Sjómaðurinn - 01.01.1941, Blaðsíða 19

SJÓMAÐURINN
13
refsingu. Þar setti Cook svín og geitur á land en
tók ýmsar vistir. Þaöan lá leiðin til Tahiti, en þeir
fundu ýmsar eyjar á leiðinni, fóru þar á land og
var vel tekið, og eru margar fnásagnir um það í
ferðabókum Cooks. Loks komu þeir lil Tahili og
var þar vel tekið. Á eyju þar nálægl var Omai skil-
inn eftir. Cook gaf honum að skilnaði nokkrar
byssur og’ skothylki, en Omai kunni ekki með það
að fara og skaut landa sina og þótti siðar hið versta
varmenni þar á eyjunni.
I byrjun október 1777 sigldi Cook frá Teliiti
og stefndi nú til norðurs og kom við á ýmsum
eyjum og gekk þvi ferðalagið seint. Á jólum fann
liann óþekkta eyju rétt fyrir norðan Miðbaug og
negndi liana því Jólaeyjuna (Christmas). Mánuði
seinna, 26. jan. 1778, sá hann livar eldfjallaeyjar
risii úr liafi, það voru Havai eða Sandwicheyj-
arnar, eins og Cook kallaði þær i liöfuðið á Lord
Sandwicli flotaforingja, en eyjaklasi þessi var áð-
ur óþekktur.
Skipin lögðu að landi og leið elcki iá löngu áður
en bátar komu frá landi fullir af mönnum, sem
með mikilli forvitni skoðuðu allt, og stálu öllu,
sem þeir gátu, en annars voru viðskiptin vinsam-
leg. íbúarnir líktust Tahitibúum og töluðu líkt
tungumál og þótti þeim Cook það all furðulegt,
þar sem svo langt er á niilli, eða yfir 2300 sjóm.
Rn eins og kunnugt er, eru Malayar sjómenn ágæt-
ir og fara langar ferðir um Kyrraliafið á bátum
sínum, og þannig munu þeir hafa breiðst út um
alll Kyrrahaf. Cook dvali um þrjár vikur að þessu
sinni i Sandvicheyjum, en sigldi síðan norðaustur
til stranda N.-Ameríku og i lok febrúar að eyjunni
Vancouver í Canada. Þar dvaldi Cook um tveggja
mánaða skeið lil að gera við skipin og hvíla skips-
hafnir eftir langa útivist. Þeir urðu þar varir við
Indiána og áttu nokkur friðsamleg viðskipli við
])á, en Indíánar voru ekki siður slyngir þjófar en
Malayarnir, að þvi er Cook segir.
Um vorið 1778 sigldi Cook norður með strönd
Canada og Alaska og yfir að strönd Asíu, þar sem
hann hitti íbúana þar, en þeir nefnast Tsjuktar.
Og liinn 11. ágúst sigldi liann norður í gegnum
Beringssund og inn í Norðuríshaf, en eftir nokkra
daga rakst hann iá isinn. 17. ágúst komst hann
norður á 71° n.br. og var það lengra norður en
nokkur hal'ði áður komist. Og í heilan mánuð
fylgdi liann ísbrúninni en komst ekki lengra til
norðurs eða austurs, en það þóttist hann geta séð á
isnum, að stórt haf væri norður undan. Hann sneri
því við og sigldi suður Beringssund og setti stefnu
á Sandvichseyjarnar, til að hafa þar vetursetu og
O-Tu konungur
á Tahiti.
rannsaka þær og kortleggja. Þangað komu þeir
seint í nóvember. El'tir nýár 1779 lögðu þeir Cook
og Clerke skipum sinum og í Karakakna-firði til
viðgerðar og eftirlits. Tókust brátt mikil viðskipti
milli Englendinganna og landsmanna, en eyjar-
skeggjar voru svo þjófóttir, að til vandræða liorfði.
Þó fór vel á öllu fyrst. Dag einn kom prestur einn
gamall mn borð, Iagði rauða skykkju á lierðar
Cooks og færði honum lítinn grís með allskonar
tilburðum og ceremoníum, og mátti sjá, að þetta
var einskonar fórn eða tilbeiðsla, enda kom það
brátt í ljós að eyjarskeggjar litu á Cook sem nokk-
urskonar guð, en ekki skildu skipverjar hvers
vegna. En síðar hafa menn komist að raun um
að það stóð í sambandi við gamla helgisögn um
konung einn, er hét Rono. Hann hafði vegna af-
brýðisemi drepið konu sína, og óður af samvizku-
kvölum lagðist hann út og drap hvern, sem hann
náð til. Að síðustu tók hann hát sinn og sigldi
burt, en lofaði áður en liann fór, að liann skyldi
koma aftur seinna fljótandi eyju fullri af kókos-
hnetum, liundum og svínum. Þessi forna saga lifði
i söguljóði á vörum fólksins, og menn væntu aft-
urkomu Rono. Þegar nú Cook kom á skipum sín-
um, héldu landsmenn að þar væri Rono kominn
og tignuðu hann sem guð. Hvar sem hann kom,
fleygði fólkið sér í duftið og prestarnir komu og
færðu honum steikt svínakjöt að fórn, og til þess
að gera það enn lystilegra, tók æðsti presturinn
kjötbitana og tuggði þá fyrir hann. En guðinn
Rono var heldur lystarlítill á það góðgæti, eins og
nærri má geta. En þrátt fyrir guðdóm Cooks héldu
eyjarskeggjar áfram þjófnaði sínum. — Hinn 4.
febrúar lögðu skipin úr höfn, en urðu að snúa aftur
vegna veðurs og skemda, sem „Resolulion“ varð