Faxi - 01.01.1964, Blaðsíða 10

Kapp er bezt
Þc(ta fróðlcga erindi flutti Jónas Guð-
mundsson á fundi Rótarýklúbbs Kcfla-
víkur nú í vctur, og hcfur hann góðfús-
lega lcyft ritstjóra Faxa að birta það
licr í blaðinu.
Hr. forseti.
Góðir rótarýfélagar.
Mig langar að þessu sinni að fjalla lítil-
lega um málefni sjávarútvegs og þá sér-
staklega síldveiðarnar, sem hafa gengið
vel undanfarin tvö ár. Það á við bæði um
sumarveiðarnar, haust- og vetrarveiðarnar
við Suðurland. Athygli manna hefir mjög
beinzt að þessum veiðum og mönnum
hættir til þess að gleyma því, að þorskur-
inn hefir jafnan verið undirstaðan í fisk-
veiðum okkar, og keppast nú við að flytja
til landsins stærri og fullkomnari fiski-
báta en áður hafa þekkzt. Ymsir eru
nokkuð uggandi um framtíðarhag þessa
nýfengna flota, og verður þá gjarnan
hugsað til Nýfundnalands ævintýrsins
sumarið 1958. Eins og mönnum er enn í
fersku minni, var óvenju mikil karfaveiði
á Nýjfundnalandsmiðum þetta sumar.
Veiðarnar þarna gáfu útvegsmönnum og
sjómönnum góðar tekjur, og áframhald-
andi gróðavon varð til þess að nokkrir
framsæknir útvegsmenn pöntuðu til lands-
ins stærri og fullkomnari skip, sem ætlað
var að stunda þéssar veiðar. Svo fór um
þessa fyrirætlan, að karfamiðin voru ger-
samlega upp urin áður en nýju skipin
voru full smíðuð og fótunum þannig
kippt undan hagkvæmum rekstri þeirra.
Þessi dýru og fullkomnu skip hafa lengst
af síðan verið eins og myllusteinn um háls
eigenda sinna og næstum óleysanlegt
vandamál þeim og jafnvel sjálfum stjórn-
arvöldum landsins. Ég vil engu spá um
það, hvort svipað kann að verða uppi á
teningnum, hvað við kemur hinum nýju
og fullkomnu fiskibátum okkar, en hitt
er víst, að ýmis vandamál fylgja í kjölfar
þessarar óvenjulegu aukningar bátaflot-
ans. Eins og kunnugt er hefir þensla á
vinnumarkaðinum verið mjög mikil að
undanförnu, og það svo að til óheilla liorf-
ir. Hinn mikli innflutningur fiskibáta nú
mun sízt verða til þess að draga úr þess-
ari þróun. Eigendur eldri og minni skipa
verða nú meir og meir varir við vaxandi
örðugleika á því að manna skip sín. Svo
með forsjó
kann jafnvel að fara, að ekki verði hægt
að halda úti minni skipunum sökum
skorts á sjómönnum, og virðist þróunin
stefna í þá átt að skip undir 100 tonnum
hverfi að mestu úr sögunni. Þessi þróun
er í margra augum meira en varasöm,
vegna þess, að slíkir bátar eru að mörgu
leyti heppilegustu bátarnir til þorskfisk-
veiða með línu og netum. Hinum stóru
og dýru bátum verður tæplega haldið úti
til slíkra veiða, með sæmilegum fjárhags-
legum ávinningi. Síldveiðarnar eru alger
undirstaða undir rekstri slíkra báta. Ef
síldveiðar brcgðast um lengri tíma, er fjár-
hagsleg afkoma þeirra í bráðum voða,
nema til komi nýjar veiðiaðferðir og bætt
aflabrögð á öðrum veiðum.
A þessu hausti hafa síldveiðar gengið
mjög treglega og mun vart ofsagt, að hálf-
gert neyðarástand hafi skapazt af þeim
sökum. Síldin hefir löngum verið kenjótt
og varasamt að treysta um of á fljóttek-
inn gróða af síldveiðum. Þrátt fyrir það er
hinum nýju skipum flestum eða öllum
ætlað að stunda síldveiðar mestan liluta
ársins og í sumum tilfellum jafnvel alls
ekki gert ráð fyrir öðrum veiðiskap. Ut-
vegsmenn veðja þannig öllu sínu á einn
hest, ef svo má segja, og augljós vá fyrir
dyrum, ef síldveiðar bregðast í lengri eða
skemmri tíma.
