einnig 11 og 12 ára börnum. Þetta veld-
ur eðlilega nokkrum erfiðleikum, sérstaklega fyrir kennarann, sem þarf stundum að kenna tvö
námsefni í sama tímanum. Þrír fastráðnir kennarar eru við Hríseyjarskóla. Skólastjórinn, Helgi
Nilsen, Snorri Grímsson og Valtýr Sigurbjarnarson. Auk þeirra kenna sr. Kári Valsson og Sól-
veig Jóhannsdóttir stundakennslu við skólann. Þegar börnin hafa lokið prófi upp úr 7. bekk
skólans, er gert ráð fyrir því, að þau fari í unglingaskólann á Dalvík, en þar er heimavist og er
skólanum ætlað að taka við börnum frá Árskógsstrandarskóla og Húsabakkaskóla, ásamt Hrís-
ey. Á föstudagskvöldum fer Hríseyjarferjan Sævar til Dalvíkur, og sækir þau börn sem eru í
unglingaskólanum þar, þannig að þeim gefst kostur á að dvelja heima í helgarfríum.
íslendingur átti stutt spjall
við Helga Nilsen, skólastjóra,
þegar hann var á ferð í Hrísey
á dögunum.
Helgi sagði að það hefði
bæði sína kosti og galla að
kenna í fámennum skóla í
litlu byggðarlagi. — Hér þekk
ir maður alla krakkana, sagði
Helgi, flesta foreldrana, og
þann bakgrunn, sem börnin
lifa við og getur betur sett sig
inn í aðstæður þeirra, þannig
að hér eru engin stórborgar-
vandamál.
— Hins vegar hefur þetta
sína vankanta, hélt Helgi
áfram. — Kennarar eru t. .d
fáir, þannig að samstarfið
verður ekki eins frjótt eins og
í margmenninu, þar sem kenn
arar eiga meiri möguleika á
samstarfi, sem skapa hug-
myndir hver hjá öðrum. Það
Kennslu var að ljúka í 7, 8 og 9 ára bekkjum IJríseyjarskóIa þegar íslendingur var þar á ferð-
inni. f lok kennslunnar brugðu börnin sér í leik, svokallaðan blikkleik og voru ungu herra-
mennirnir í Hrísey ófeimnir við að „blikka“ dömurnar.
Hjörtur E.
Þórarinsson
bóndi að
Svarfaðar-
dal skrifar
um
þjóðgarða
friðlönd og
fleira
í 38. tölublaði íslendings, út-
gefnum 28. okt., er grein eftir
Jakob Ó. Pétursson. Ótti við
nýjar atvinnugreinar, heitir
greniin og leitast höfundur
þar við að leiða að því rök að
þjóðinni sé þörf á að tileinka
sér nýjar atvinnugreinar, því
þær gömlu nægi ekki þótt góð
ar séu.
Trúlegt þykir mér, að marg
ir geti tekið undir niðurstöðu
höfundar og er ekki ætlun mín
að andmæla því, sem er meg-
inefni greinarinnar.
Hinsvegar er þar ein setn-
ing, sem ég vil leyfa mér að
gera athugasemd við. Hún
hljóðar svo:
„Ferðamannavertíðin er
stutt og á sín takmörk, ekki
sízt ef landið er að verða að
miklu leyti friðlýstir þjóð-
garðar“.
Ósköp er til þess að vita,
hvað jafnmerkilegur maður og
J. Ó. P. hefur misst þarna
mikla dellu úr pennanum sín-
um, af því að greinin er að
öðru leyti skynsamleg og aug-
sýnilega skrifuð í fullri al-
vöru. Líklega er þetta þó vitn-
isburður um það, að almenn-
ingur er ekki nægilega upp-
lýstur um friðunarmál og er
full ástæða til að reyna að
bæta þar ofurlítið um.
Friðlýstir þjóðgarðar segir
FRI
ÞJÓI
HVAÐ
maðurinn, en hvað meinar
hann?
Þjóðgarðar eru þrír á ís-
landi. Elstur er þjóðgarðurinn
á Þingvöllum. Honum ei
stjórnað af sérstakri nefnd,
sem Alþingi kýs. Sérstakai
reglur eru í gildi um hegðan
manna þar, rétt og skyldui
þeirra, sem í þjóðgarðinn
koma, en allir vita að Þing-
vellir er einn allra fjölsóttasti
ferðamannastaður landsins.
Hinir þjóðgarðarnir heyri
undir stjórn Náttúruverndar-
ráðs. Annar þeirra er mestui
hluti jarðarinnar Skaftafells ;
Öræfum. Þar hefur á undan-
förnum árum verið varic
býsna mörgum milljónun
króna af almannafé til ac
bæta aðstöðu ferðamanna oj