Sjómaðurinn - 01.01.1941, Page 18

Sjómaðurinn - 01.01.1941, Page 18
12 S JÓMAÐURINN um hríð, en síðar sigldi liann íil Cookssunds, þar sem þeir fundu „Adventure“, en þar liöfðu þeir ætlað að liittast, ef skipin yrðu viðskila. Það var í miðjum maí 1773. Þeir Cook dvöldu nú um liríð í Nýja-Sjálandi, en sigldu siðan á næstu mánuðum víða um sunn- anvert Kyrrahaf og koma að fjölmörgum, eyjum, rannsökuðu jurta- og dýralíf og líf og hætti íbú- anna. Meðal annars komu þeir á Páskaeyjuna eftir að þeir um langa liríð liöfðu ekki séð neitt land, en skipshöfnin þjáðist mjög af skyrbjúg, liinum al- varlega sjúkdómi allra sjófara fyrir alda, en skyr- bjúgur stafar eins og kunnugt er af bætiefnaskorti, vegna skort s á nýmeti. Er þeir liöfðu l'engið jurta- fæðu þar á eyjunum Jjatnaði skyrbjúgurinn. Ann- ars er Páskaeyjan þekkt fyrir hin einkennilegu steinlíkneski, sem þar eru og enginn veit nein skil á. Á þessum ferðum um Suðux-hafið fann Cook fjölmargar eyjar m. a. Nýju Caledoniu, sem er i austur af Ástralíu og sömuleiðis Nýju Hebrides- eyjai-, og fleslallar voru eyjar þessar Ixyggðar. En öðru hvoru komu skipin til Cooks sunds í Nýja- Sjálandi til viðgerðar og lil þess að taka vistir, en ibúarnir þar voru vingjarnlegir og seldu Cook grænmeli og kjöt. Annars iiafði Cook víða þann sið að sá ýmsurn nytjajurtum og sleppa í land hús- dýrum, sem liann hafði með, svo sem svínum, geit- fé og gæsum til að eiga þar lifandi matarforða. Seint í október 1774 sigldi svo Cook frá Nýja- Sjálandi á leiðis heim, til austurs fyrir sunnan Iíap Ilorn. Um nýár 1775 var hann kominn austur fyrir Kap Iioi-n. Þá sigldi hann suðaustur í Atl- antshaf og fann eyjuna Suðux-Georgíu, þar sem nú eru aðalveiðistöðvar hvalveiðimanna í Suður- Atlantshafi. Síðan sigldi Cook lil Höfðaborgar og þaðan heirn til Englands og kom lil Plymouth 29. júlí 1775, en þangað var Adventure líka komin ári áður. En svo stóð á þvi að Adventure fór á undan Cook, að Ný-Sjálendingar höfðu étið 10 bestu hiásetana af skipinu og var skipstjórinn því fáliðaður og treyst- ist ekki lil að vera lengur og fór heim. Á þessai-i annari ferð sinni hafði Cook gert fjöl- margar uppgötvanir. Hann hafði sannað, að ekki var lil neitt stórt meginland i Suður-Kyrrahafi, hafði fundið fjölmax’gar eyjar, svo sem Nýju Kele- doníu, Nýju Hébrideseyjar og Suður-Georgíu og hafði fyrstur komið að Suðurpóls-landinu, að ís- múrnum, sem umlykur það og komist lengra suður en nokkur hafði áður gert eða að 67° 40’ s.br. Eins og nærri má geta var Cook tekið með virkt- um i Englandi, hækkaður í tign og tekinn í Vís- indafélagið í London. Hann hafði tvisvar siglt um- hverfis jörðina, hæði lil auslurs og vesturs og mælti þvi ætla að liann væri búinn að fá nóg af sjónum. En hann átli eftir að fara eina fei-ðina enn. III. Um þetta leyti var það mjög ofarlega i liugum manna í Englandi að reyna einu sinni enn að finna norðvestur-leiðina svokölluðu, eða sjóleiðina milli Atlantsliafs og Ivyrrahafs, fyrir norðan Ameríku. liöfðu margar tilraunir verið gei-ðar lil þess að sigla auslan frá, en engin lekist. Nú vildi flola- miálaráðuneytið gera eina tilraun enn, og í þella sinn leggja upp frá Kyrrahafinu norður i gegnum Beringssund og freista þess að finna þar íslaus sund til Atlantsliafs. En til þess að standa fyrir slíkum leiðangri þurfti valinn mann, sem bæði hefði næga vísindalega þekkingu og auk þess reynslu i sjóferðum, og var þvi í raun og veru ekki um nema einn að ræða, og það var Cook. Hann hugsaði sig heldur ekki lengi um, er hon- um var hoðið að taka að sér forustu fararinnar. Hann fékk tvö skip „Resolution“ og „Discovery“ og hét skipsljóri hins síðara Clerke, og voru skipin húin eftir heztu föngum. Voru fyrirskipanirnar, sem Cook fékk þær, að sigla suður fyrir Afriku austur til Nýja-Sjálands, þaðan austur til Taliiti lil að skila þangað Taliiti-manni að nafni Omai, er vei'ið hafði í Englandi um hríð, sigla síðan norður til vesturstrandar Norður-Ameríku, síðan norður í Noi'ðui'-lshaf og reyna að finna leið lil Atlants- hafs. Ef fyrsta tilraun mistækist, skyldi sigla lil Kamtsjatkaskaga og livila sig þar og reyna síðan í annað sinn. Og ef allt kæmi fyrir ekki, sigla þá Iieim hvei-ja leið er hezl þætti. Það var því ekkert smáræðis fei-ðalag, sem Cook átti fyrir höndum. Um mitt sumar 1776 var lagt af stað lil Höfða- borgar. Þar tóku þeir vislir og vatn, og auk þess ýms húsdýr, sem Cook' ællaði að setja á land í Nýja-Sjálandi. I byrjun des. sigldu skipin friá Höfðaborg, og á jóladaginn fundu þeir Coolc eyj- una Kerguelen, sem franskur sæfari með þessu nafni hafði fundð 3 árum áður. Cook gerð korl af eyjunni. 1 lolc janúar 1777 komu þeir til Tas- maníu og áttu þar vinsamleg viðskipti við eyjar- skegggja, en þeir voru líkir Áslralíusvertingjum, en eru nú útdauðir, sá síðasti dó 1877. Eftir það sigldi Cook til gömlu hafnarinnar sinnar við Cooks sund i Nýja-Sjálandi. Þar hitti Cook þá, sem höfðu étið hósetana af „Adventure“ 4 árum áður, en Cook þótli ráðlegast að láta þá sleppa við

x

Sjómaðurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sjómaðurinn
https://timarit.is/publication/714

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.