Ýmsir halda að nú þegar séu síldveiðar
við Suðurland stundaðar af of mörgum
skipum. Síldin fái ekki næði til þess að
lyfta sér í sjónum, en það hefir verið ein
megin orsök aflaleysisins í haust, hversu
djúpt hún hefir staðið. Aukinn fjöldi
skipa getur þannig valdið minnkandi
heildarveiði og sjá þá allir, hver áhrif það
hefir á afkomu hvers einstaks skips.
Sú spurning hlýtur að vakna, hvort
ekki hefði verið skynsamlegra, að verja
minna fjármagni til bátakaupa og þá
meiru í þeim tilgangi, að fullnýta þann
afla, sem á land kemur. A þann hátt mætti
sennilega auka gjaldeyristekjurnar að
miklurn mun án þess gengið sé nær fisk-
stofnunum en nú er gert. Margir óttast að
vaaxndi liaust- og vetrarsíldveiðar hér við
land kunni að valda minnkandi afla í
framtíðinni, vegna ofnýtingar síldarstofns-
ins. Við skulum þó vona, að hin miklu
bátakaup nú, séu ekki upphaf nýs Ný-
fundnalands ævintýris, því slíkt gæti haft
geigvænlegar afleiðingar, ekki aðeitls fyr-
ir sjávarútveginn, heldur og allt atvinnu-
líf landsmanna.
Eins og nú standa sakir, þá steðja að
útgerðinni ýmsir erfiðleikar aðrir en afla-
leysið á síldveiðunum. Nærtækast er að
minnast á verkfall landverkafólks, sem
ekki er séð fyrir endann á og kann að
valda útgerðinni miklu tjóni áður en því
lýkur. Annað sem miklum erfiðleikum
veldur er rekstrarfjárskorturinn, sem er
enn tilfinnanlegri nú en áður vegna afla-
leysisins. Það kostar mikið fé að halda
skipunum gangandi, til dæmis er kaup-
trygging áhafnar á síldarbát nú um 100
þús. kr. á mánuði. Gera má ráð fyrir að
annar kostnaður við rekstur báts nemi
minnst sömu upphæð og geta þá allir gert
sér grein íyrir þeim erfiðleikum, sem
hljóta að fylgja langvarandi aflaleysi.
Fjöldi báta hefir enn ekki fengið neinn
afla á þessu hausti og er vandséð hvernig
útvegsmenn, sem margir stóðu höllum
fæti fyrir, komast klakklaust frá þessum
vanda, nema verulega batni í ári með
vinnufrið og aflabrögð.
Jónas Guðmundsson.
Nýtt fyrirtæki.
A öðrum stað hér í blaðinu er auglýsing
frá nýju fyrirtæki, sem hóf starfsemi sína
þann 11. janúar. Er þetta málningarvöru-
verzlun og skiltagerð. Nefnist hún Björn og
Einar h.f. og er til húsa í Hafnargötu 56 í
Keflavík. Eigendur þessa nýja fyrirtækis eru
málararnir Björn Helgason og Einar Erlends-
son, sem Keflvíkingum eru að góðu kunnir.
Auk almennrar sölubúðar hyggjast þeir fé-
lagar einnig starfrækja skiltagerð, sem er al-
gert nýmæli hér í Keflavík og til mikils hag-
ræðis fyrir bæjarbúa.
>á munu þeir taka upp ýmiskonar ný-
breytni, t. d. munu þeir leiðbeina fólki um
lita- og vöruval, áætla efnisþörf og jafnvel
lána mönnum verkfæri fyrir væga þóknun.
i0*0*0*0« •'
KEFLAVÍK - SUÐURNES
Kenni á bíl — VOLKSWAGEN
Júlíus Kristinsson
Kirkjuteigi 7. — Keflavík.
Sími 1876.
l•o•oio•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•o•ott
10 — F A X I